چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ۸ تیر ما با حضور ۴ نامزد نهایی برگزار شد، ولی هیچ‌کدام از نامزدها نتوانستند اکثریت مطلق آرا را بدست آوردند و مسعود پزشکیان و سعید جلیلی به مرحله دوم راه یافتند.
۶۱ میلیون و ۴۵۲ هزار و ۳۲۱ نفر واجد شرایط رای دادن بودند که ۲۴ میلیون و ۵۳۵ هزار و ۱۸۵ نفر یعنی ۴۰ درصد در انتخابات شرکت کردند. مسعود پزشکیان ۱۰ میلیون و ۴۱۵ هزار و ۹۹۱ رای و سعید جلیلی ۹ میلیون و ۴۷۳ هزار و ۲۹۸ رای کسب کرده‌اند.
مناظره اول میان دو نامزد، موضوع فرهنگی ـ سیاسی داشت و موضوع مناظره دوم هم اقتصادی است.
سوال اول: اگر رئیس‌جمهور شوید برنامه شما برای مشارکت در انتخابات چیست؟
وظیفه دولت ایجاد بستر برای همه مردم ایران است
سعید جلیلی در پاسخ به این پرسش گفت: انتخابات یکی از افتخارات ایران و از حرکت‌های امام خمینی(ره) بود و همه دنیا اعتراف دارند که مردم در ایران سرنوشت خود را تعیین می کنند. همه منتظر بودند ببینند که نتیجه انتخابات در روز جمعه چیست؟ چون یک چیز از قبل تعیین شده نیست. در روز جمعه آینده هم همینگونه است و این از افتخارات نظام ماست.
وی افزود: اگر قدرت و پیشرفت داریم، حاصل مشارکت مردم است. دفاع مقدس یک نمونه از مشارکت مردم بود و مردم کشور را از مشکلات عبور دادند. در سایر عرصه‌ها هم همینگونه است و مردم موفقیت‌ها را شکل می دهند.
این کاندیدا ادامه داد: شعار من یک جهان فرصت، یک ایران جهش و هر ایرانی یک نقش پرشکوه است. باید این نقش را پاس داشت. وظیفه دولت ایجاد بستر برای همه مردم ایران است که زمینه مشارکت را فراهم کند تا مردم احساس کنند متناسب با استعداد خود می توانند نقش آفرین باشند. یکی از برنامه های مهم دولت من این است که مشارکت مردم حتما و حتما روز به روز در عرصه‌های مختلف جدی تر و موثرتر باشد چه در اقتصاد، چه در سیاست و چه در فرهنگ.
نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری بیان کرد: گفتمان دولت سایه یعنی مشارکت مردم و هر کسی اندازه وسع خود برای بهتر شدن امور کشور تلاش کند. دولت و مجلس منتخب مردم هستند ولی مردم باید کمک کنند که اگر کاری ناقص است، کامل شود یا اگر کاری خوب است، کمک کنند تا تقویت شود. ایجاد این بستر یکی از موفقیت‌های نظام است ولی حتما باید به سمت مطلوب روز به روز پیش برویم.
وی اضافه کرد: در دولت سایه می گوییم هر موضوعی وضع موجود دارد و یک وضع مطلوب دارد که نباید به وضع موجود اکتفا کرد و باید به سمت وضع مطلوب رفت. برای رسیدن به وضع مطلوب باید از خود مردم استفاده کرد و آنها مشارکت کنند.
جلیلی همچنین گفت: اگر در زمینه مشارکت مردم می گوییم وضع موجود با مطلوب فاصله دارد، باید بررسی کنیم که چرا این اتفاق افتاده است. برخی مشارکت‌ها در انتخابات اخیر کاهش داشته است و باید بررسی کرد که چرا مشارکت کم شده است؟ باید برنامه داشته باشید تا مردم با انگیزه بیشتر در این زمینه فعال باشند. باید برای هر استعداد مردم بستر نقش آفرینی فراهم شود. نمی شود برای بعضی استعدادها زمینه فراهم نشود و موقع انتخابات بگویید مشارکت کنید. نمی شود در زمان انتخابات در فلان روستا صندوق رای را با بالگرد ببرید اما در سایر عرصه‌ها آنها را رها کنید.
مشارکت شکل نمی‌گیرد مگر …
مسعود پزشکیان قبل از پاسخ به سوال مطرح شده گفت: قبل از اینکه وارد بحث شوم باید بگویم یک خبری از ما پخش شد که بنزین را گران می کنیم که ما گفتیم این کار را نمی کنیم ولی متاسفانه این رسانه‌ها این خبرها را پخش می کنند. قاطع عرض می کنم که بدون رضایت مردم هیچ اقدامی نخواهیم کرد.
وی ادامه داد: مشارکتی که انجام شد برای من نگران کننده است و قابل قبول نیست. ۶۰ درصد پای صندوق نیامدند. ما یک گیری داریم که این اتفاق افتاده است. ما به زنان بازی نمی دهیم و به اقوام بازی نمی دهیم. وقتی من احساس کنم در یک کشور جایی ندارم و من را بازی ندهند، من نمی‌آیم که بازی کنم. اگر قرار است با من این برخورد شود چرا پای صندوق بیایم.
پزشکیان خاطرنشان کرد: وقتی حقوق مردم را نادیده بگیریم و وقتی صدای مردم را نخواهیم بشنویم و خودمان تصمیم بگیریم، انتظار این که پای صندوق بیایند و به ما رای دهند که خلاف خواسته‌های آنها تصمییم بگیریم، این مشارکت شکل نمی گیرد. امام علی می‌فرماید مردم ستون یک جامعه هستند. وقتی ۶۰ درصد مردم نمی آیند، یعنی خللی در کار ما وارد شده است. اگر قرار است مقابل دشمن بایستند این مردم هستند که می‌ایستند. بمب و موشک یک بحث است. اگر بخواهیم کشور ثبات پیدا کند، باید همه اقوام و مذاهب را ببینیم و به هرکسی بر اساس شایستگی، جایگاه داده شود.
پزشکیان خاطرنشان کرد: یک خبر فیک از قول ما در رجانیوز پخش کردند و ۲۱۰ میلیارد پول دادند و از قول ما گفتند که پسر فلانی گفته سنی ها فلان هستند و به آقای عبدالحمید در زاهدان بی احترامی کرده‌ایم. این دروغ‌ها را در رسانه‌ها پخش کرده‌اند خیلی زشت است. شیطان بر چه کسی نازل می شود؟ بر کسانی که دروغ را پخش می کنند.
وی گفت: روز به روز پشتوانه اجتماعی را به خاطر گرانی، برخورد با دختران، اینترنت و فیلترینگ از دست می دهیم؛ مردم از ما ناراضی هستند.
سوال دوم: توصیه کاندیداها تا روز برگزاری انتخابات به رقبا و رفقا چیست؟
کار مجلس و نهادهای دیگر ررسی روند پیشرفت برنامه‌ها است
در پاسخ به این پرسش سعید جلیلی نامزد انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری گفت: توصیه‌ای که از ابتدای شروع انتخابات داشتم این بود که به همه دوستان گفتم که به خاطر دنیای امثال من آخرت خودشان را خراب نکنند تقوا را رعایت کنند و خط قرمز حدود فعالیت‌های سیاسی تقوای الهی است؛ چرا که فردا درباره همه اینها باید پاسخ دهیم.
وی با اشاره به صحبت‌های پزشکیان گفت: درباره همین نکته‌ای که آقای پزشکیان فرمودند من بلافاصله بعد از اینکه شنیدم به دوستان ستادمان گفتم ببینید که چه کسی آن کار را کرده است و حتماً شما نسبت به آن اعتراض کنید حتی اگر آقای پزشکیان اعتراض نکردند.
پزشکیان در پاسخ به جلیلی گفت: در تبریز یک نفر را نیز با شوکر زدند.
جلیلی در پاسخ تاکید کرد: ممکن است در این عرصه‌ها کسانی بیایند برای مشوش کردن فضا چنین کارهایی انجام دهند. من از اعضای ستادم خواستم که حتماً این موضوع را محکوم و پیگیری کنند.
وی همچنین اظهار کرد: گاهی اوقات ممکن از افرادی رفتارهای غلطی انجام دهند؛ اشکال کار این است که اگر ما خودمان یا ستادهای‌مان یا کسانی که مسئولیت رسمی دارند اشکال کار این است که اگر ما خودمان یا ستادهای متن یا کسانی که مسئولیت رسمی دارند بیایند بد اخلاقی‌هایی را انجام دهند.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری با تاکید بر اینکه «باید ببینیم مشکل کجاست» افزود: خیلی خوشحالم آقای دکتر پزشکیان اشاره کردند و گفتند که مشکل ما آمریکا نیست بلکه بعضی وقت‌ها مشکل خود ما هستیم و ما بعضی اوقات کارهایی را انجام ندادیم و مردم دیگری موضوع را پای آمریکا نمی‌گذارند؛ایشان همچنین اشاره کردند که چرا برنامه ششم توسعه اجرا نشده است. برنامه ششم توسعه مربوط به دولت دوازدهم و مجلس دهم بود و اتفاقاً نیز هر دو نهاد دست دوستانی بوده است که حداقل با نگاه من متفاوت هستند. سوال این است که چرا این برنامه انجام نشد؟ عرض من این است که اتفاقاً در همین برنامه تلویزیونی باید در مورد این که چرا این برنامه به طور کامل اجرا نشد.
جلیلی اظهار کرد: باید در این باره بحث کنیم که اگر به قول آقای دکتر پزشکیان این برنامه برنامه خوبی بوده است چرا اجرا نشده است؟ ایشان در جایگاهی مانند مجلس قرار دارد که نقش نظارتی دارد و باید دنبال کند که آیا برنامه اجرا می‌شود یا خیر؛ برنامه مانند کارنامه یک دانش آموز است و وظیفه پدر دلسوز این است که هر شب پیگیری کند ببیند آیا فرزندش درسش را می‌خواند یا نمی‌خواند تا آخر سال موفقیت به دست بیاید.
وی تاکید کرد: کار مجلس و نهادهای دیگر ررسی روند پیشرفت برنامه‌ها است؛ اتفاقا آقای دکتر پزشکیان نایب رئیس مجلس بودند می‌توانند این موضوع را بررسی کنند که چرا در حوزه سلامت که حوزه تخصصی خودشان است بررسی کنند که چرا فلان موضوع تحقق پیدا نکرده است؛ اتفاقا من در اینجا به نقش مردم تاکید دارم و آن این است که اگر به مردم نقش دهیم، در آن صورت اگر مجلس و دولت نیز در وظیفه خود کوتاهی کردن دیگر کار متوقف نخواهد شد؛ مردم نیز باید بتوانند هشدار بدهند پیگیری و مطالبه داشته باشند که طرح سلامت یا هر طرح دیگری چرا پیش نمی‌رود؛ آنچه که من از دانشگاه‌ها خواسته‌ام پیگیری کند و به عنوان دولت سایه فعال باشند همین است که قدم به قدم و سایه به سایه این مباحث را دنبال کنند، موثر باشند و درباره آنها کار کنند.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری با اشاره به بخش‌هایی از صحبت‌های پزشکیان درباره لزوم به کارگیری اهل سنت در مدیریت عرصه‌های مختلف کشور، گفت: اهل سنت و اقوام چه یه من رای بدهند چه رای ندهند، هر کدام دارای حقوقی هستند و وظیفه دولت و نظام است که حقوق آنها را ایفا کند؛ این خیلی رفتار بدی است که در ایام انتخابات گفته شود که شما رای بده و در مقابل من حقوق شما را پرداخت می‌کنم؛ اگر حقی است باید مورد توجه قرار بگیرد نه اینکه در مورد آنها معامله شود. باید تعامل وجود داشته باشد و همه مردم باید بتوانند ایفای نقش کنند.
نوشتن قانون در زمانی که به آن اجرا نمی‌شود به چه درد می‌خورد؟
همچنین مسعود پزشکیان نامزد انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری در پاسخ به پرسش مطرح شده در این مناظره اظهار کرد: من پیشتر نیز گفتم که مقصر عدم اجرای دقیق برنامه ششم توسعه دولت مجلس و قوه قضاییه هستند؛ من در هر دوره‌ای در این خصوص سوال و اعتراض کردم؛ در مجلس من مکرراً سوال کردم که افرادی را که به عنوان مسئول تعیین می‌کنید در بیرون منافع شخصی دارند و نمی‌توانند در سیستم دولتی خدمتی را بدهند که منافع آنها در بیرون به خطر بیفتد. من دو سال بود که پرسیده بودم چرا قانون را اجرا نمی‌کند اما مجلس مکرراً در حال نوشتن قانون بود؛ نوشتن قانون در زمانی که به آن اجرا نمی‌شود به چه درد می‌خورد؟
وی ادامه داد: در دولت سیزدهم بسیاری از دانش آموزان را که خواستند اعتراض کنند تعلیق شدند و اساتید را بازنشسته و بیرون کردند؛ وقتی در جو دانشگاه جامعه و اداره کاری می‌کنیم که هر کسی بخواهد حرفی بزند او را بیرون می‌کنیم اما از طرف دیگر می‌گوییم خب مردم باید بیایند حرف بزنند؛ مردم اگر با ما بودند حق دارند به خیابان‌ها بریزند اما اگر با ما نبودند و اعتراضی به عملکرد ما داشتند اگر بیایند خلاف قانون است؛ آنها را می‌گیریم و در زندان می‌کنیم و بعد می‌گوییم که به دلیل اخلال در امور مملکت باید محاکمه شوی؛ این در حالیست که حضرت علی (ع) در نهج البلاغه می‌فرمایند کم ه امکان ندارد رعیت به جایی برسد مگر اینکه مدیران صالحی داشته باشد و والیان در مسیر درست راه نمی‌روند مگر آنکه ملت مطالبه‌گری وجود داشته باشد.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری عنوان کرد: آیا مگر ما گذاشته‌ایم که در جوامع مردمی مطالبه‌گری به وجود بیاید؟ معلم به خیابان می‌آید و می‌گوید حقوق من را بدهید با باتوم از او قدردانی می‌کنیم یا بازنشسته به خیابان می‌آید و می‌گوید زندگیم نمی‌چرخد ما او را به زندان محکوم می‌کنیم؛ اینکه صدای مردم و نقش مردم را بازی دهیم این کار را انجام نمی‌دهیم بلکه من به عنوان مدیری که باید حق مردم را بدهم و این کار را نکردم می‌نشینم و می‌گویم که مردم را بگیرید چرا که آنها حرف بی‌ربطی می‌زنند. این مردم هستند که که ما باید به آنها احترام بگذاریم و حرف‌شان را بشنویم. باید بر اساس عدل و عدالت با مردم رفتار کنیم چرا که با کفر می‌شود مملکت را نگه داشت اما با با ظلم نمی‌شود. اگر می‌خواهی مملکت را درست کنیم باید حق و عدالت را در مملکت پیاده کنیم.
باید به دانشگاه‌ها برویم و با دانشجویان صحبت کنیم و حرف‌شان را بشنویم
سعید جلیلی در ادامه در واکنش به اظهارات پزشکیان گفت: آقای دکتر نکات خوبی را مطرح کردند اما نیاز است که من چندین توضیح دهم؛ حرف آقای پزشکیان درباره تعارض منافع حرف درستی است و در جلسه امروز صبح که با فعالان بخش دیجیتال داشتم اتفاقاً یکی از اعضای جلسه گفت که یک مرتبه هم که شده وزیر ارتباطات را از بخش خصوصی بگذارید که من بلافاصله مخالفت کردم و گفتم که بخش خصوصی منافع دارد ؛ باید زمینه لازم برای بخش خصوصی ایجاد شود تا بتواند کار خود را انجام دهد اما نمی‌تواند در موضع فعالیت به عنوان وزیر قرار بگیرد؛ چراکه تعارض منافع وجود دارد.
وی اظهار کرد: ما موضوع را اگر ناقص مطرح کنیم و به خوبی نبینیم نمی‌توانیم راه حل درستی داشته باشیم؛ نکته‌ای که آقای پزشکیان فرمودند که جوان و دانشجو حرفی دارد باید صدایش شنیده شود، حرف درستی است؛ در حوادث سال ۱۴۰۱ از زمانی که در مهرماه شروع شد، برای من از آبان ماه بر این بود که هفته‌ای یک دانشگاه و گاهی اوقات هر دو هفته‌ای حداقل در یک دانشگاه حضور پیدا می‌کردم؛ حداقل این جلسات ۳ الی ۴ ساعت بود و برخی از جلسات نیز تا ۶ الی ۷ ساعت نیز طول کشید. اتفاقا این موضوع بسیار مهمی است که باید با مردم و دانشجویان صحبت کنیم؛ در آن زمان نیز مطلبی مطرح شده بود که نسل جدید نسلی هستند که نه آنها زبان ما را می‌فهمند و نه ما زبان آنها را می‌فهمیم که من در پاسخ به این مطلب گفتم که این حرف اشتباه است؛ چراکه وقتی با همان دانشجویان در شرایطی که چالشی و پرتنش بود حرف زدم می‌دیدم که هم من حرف آنها را می‌فهمم هم آنها حرف من را می‌فهمند اما ممکن است از حرف‌های من قانع نشوند.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری افزود: اتفاقاً این فضاهای گفت‌وگو را ما باید شکل دهیم و در دانشگاه‌ها برویم و با دانشجویان صحبت کنیم و حرف‌های‌شان را بشنویم. این گفت‌وگوها باید در خصوصی کارگران نیز صورت بگیرد؛ به یاد دارم برای بازدید به کارخانه‌ای رفتیم که یکی از کارگرهای آنجا می‌خواست خودکشی کند و می‌گفت حرف ما را بشنوید؛ چراکه ما چند ماه حقوق نگرفتیم؛ این اتفاق نیز در زمانی بود که دولت و مجلس از دوستان ما بودند که رقیب ما حساب می‌شدند اما باعث خوشحالی من بود که در ایام انتخابات که به اراک رفتم همان کارگر من را بغل گرفت و گفت که خوشحالم در دولت آقای رئیسی حرکتی انجام شد و مشکلات برطرف شد؛ این گونه است که نشاط ایجاد می‌شود.
جلیلی اظهار کرد: اینکه کشور طی ۸ سال رشد منفی و صفر داشته باشد و متوسط رشد ۰.۷ باشد به معنای رکود و عدم اشتغال است. در حالی که ما میلیون‌ها دانشجو داریم که نیاز به آینده شغلی دارد.
اگر با مردم صادق باشیم قطعاً مردم به ما اعتماد پیدا می‌کنند
مسعود پزشکیان در پاسخ به اظهارات جلیلی تاکید کرد: در همین دولت دانشجویان را اخراج کردند؛ در دانشگاه تبریز تعدادی از دانشجویان به خاطر مسمومیت مدارس دخترانه اعتراض کردند، ۲ الی ۳ ترم محروم کردند و بعد فعالیت‌های دانشجویی را گفتند که باید در فلان چهارچوب عمل شود در غیر این صورت شما حق کار ندارید؛ وقتی ما می‌گوییم به مردم باید اجازه دهیم که آنها قانونی را که من باید اجرا کنم را مطالبه‌گری کنند؛ مقام معظم رهبری سیاست‌های کلی را از سال‌ها قبل ابلاغ کردند و قرار بود که ما در منطقه اول شویم اما این اتفاق نیفتاده است؛ حال بگوییم فلان دولت مقصر است؛ آیا آن یکی دولت درست کرد؟ اگر در طول این ۴۰ سال به وعده‌هایی که توسط دولت‌ها داده شده، نگاه کنیم می‌بینیم که هیچ کدام به وعده‌های خود عمل نکردند. این در حالیست که حضرت علی (ع) می‌فرمایند که هیچ فریضه‌ای از میان فرایض الهی به اندازه پایبندی به تعهد مورد قبول نبوده است. ما راحت پیمان می‌بندیم وعده می‌دهیم اما عمل نمی‌کنیم و حالا نیز باز وعده می‌دهیم.
وی ادامه داد: باید با مردم صادق باشیم و صادقانه با آنها صحبت کنیم اگر با مردم صادق باشیم قطعاً مردم به ما اعتماد پیدا می‌کنند مهمترین مشکل حاکمیت‌ها نماینده‌ها و مدیران عدم صداقت با پرسنل است. مردم از ما صداقت می‌خواهند و این چیزی است که ما باید داشته باشیم اما متاسفانه در این خصوص گیرهایی داریم که باید حل شود.
سوال سوم: سازوکار کاندیداها برای امکان اعتراض مردم طبق اصول قانون اساسی چیست؟
باید همه اقشار را ببینیم/پزشکیان: ۹۹ درصد مدیران اصلا نمی‌دانند قانون برنامه چیست
سعید جلیلی در پاسخ به این پرسش اظهار کرد: این از افتخارات نظام است که اگر یک کارویژه را برای دولت مشخص می‌کند، نمی‌گوید این کار را فقط دولت باید انجام دهد، بلکه کنارش می‌گوید مردم هم امکان داشته باشند در این زمینه موضوع را دنبال کنند. بحث امر به معروف و نهی امر منکر خیلی متعالی و بزرگ است.
وی افزود: این امر اول باید از دولت و کارگزاران شروع شود نه اینکه آنان کارهایی انجام دهند و کنار بایستد. دولت در سایه مبنایش همین است که هر کسی باید کار را در حد خودش و سایه به سایه دنبال کند.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری گفت: اعتراض که فقط در خیابان آمدن نیست، اعتراض این است که بگوییم اینجا خطا وجود دارد و اشکال دیده می‌شود و به نتیجه نمی‌رسد. اینکه آقای پزشکیان می‌گویند بحث درستی است که باید در میان مردم بود.
وی افزود: در ده‌ها ساعتی که در دانشگاه‌های کشور در دوران دولت رفیقمان در سال ۱۴۰۱ حاضر شدم فقط سخنرانی نبود باید پاسخ هم می‌دادیم. چالش هم می‌شد و دانشجویان روی سن هم می‌آمدند و کنار می‌رفتند، اما سئوال‌شان را که می‌پرسیدند وقتی توضیح می‌دادیم قانع می‌شدند اما گاهی هم ممکن است پاسخ یک سئوال را بلد نباشیم و نباید انتظار داشته باشیم او قانع شود.
جلیلی یادآور شد: در دوران دولت رقیب هم که آقای روحانی بود همین برنامه را داشتیم و به دانشگاه‌ها می‌رفتم. باید همه اقشار را ببینیم. کارگران را باید دید. حرف‌های آقای پزشکیان از سر دلسوزی است اما کافی نیست. شما که می‌گویید این کارها نشده و آن اقدامات صورت نگرفته ولی وقتی می‌گویید برنامه که تبدیل به قانون شده، همه باید آن را انجام دهند.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری گفت: رشد ۸ درصدی اقتصادی که خود به خود رخ نمی‌دهد. یکی از اولویت‌های ما این است که برای این رشد باید ماموریت تعریف کنی و به دانشگاه بگویی شما هم در این برنامه و تحقق آن نقش داری. باید در زمینه اشتغال و ارزآوری هم برای دانشگاه نقش تعریف کرد.
جلیلی در پاسخ به تکرار پرسش مجری مبنی بر اینکه مشخصاً برنامه دولت وی در زمینه بسترسازی برای امکان اعتراض مردم چیست؟ اظهار کرد: دقیقاً این سازوکار تعریف شده است. کارگر این نیست که بیاید کف خیابان. زمانی می‌آید کف خیابان که حرفش شنیده نمی‌شود. وقتی دفترتان باز باشد و کارگران هپکو و آذرآب و هفت‌تپه بیایند و حرف بزنند و بگویی من هم و سعی دارم و در حد وسع خودم این موضوع را پیگیری می‌کنم.
وی افزود: در آبان ۹۸ در زمان دولت رقیب به دانشگاه شهید مدنی تبریز رفتم و آنجا بحث واگذاری ماشین سازی تبریز و اشکالات آن مطرح شد، من دانشجویان را تشویق کردم. یک رویکرد و پارادایم این است که نگوییم کارگر به ما چه؟ کارخانه را واگذار کردیم. کارخانه آن زمان واگذار شده بود و کارگر را بیچاره کرده بود و می‌خواست خودکشی کند. ما این موارد را باید در حد وسع خود پیگیری کنیم. آقای پزشکیان هم حتماً آن زمان در حد نایب رئیسی مجلس موضوعات را پیگیری کرده است.
جلیلی تأکید کرد: هر کسی بر اساس وسع خود باید عمل کند. این راه حل نیست که بگوییم ما بد عمل کرده‌ایم. باشد این بد عمل کردن از چه زمان می‌خواهد خوب شود؟
مشکل ما این است که ۹۹ درصد مدیران اصلا نمی‌دانند قانون برنامه چیست
مسعود پزشکیان هم در پاسخ به این پرسش، اظهار کرد: راه‌حل علمی دارد. اینکه اگر همان مسیر راه‌حل علمی را در کشور طی کنیم به اینجا نمی‌رسد. نامه امام علی به مالک اشتر یک نمونه در این زمینه است. ما در مدیریت سه اصل داریم، چه کسی مسئول است؟ چگونه باید کار کرد؟ و اینکه چگونه باید پاسخ داد؟ اگر ما در یک سیستم، برنامه وجود دارد، مسئول را بیاوریم و بگوییم وظیفه داری این برنامه را عمل کنی و اگر انجام نداد، مجازاتش کرد، آن مسئول دیگر حق ندارد حق یک کارگر را ندهد، نمی‌تواند یک دانشجو را بیرون کند و نمی‌تواند حقوق پرسنل خود را ندهد.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: مشکل ما در کشور این است که ۹۹ درصد مدیران اصلا نمی‌دانند قانون برنامه چیست، حتی خود وزیر هم اطلاع ندارد. وزیری که نمی‌داند قانون برنامه چیست، رئیس دانشگاه و دانشکده‌ای که نمی‌داند، چه چیزی را می‌خواهید از اینها سئوال کنید؟ قدم اول این است که ابلاغ که در مجلس انجام شد، دستورالعمل در دولت این باشد که وظایف آن مسئول و مدیر مشخص شود، منابع و امکاناتش هم فراهم شود و به او بگویند این وسط را هم باید انجام دهی، اگر مسئول انجام نداد با او برخورد کنیم.
وی افزود: ولی وضعیت این است که مسئول وظایفش را انجام نمی‌دهد اما کتکش را پرسنل می‌خورد. کتکش را مشتری که می‌آید می‌خورد. جواب مشتری را نمی‌دهیم. من زمانی که نایب رئیس مجلس بودم در خیابان‌های این کشور پول مردم را خورده بودند و کتک‌شان هم می‌زدند. رفتیم و اینها را جمع کردیم تا ببینیم مشکل چیست و دیدیم حق با آنان است. نمایندگانشان را صدا کردیم و رفتیم با رئیس قوه قضائیه و معاون اول رئیس‌جمهوری صحبت کردیم و برنامه گذاشتیم و یکی یکی این مشکلات را حل کردیم. گناه از حاکمیت بود نه از مردم.
دعوا را کنار بگذاریم و به قانون عمل کنیم
پزشکیان در پاسخ به این پرسش که در صورت بروز تخلف و شکل‌گیری اعتراض مردم چه باید کرد، گفت: گفتم که به خیابان آمده بود و اعتراض می‌کرد، رفتم او را صدا کردم، حرف‌هایش را شنیدم و پیگیری کردم و به قوه قضاییه که باید این موضوع را دنبال می‌کرد و با کسانی که پول مردم را خورده بودند برخورد می‌کرد که نمی‌دانم این کار را کرد یا نه.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری گفت: وزیر بودم و دیدم که جمعی از پرسنل اعتراض می‌کنند و حراست هم این طرف و آن طرف می‌دوند که صدایی از کسی درنیاید. پرسیدم چه شده است؟ گفتند چیزی نیست. گفتم اگر چیزی نیست پس چرا داد می‌زنند؟ گفتند حقوقشان را نگرفته‌اند، گفتم چرا نگرفته‌اند؟ آنان را در نمازخانه جمع کردم و حرف‌شان را شنیدم. بعد گفتم مقصر منم باید پولتان را می‌دادم، عذرخواهی کردم و آنان هم رفتند. امروز هم همین است وقتی پول کارمند را ندادید چرا با او برخورد می‌کنید؟
پزشکیان تاکید کرد: اعتراض در قانون پیش‌بینی شده است؛ باید دعوا کردن را کنار بگذاریم و به قانون عمل کنیم. آنچه که قانون گفته باید عمل کنیم.
مردم حق اعتراض دارند، قرار نیست اجازه بگیرند
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: مردم حق دارند اعتراض کنند. اصلا قرار نیست اجازه بگیرند. اینها می‌گویند بیاید اجازه بگیرید اما اجازه هم نمی‌دهند. حق مردم اعتراض است و در قانون هم پیش‌بینی شده است. یا قانون را عوض کن یا وقتی در قانون حق اعتراض وجود دارد چرا جلوی آنان را گرفتید؟
پزشکیان در پاسخ به این پرسش که اگر اعتراض به اغتشاش کشیده شود، چه باید کرد، گفت: اگر ما راه حرف زدن را باز بگذاریم، کسی دیوانه است که اغتشاش کند؟ ما وقتی جواب نمی‌دهیم و ناراحتی از حد گذشت و جواب نگرفت، او هم می‌آید و شیشه را می‌شکند. اما اگر حرفش را گوش دهی و بشنوی مگر کسی دیوانه است که اغتشاش کند. دانشجویان فردای مملکت ما و نخبگان ما هستند. حرف دارد بشنو و اگر مقصری عذرخواهی کن و بگو درستش می‌کنم، اگر نه او را قانع کن که قبول کند نه اینکه دانشجو را اخراج کنی، نه اینکه تهمت بزنی و انگ به او بچسبانی.
جلیلی نیز در ادامه یادآور شد: باید در زمینه قانون برنامه رئیس‌جمهوری قدرت داشته باشد و از مجریان بپرسد که چه اقداماتی را در این زمینه انجام داده‌اید؟ کارها چقدر پیش رفته است؟ مردم هم در این زمینه باید کمک کنند.
وی افزود: اگر در برنامه هفتم قانون وجود دارد که رشد ۸ درصدی محقق شود خود به خود که انجام نمی‌شود باید وزرایی را بیاورید که اشراف کافی داشته باشد و به این سمت برود. باید از او برنامه عملیاتی بخواهیم.
سوال چهارم: نظر کاندیداها درباره فضای مجازی و فیلترینگ چیست؟
مسئولیت پذیری نباید سلیقه‌ای بلکه باید براساس قانون باشد
سعید جلیلی کاندیدای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری گفت: در هر عرصه‌ای باید بتوان بهره‌برداری حداکثری داشت. مسئولیت پذیری آزادی را حفظ می‌کند. چه چیزی جاده و اتوبان را حفظ می‌کند؟ اینکه تابلو بزنیم که سرعت ۱۲۰ یا ۹۰ کیلومتر باشد. همه هم این را می‌پذیرند. در همه جای دنیا هم وجود دارد. مسئولیت‌پذیری این است. مسئولیت پذیری نباید سلیقه‌ای بلکه باید براساس قانون باشد. قانون هم نباید هر روز عوض شود. اگر خارج از سلیقه باشد و استاندارد داشته باشد و با تغییر افراد عوض نشود، این کمک می‌کند و فضای مجازی شما موثر می‌شود. ما نیروی انسانی بسیار ارزشمند در کشور داریم. بحث متخصصان این زمینه این است که دولت مانع نشود و ما بسیاری از کارها را در این زمینه انجام می دهیم. این کمک بزرگی می‌کند. دولت باید در بخش تنظیم‌گری برود. باید برای مردم بستر ایجاد و فضا باز شود تا مردم خودشان فعالیت کنند. دستگاه‌های دولتی باید پناه مردم باشند نه اینکه مردم بگویند خدا سرو کارت را به این دستگاه‌ها نیندازد.
چرا جلو افرادی که فیلترشکن می‌فروشند گرفته نمی‌شود؟
مسعود پزشکیان کاندیدای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری نیز بیان کرد: در همه دنیا محدودیت وجود دارد اما الان که هیج مساله ای نیست نباید برای مردم فیلتر بگذاریم. یک عده دکان درست کرده‌اند تا مردم فیلترشکن بخرند و بیشتر از پول موبایل، پول فیلترینگ بدهند. چرا این کار را می‌کنیم؟ با فیلترشکن دیگر نمی‌توانید کنترل داشته باشید و به هر سایتی می‌توان رفت. بحث‌های اداری، بانکی، دارایی و آموزش بوسیله اینترنت است و نمی‌توانید و می‌خواهیم در قفس زندگی کرده و می‌خواهیم با دنیا ارتباط داشته باشیم. باید با سکوهای خارجی صحبت شده و با آنها قرارداد ببندند. چه کسانی این فیلترشکن‌ها را می‌فروشند و چقدر بلا سر آن‌هایی آمده که از طریق فضای مجازی داشتند زندگی می کردند و این مردم را از زندگی ساقط کردند. محدودیت‌ها در تمام دنیا وجود دارد و در آمریکا هم وجود دارد. در زمانی که نیاز است می‌توان این کار را انجام داد ولی در وضعیت عادی همه دارند از فیلترشکن استفاده می‌کنند. چرا جلو افرادی که فیلترشکن می‌فروشند گرفته نمی‌شود؟ زمانی تظارهات و اعتصابات بود می‌گفتیم هر حاکمیتی ممکن است قطع کند. الان که خبری نیست چرا فیلتر می‌کنید؟ دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها را دچار مشکل می‌کنید. باید کاری کنیم در این فضا درآمد کسب کنند. دنیایی از فرصت در این فضا وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: مثل همه دنیا باید عمل کنیم. کجا دنیا مثل ما عمل می‌کند؟ ما مردم را از زندگی ساقط می‌کنیم. مردم بیشتر از پول موبایل، پول فیلترشکن‌ها می‌دهند. چه کسانی این پول‌ها را می خورمند؟ مالیات هم نمی دهند. اگر زیر نظارت دولت باشد، مالیات می دهد و در مسائل امنیتی هم می‌توانید آن را قطع کنید.
می‌خواهیم ششمین کشوری باشیم که کاوشگر ارسال می‌کند
سعید جلیلی گفت: چرا پول اینترنت برای مردمی که تولید محتوا کرده‌اند به آنها پرداخت نمی‌شود؟ می‌توان ۱۰ درصد این پول را به مردم بازگرداند. این امکان اشتغال در فضای مجازی فراهم می کند. این در برنامه ما وجود دارد.
وی افزود: دنبال توسعه صنعت فضایی هستیم. در برنامه ما وجود دارد که ششمین کشوری باشیم که کاوشگر ارسال می‌کند.
پزشکیان نیز گفت: زمان آن گذشته است که یک کشور هر کاری را خواست فقط خودش بکند.
جلیلی گفت: در این چرخه باید جای خود را پیدا کنید.
اگر بازار را باز کنیم، قابلیت ایجاد می‌شود
مسعود پزشکیان گفت: گفتیم خودمان می خواهیم تولید کنیم. چه بلایی با تولید ماشین سر مردم آورده‌ایم. بنزین را در صد کیلومتر، ۲۰ لیتر مصرف کند یعد بگوییم بنزین را گران می‌کنیم. مگر می‌شود؟ اگر بازار را باز کنیم، قابلیت ایجاد می‌شود نه اینکه دور خود قفس درست کنیم و بگوییم هرچه تولید می‌کنیم باید استفاده کنید.
جلیلی گفت: حرف درستی است ولی این چرخه را باز کنید ولی باید جانمایی کنید.
پزشکیان افزود: ما داریم می‌بندیم کلا. ما داریم از چرخه تکنولوژی خارج می شویم. دنیا خیلی پیچیده است و خود آمریکا هم از این چرخه نمی‌تواندخارج شود. شدنی نیست که بگوییم همه کار را خودمان انجام می‌دهیم. قیمت ماشینی که ۲۰ هزار دلار است می‌فروشیم ۱۰۰ هزا دلار که مردم که ۲۰۰ یا یا ۳۰۰ دلار حقوق می‌گیرند، خواب آن را هم نمی‌بیینند. مردم چه گناهی کرده‌اند؟
سوال پنجم: مواضع کاندیداها در خصوص شیوه حکمرانی چیست؟
هرجا عزت و منفعت ما حفظ شود می‌رویم و صحبت می‌کنیم
مسعود پزشکیان در پاسخ به سوالی درباره اینکه «چگونه در حوزه کارشناسی تفکرات مختلف و بعضاً متضاد را در کنار هم خواهید چید و تصمیم گیری خواهید کرد؟» گفت: اقتصاد دارای ۱۲۵ فوق تخصص مختلف است که می‌توان از آنها نظر گرفت؛ اینکه بفهمیم چه کسی در کجا کارشناس است خودش یک مسئله است. درباره اینکه می‌خواهیم چه کنیم و دیدمان چیست ما گفته‌ایم که دیدمان حق و عدالت است. آنچه که از نظر اعتقادی معتقدیم در حوزه عدالت در سلامت و آموزش به بازار آزاد معتقد نیستیم و سلامت و آموزش حق مردم است.
وی افزود: همانطور که وقتی چشم‌مان مریض است نزد جراح شکم نمی‌رویم بلکه به دنبال جراح چشم می‌رویم، اگر قرار است در گندم اقتصادی را تعریف کنیم به سراغ کارشناس آن می‌رویم؛ اینکه ما در کجا از چه متخصصی استفاده کنیم به نگاه ما و جایی که می‌خواهیم از او استفاده کنیم برمی‌گردد؛ همچنین قرار نیست آن متخصص هر کسی باشد. اینکه آن متخصص چقدر تجربه داشته باشد و کارآمد باشد، مهم است.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری در پاسخ به اینکه در موضوعاتی مانند سیاست خارجی و اقتصاد چگونه می‌توان دو تفکر متضاد را کنار هم قرار داد؟ گفت: سیاست خارجی اصولاً باید بستر را آماده کند تا اقتصاددانان، تاجران و معامله‌گران ما در بازارهای دنیا فرصت فعالیت پیدا کنند؛ اینکه ما بخواهیم در روابط خارجی مسئله کشاورزی را تسهیل کنیم نیازمند یک نگاه است. اینکه بخواهیم در این روابط مسئله صنعت را تسهیل کنیم نیازمند نگاه دیگری است. چرا دبی و امارات، دبی و امارات امروزی شدند؟ آیا خودشان این کار را انجام دادند؟ آنها کارشناس مربوطه را پیدا کردند از او نسخه گرفتند و نسخه را اجرا کردند.
پزشکیان در پاسخ به اینکه تفکر متضاد در حوزه سیاست خارجی به این صورت است که کارشناس نگاه به شرق را توصیه کند و دیگری نگاه به غرب را؛ در این شرایط چگونه می‌توان مدیریت کرد؟ تاکید کرد: سیاست‌های مقام معظم رهبری و امام خمینی (ره) علیه نه شرقی و نه غربی است؛ مقام معظم رهبری فرمودند که ما بر اساس سه اصل مصلحت، عزت و حکمت رفتار می‌کنیم؛ هرجا عزت ما حفظ شود و منفعت‌مان اقتضا کند ما می‌رویم در مورد آن صحبت می‌کنیم. از نظر علمی برای انواع تفکرات متضاد می‌توان بر اساس شواهد تصمیم گرفت و ابزار برای چگونگی تصمیم گیری وجود دارد.
محدود به یک گعده نیستیم
سعید جلیلی در ادامه در پاسخ به پرسشی مبنی برای اینکه آیا جنابعالی با کار تشکیلاتی مخالف هستید و فرایند تصمیم گیری در دولت آینده شما به چه صورت خواهد بود؟ گفت: آقای دکتر پزشکیان فرمودند که برای اداره کشور نیاز نیست که فردی باشد که علامه دهر باشد و بگوید من همه چیز بلدم؛ این حرف درستی است چرا که موضوعات مختلف است اما راه این است که بنشینیم و در جلسات مختلف سخنان افراد مختلف را بشنویم و به تصمیم برسیم.
وی افزود: ما در حال صحبت کردن از مقام رئیس جمهور هستیم و این به آن معناست که رئیس جمهور با رئیس دانشگاه و یک نظریه پرداز فرق می‌کند. عرض من این است که مباحث کارشناسی در موضوعات مختلف را باید قبلاً انجام داده باشید؛ یعنی وقتی که برای ریاست جمهوری اعلام آمادگی می‌کنیم باید این کارها را در حوزه‌های مختلف انجام داده باشید و در حوزه‌های مختلف نگاه‌های متفاوت را شنیده باشید و به جمع‌بندی رسیده باشید؛ ادعای ما این است. در دنیا احزابی وجود دارند که روی این موضوعات کار می‌کنند و جمع‌بندی می‌کنند و فردی نیز از داخل حزب معرفی می‌شود و کارها و برنامه‌های آن حزب را دنبال می‌کند. حرف ما این است که با این جلسات گعده‌ای و لابی‌ها چیزی که به منفعت و مصلحت کشور است در نمی‌آید و اتفاقاً نگاه ما این است که ما محدود به یک گعده نیستیم.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: یکی از عزیزان در مناظره‌های تلویزیونی به من گفت که شما ۱۱ سال است که زنبیل گذاشته‌اید؛ من نیز گفتم که بله به این دلیل که موضوع با اهمیتی است و اگر روزی می‌خواهید در این جایگاه کار کنید باید با مسائل آشنا باشید و نمی‌توان بر اساس دو گعده و سه محفل سیاسی حرف زد. اتفاقا این حوزه نیازمند کار عمیق و جدی است و باید در موضوعات مختلف به جمع‌بندی رسیده باشی و بتوانی تصمیم بگیری؛ چرا که دیگر رئیس جمهور رئیس در مقام اجرا است و اجرا زمانی موفق می‌شود که به موضوع اشراف داشته باشی و بتوانی در لحظه تصمیم صحیح را به موقع بگیری.
جلیلی همچنین تاکید کرد: وقتی اشراف وجود داشته باشد در آن صورت نه فشار خارجی و نه برخی کارشکنی‌های داخلی می‌توانند مانع کار شود؛ بسیاری اوقات وقتی بحثی را دنبال می‌کنیم در همان ساختاری که باید موضوع را دنبال کند با مقاومت مواجه می‌شویم. وقتی به موضوع اشراف داشته باشی می‌توانی مشکل را برطرف کنی.
وی با اشاره به حضور دیروز خود در بازار تهران گفت: در سال‌های گذشته من با ۲۲ صنف دیدار داشتم و به ۱۷ موضوع رسیدم که موانع تولید بوده و باعث ایجاد رکود می‌شود.
پزشکیان نیز در واکنش به سخنان جلیلی، اظهار کرد: موضوعات کارشناسی فقط به یک متخصص نباید مرتبط باشد. اینکه مجموعه متخصصان و تجار چه می‌گویند با اینکه بگوییم من این را می‌گویم ما را به جایی می‌رساند که باید همان حدیثی را خواند که می‌گوید هرکسی بر تصمیم خود اصرار ورزد، هلاکت را در راه دارد و هرکسی مشورت کند آن وقت بهترین تصمیم را می‌گیرد.
وی افزود: باید انسان های مجرب و متخصص را کنار هم جمع کرد و از آنان مشورت گرفت. اینکه من بگویم متخصص هستم و من می‌گویم کارها چطور پیش روند با کسی که در همان کار سال‌ها تجربه و دانش دارد، فرق می‌کند. اگر نظر کارشناسان را گوش دهیم آن وقت می‌توانیم تصمیم بگیریم کدام کار درست است و کدام غلط.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری گفت: اینکه ما این مملکت را به اینجا رساندیم به دلیل تصمیماتی است که ما گرفتیم، نه کارشناسان؛ چرا باید در هر مذاکره‌ای می‌رویم پشت آن برای ما قطعنامه صادر کنند؟ ما نمی‌توانستیم آنان را قانع کنیم؟ همیشه آنان باید ما را قانع کنند؟ این مهارت گفت‌وگو است. باید راهی پیدا کنیم که در ضمن حفظ حکمت، عزت و مصلحت جامعه، مشکل را هم حل کنیم.
پزشکیان یادآور شد: اینکه ما تورم داریم، پول ما را بی‌ارزش کرده است. استاد دانشگاه ما ۴۰۰ دلار پول می‌گیرد و بیرون از کشور منت او را می‌کشند و مثلا ۶ هزار دلار هم پول می‌دهند. ماشینی که به او ۲۰ هزار دلار می‌فروشند را ۱۰۰ هزار دلار به او می‌فروشیم. بعد می‌گوییم می‌خواهیم رقابت کنیم، کدام استاد با این پول می‌ماند که برای شما کار کند؟ این استاد نمی‌تواند خانه‌ای را کرایه کند.
وی تصریح کرد: دانشجو، پزشک، کارمند و هنرپیشه و ورزشکار همین وضع را دارند و ما باید بپذیریم. آقایان اگر بلد هستند بیایند و حل کنند. قدم اول این است که اختلافات داخلی را حل کنیم و به حرف کارشناسان گوش دهیم.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری گفت: برای یک انسان کفایت می‌کند که بداند کوپنش چقدر است. برای هر مشکلی راه‌حل وجود دارد و هنر یافتن آن و رساندن جامعه به عزت است. ما می‌توانیم با مردم و کارشناسان کار را پیش ببریم.
پزشکیان تصریح کرد: بروید با بازرگانان و تجار مصاحبه کنید ببینید چه حرف‌هایی می‌زنند. روزگارشان سیاه شده است. جنس را گران می‌خرند و ارزان می‌فروشند. پولشان هم برنمی‌گردد و گم می‌شود. چه کسی باید جواب دهد؟ ما هم می‌گوییم می‌توانیم؟ پس چرا پول ما را پس نمی‌دهند؟ چرا عراق که آنقدر به آن خدمت کردیم پول ما را نمی‌دهد؟ چرا چین که آنقدر رابطه خوبی با او داریم، پول ما را نمی‌دهد؟ بدهد دیگر. اینها دردهای ماست. اگر می‌خواهیم این مسیر را ادامه دهیم، ادامه بدهیم. زندگی می‌کنیم اما سرمایه‌های ملی را نابود می‌کنیم.
وی در پاسخ به این پرسش که در روابط بین‌الملل اگر طرف مقابل به تعهدات خود عمل نکند آیا برنامه جایگزین دارید، گفت: گفت‌وگو راهکارهای جایگزین دارد. وقتی پشت میز مذاکره می‌رویم هر چقدر کسی که آنجا می‌جنگد و مذاکره می‌کند، گزینه‌های جایگزین مختلفی داشته باشد، موفق‌تر است. اما آدمی که با یک گزینه می‌رود و مذاکره می‌کند، اگر پذیرفته نشود، شکست‌خورده است.
پزشکیان تصریح کرد: هنر انسانها، هنر مدیریت و هنر جنگیدن برای هدف این است که راهکارهای جایگزین داشته باشد که اگر از یک راه نتوانست برود از راه دیگری برود. هرچقدر راهکارهای جایگزین بیشتری داشته باشیم موفقیت‌مان تضمین شده است.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری یادآور شد: ما عزت خود را به کسی نمی‌فروشیم و در مقابل کسی کوتاه نمی‌آییم، اما لزومی ندارد وقتی می‌خواهیم مذاکره کنیم آدمی را بفرستیم که منافع خودش را ببیند و مذاکره کند و بعد ما را هم معامله کند.
سوال ششم: سیاست خارجی شما چه مسیری را با فرض وجود تحریم‌ها دنبال می‌کند؟
مشکل اصلی ما در این کشور اختلاف است
مسعود پزشکیان گفت: ابتدا بگویم که مشکل ما نبود راه حل نیست بلکه مشکل کسانی هستند که باید توان اجرا داشته باشند. قوا برنامه‌ها را اجرا نمی‌کنند چون علم و انگیزه آن را ندارند ولی پشت تریبون هم از مردم صحبت می‌کنند.
وی در ادامه در پاسخ به پرسش مجری گفت: مشکل اصلی ما در این کشور اختلاف است. با FATF در آن دولت مخالفت می‌شود و در این دولت موافقت می‌شود. ما نمی‌توانیم در قفس را بسته و با دنیا در ارتباط نباشیم ولی می‌توانیم زندگی بخور و نمیر داشته باشیم. هرچه قدر ارتباط بیشتری داشته باشبم، می‌توانیم زندگی بهتری داشته باشبم. اول از همسایه‌ها شروع می‌کنیم و هرچه توانستیم می‌توانیم با سایر کشورها در ارتباط باشیم. نباید فقط یک گزینه داشته باشیم تا آن گزینه کلاه سر ما بگذارد و هرچه دلش خواست به ما دیکته کند. سیاست خارجی باید هنر انعطاف و آلترناتیوهای گوناگون برای معامله داشته باشد. وقتی کشوری ببیند شما گزینه دیگری ندارید، به قیمت ارزان از شما می‌خرد و به چند برابر قیمت به شما می‌فروشد و پول شما را هم نمی‌دهد و صدای هیچ کسی در نمی‌آید. در مورد برجام – با ریز آن کاری ندارم که ترامپ و بایدن مخالف بودند – در داخل سفارت عربستان و انگلیس را آتش زدند و مخالف برجام بودند و چقدر آنها به این کشور صدمه زدند. می‌گویند برجام ایراد دارد اما نتانیاهو خودش را می‌کشت که برجام اجرا نشود. در داخل هم با هم دعوا کردیم که برجام اجرا نشود. وقتی گفت‌وگو می‌کنید، یک چیزی می‌دهید و یک چیزی می‌گیرید و اینطور نیست همه چیز را بگیرید.
وی درباره راه جایگزین در سیاست خارجی در صورت باقی ماندن تحریم‌ها اظهار کرد: ما بلدیم تا جایی که زنده بمانیم از ظرفیت خود استفاده کرده و اقتصاد مقاومتی را اجرا و مشکلات مردم را حل کنیم ولی از تمدن دور خواهیم بود. اگر تورم، ناترازی انرژی، سوخت‌های پرت شده و ناترازی بانک‌ها را مدیریت کنیم خیلی از مشکلات کسری بودجه را می‌توانیم حل کنیم ولی رشد نخواهیم کرد. بابت FATF و برجام چقدر ضرر می‌کنیم؟ شاید روزانه ۱۰ هزار میلیارد ضرر می‌کنیم. سی درصد ارزان می‌فروشیم و گران می‌خریم تازه جنس آشغال و بنجل به ما می‌دهند. یک عده هم کاسب تحریم هستند و تا دلشان می‌خواهد می‌خورند و ما هم بی‌خبریم چون شفاف نیست و بلا سر مردم می‌آید.
وی در پاسخ به این پرسش که سیاست خارجی شما با دولت روحانی چه تفاوتی خواهد داشت؟ گفت: بر اساس سیاست‌های عزت، حکمت و مصلحت عمل می‌کنیم. اگر در داخل دعواها را ادامه دهیم، شرایط هیچ فرقی نمی‌کند. اول باید در داخل کشور انسجام ملی ایجاد کنیم چون کسی که دارد موفق می‌شود دیگری گیر می‌دهد چون نمی‌خواهد او موفق شود و فرصت از دست می‌رود. اول باید همگرایی درست کنیم و بپذیریم که منفعت ما در تعامل با دنیا و گرفتن سهم‌مان است. نمی‌توان دور خود قفس بکشیم یا تهاتر کنیم. عراق ، ترکیه و چین پول ما را نمی‌دهد و می گوید جنسی که می‌خواهیم به شما می‌دهیم.
منحصر بودن روابط خارجی به چند قدرت اشتباه بود
سعید جلیلی نیز بیان کرد: سیاست خارچی پویا و فعال باید داشته باشیم. اشتباه بود که روابط خارجی منحصر به چند قدرت شد که بیشترین اختلاف را با ما داشتند، شد. برجام امضا شد و آژانس گفت ۱۵ بار تایید کرد ایران این توافق را اجرا کرده است. طرف مقابل از برجام خارج شد. کسی مانع اجرای برجام نشد. سیاست خارجی جای دیدن واقعیت‌هاست. نباید ملت خود را متهم کنید. تحریم ها اضافه شد و از ۸۰۰ به ۱۵۰۰ رسید. اشتغال چرخید؟ هنر سیاست خارجی این است که باید ۲۰۰ کشور را دید و از فرصت‌های خود استفاده کنید. روسیه با اروپا دچار اختلاف شده است و بازار ۱۱ میلیارد دلار برای صیفی جات برای ما فراهم شد که باید از آن استفاده کرد. ما هم از اشتراکات خود با سایر کشورها و هم از اختلاف سایر کشورها با یکیدگر می‌توانیم استفاده کنیم.
وی افزود: در سیاست خارجی ابعاد قضیه را باید دقیق دید. ما تا می‌گوییم باید به مردم تکیه شود، می‌گویند که می‌خواهند ببندند. برای استفاده از قدرت مردم باید روابط خارجی گسترش یابد.
جلیلی ادامه داد: ۷ میلیارد دلار روابط ما با یک کشور همسایه که مشکلی نداشتیم به ۲۰۰ میلیون دلار رسید. بازار ضنایع پایین دستی پتروشیمی در منطقه ۱۳۵ میلیارد دلار است . ما چه سهمی از این بازار داریم؟شما با FATF توافق کرده‌اید و ۴۱ بند را امضا کردید. اینطور نیست که همه کشورها همه این بندها را اجرا کنند ولی شما همه بندها را اجرا کردید ولی می‌گوید من اینها را قبول ندارم و بعد باید اقدام دیگری انجام دهید. بعد ملت خود را متهم کرده و معطل کنیم و بگوییم واکسن می خریم. سخنگوی دولت روحانی گفت تا FATF اجرا نشود نمِی‌توانیم واکسن بخریم. نامه نوشتند اعضای دولت که اگر FATF اجرا نشود نمی توانیم حقوق بدهیم. خب هنوز داریم حقوق می دهیم.
پزشکیان گفت: شفاف بگویید در برجام و FATF چه می خواهید بکنید؟
جلیلی پاسخ داد: در برجام و FATF ما طلبکاریم.
پزشکیان: بگویید چه می‌خواهید بکنید؟
جلیلی: آژانس ۱۵ بار تایید کرده است شما تعهدات خود را اجرا کردید و طرف مقابل اجرا نکرده است. شما باید طلبکار باشید و اگر می‌گویید برجام ادامه یابد باید اول تعهداتش را اجرا کند. آن موقع نباید معطل او کنید و بگویید نمی‌توانم واکسن وارد کنم و رو به قبله شده‌ام. باید با قدرت فرصت‌های دیگر را پیدا کنید و اشتباه است فقط همین دو سه قدرت وجود دارند و اگر اخم کردند کار انجام نمی‌شود. سخنگوی وزارت خارجه امریکا می‌گوید شکست فاحش خورده‌ایم بعد می‌گوییم که خودش نخواسته است. مگر ما نفت نمی فروشیم؟ مگر از بلینکن سوال نکردند چرا ایران ۲ میلیون نفت می‌فروشد؟
پزشکیان از جلیلی پرسید که نفت را چند می‌فروشید؟
جلیلی گفت: آمارش دقیق مشخص است. شما در مجلس هستید امسال قیمت نفت را چند گذاشته‌اید؟ دیوان محاسبات باید آن را حساب کند و وزارت نفت باید پاسخگو باشد.
پزشکیان گفت: شفاف بگویید نفت را چند می فروشید؟
جلیلی خاطرنشان کرد: قیمت نفت در دنیا متفاوت است و ممکن است ۸۰ دلار یا صد دلار است.
پزشکیان گفت: یعنی مشابه دنیا می‌فروشید؟
جلیلی پاسخ داد: بله.
پزشکیان گفت: امکان ندارد.
جلیلی جواب داد: آمارش وجود دارد می‌توانید نگاه کنید. در زمان برجام بیشتر تخفیف داده می‌شد. باید با دقت عمل کرد و مساله را درست شناخت. می‌گوید ایران ۲ میلیون نفت می‌فروشد بله ما معطل نماندیم که برجام کی درست می‌شود. ما هنوز ۲ میلیون نمی‌فرشیم اما آنها می‌گویند ۲ میلیون ایران می‌فروشد. خب چه کسی این نفت را می‌خرد؟ کسانی هستند.
پزشکیان: اگر نفت فروخته می شود چرا وضع مردم اینگونه است؟
جلیلی: احسنت. پس همه مسائل آن نیست و باید مسائل داخلی پرداخته شود. متعارف است که نفت ۲ تا ۴ درصد نفت پرتی دارد که می‌شود چند میلیارد دلار . نزدیک سی میلیاد دلار می‌شود.
پزشکیان گفت: آقای دکتر در این رشته کارشناس است. مابه دلیل نداشتن تکنولوژی سرمایه نسل‌ها را به نابودی می‌بریم. ارزان می‌فروشیم. قیمت را نمی‌گویند چون از راهی که دور می زنند، می‌روند.
وی اظهار کرد: مسئله خیلی روشن است؛ همین الان به دلیل نداشتن تکنولوژی، نفتی که از زمین استخراج می‌کنیم ۱۸ درصد است در صورتی در دنیا این رقم ۴۰ الی ۴۸ درصد است؛ معنای این موضوع آن است که ما در حال به نابودی بردن سرمایه نسل‌ها هستیم یعنی چنانچه الان ۱۰۰ میلیارد وجود دارد ما ۲۰۰ میلیارد را زیر خاک دفن می‌کنیم و ارزان نیز می‌فروشیم.
وی با انتقاد از عدم وجود شفافیت در حوزه فروش نفت افزود: قیمت و میزان فروش نفت را نیز اعلام نمی‌کنند؛ چراکه برای دور زدن تحریم‌ها نفت را دست کسی می‌دهند که می‌بینیم یک مرتبه فردی پیدا می‌شود و ۳ میلیارد بشکه نفت را برده و پول‌ها را خورده است؛ مگر او خودسرانه می‌توانست یک کشتی نفت ببرد و ۳ هزار میلیارد پول را برنگرداند؟ بسیاری از این پول‌ها در آن مسیر گم می‌شوند. از طرف دیگر بازارها را از دست داده‌ایم، بازاری برای فروش محصولات نفت و گاز خود نداریم و امروز در مملکتی که دومین گاز دنیا را دارد، زمستان‌ها گاز کارخانجات قطع می‌شود.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: اگر مشکل دولت‌ها هستند، خب زمان آقای رئیسی مشکل را برطرف می‌کردند اما این مشکل همچنان وجود دارد. ما باید بپذیریم که این ۱۵۰۰ تحریم زمانیست که نفت، بانک ملی، کشتیرانی و بیمه را تحریم می‌کنند و زمانی است که حسن، حسین و قاسم را تحریم می‌کنند؛ این هم یک عدد تحریم است آن هم یک عدد تحریم است؛ در زمان شهید رئیسی تعداد تحریم به ۲۵۰۰ رسید و تحریم‌هایی که فلج کننده هستند، ایجاد شده است. در مجلس نیز وقتی موضوع برجام مطرح بود من از آقای دکتر سوال کردم و گفتم اگر برجام را قبول نکنیم راهی که در پیش داریم چیست؟ بگویید که می‌خواهیم در این مملکت چه کار کنیم؟ واقعیت قضیه این است که باید نقشه‌ای داشته باشیم که بعد از ۱۵ سال بگوییم که اگر برجام را امضا نکردیم انقدر ضرر خواهیم کرد و انقدر نیز منفعت خواهیم کرد.
پزشکیان گفت: ما به دلیل سوءمدیریت و نبود مدیریت در حال ضرر زدن به سرمایه‌های مملکت هستیم و کسی پاسخگو نیست. اینکه چگونه باید گفت‌وگو کنیم و حرف بزنیم خودش یک هنر است و قرار نیست که بلد نباشیم حرف بزنیم و هر زمانی که حرف بزنیم آنها ما را محکوم کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که اگر غرب به تعهداتی که می‌دهد، عمل نکند، پاسخ شما چه خواهد بود؟ تاکید کرد: گفت‌وگو، گفت‌وگو است و بسیاری از اوقات برادر با برادر حرف‌های‌شان با هم جور در نمی‌آید؛ آیا وقتی حرف‌ها با هم جور در نیاید از یکدیگر قهر می‌کنند؟
نامزد انتخابات ریاست همچنین در پاسخ به این پرسش که در شرایطی که آمریکا سردار سلیمانی را به شهادت می‌رساند و می‌خواهد فروش نفت شما را به صفر برساند، چه فضایی برای گفت‌وگو وجود دارد؟ عنوان کرد: موضوع شهید سلیمانی جداست؛ آمریکا او را به شهادت رساند به خاطر اینکه شهید سلیمانی در بحث‌هایی که در غزه سوریه وجود داشت موی دماغ آنها بود؛ این چه ربطی به دعوای قبل از این قضیه دارد؟ حرف من این است که آمریکایی یا اروپایی‌ها چرا دیگر راحت به تاجران بازرگانان و دانشگاهیان‌مان ویزا نمی‌دهند؟ ما چه کار کردیم که دنیا با ما اینگونه است؟ در همسایه‌ها، چرا ترکیه پول ما را نمی‌دهد و چرا چین پول ما را نمی‌دهد و هر جنسی که دلش خواست را به ما قالب می‌کند و همان قرارداد ۲۵ ساله را اجرا نمی‌کند؟ FATF مانند فیفا است؛ اگر ما زیر بار حرف‌هایی که فیفا می‌زند، نرویم، ما را بازی نمی‌دهند؛ FATF نیز به همین صورت است. حال ممکن است ما ۱۰ جای دیگر بازی کنیم اما نخواهیم توانست در بازی‌های جهانی بازی کنیم.
پزشکیان افزود: می‌گویند راه دیگری داریم، بگویند که اگر این کار را نکردند، می‌خواهند چه بلای دیگری سر مردم بیاورند؟ بگویند که ما به این صورت تحریم‌ها را دور می‌زنیم، چرا پول نفت‌هایی که با دور زدن تحریم‌ها به فروش رساندند بازنگشته است؟ در ابتدا باید در داخل همگرایی پیدا کنیم و پِرت‌هایی که در نفت و گاز و تورم‌های موجود وجود دارد و سوء مدیریت‌هایی که وجود دارد را به صورت علمی برطرف کنیم و به دنیا ثابت کنیم که «ایستادن» را می‌توانیم؛ در عین حال برای عقب نماندن از قافله باید گفت‌وگو کنیم و بر اساس سه اصل که رهبری فرمودند یعنی عزت حکمت و مصلحت معامله کنیم؛ در معامله باید یک چیزی بگیریم و چیزی بدهیم و اینکه بگوییم ما نخواهیم داد و نخواهیم گرفت، اصلاً معامله‌ای شکل نخواهد گرفت چراکه گفت‌وگو روش و علم دارد. اینکه ما حرفی بزنیم و طرف مقابل قبول نکند، هنر نیست بلکه ما باید معامله را جوش دهیم.
وی تاکید کرد: ما در داخل باید به اقتصاد مقاومتی توجه کنیم و سعی کنیم که درست مدیریت کنیم، سوخت‌مان را هدر ندهیم و سعی کنیم دولت را بزرگ نکنیم، پول چاپ نکنیم و با هم دعوا نکنیم و بعداً وقتی توانستیم با دنیا بر اساس سه اصل عزت، حکمت و مصلحت مذاکره کنیم.
سعید جلیلی در ادامه این مناظره گفت: احساس من این است که باید ابعاد دقیق‌تری از مسئله را برای آقای پزشکیان توضیح دهم؛ اینکه می‌گویند چه بلایی بر سر ما خواهد آمد، من می‌خواهم بگویم که این بلا بر سر ما آمد.
پزشکیان در پاسخ با طرح این پرسش که در آینده چه بلایی بر سر ما خواهد آمد؟ اظهار کرد: گفته می‌شد که تحریم نعمت و کاغذ پاره است و الان می‌گویند که بلا بر سر ما آمده است.
جلیلی در پاسخ تاکید کرد: این بلا بر سر ما آمد چون شما می‌گویید یک چیزی بدهیم و یک چیزی بگیریم؛ اتفاقاً رفتید و ده‌ها چیز دادید و او کلاً خارج شد.
پزشکیان در پاسخ اظهار کرد: پس شما برجام را ادامه نخواهید داد؟
در پاسخ به او جلیلی گفت: ما امروز در برجام طلبکاریم؛ چراکه چیزهایی را داده‌ایم؛ حل موضوع برجام این است که ما نباید معطل طرف مقابل شویم بلکه باید طلبکاری خود را انجام دهیم و بگوییم که ما به تعهدات خود عمل کردیم اما تو تعهداتت را انجام نداده‌ای؛ این هنر نیست که ما ده‌ها چیز بدهیم و هیچ چیز نگیریم و بعد او تحریم‌ها را بیشتر کند. اسرائیل نیز دید که فرصت خیلی خوبی پیدا شده است به آمریکا گفت که فرصت خیلی خوبی پیدا کردی؛ چراکه ایرانی‌ها ده‌ها چیز به تو می‌دهند و تو نیاز نیست چیزی به آنها بدهی. حرفی که آقای روحانی در روز قبل از خروج آمریکایی‌ها در سبزوار زد این بود که حتی اگر شما از برجام خارج شوید، ما از آن خارج نخواهیم شد؛ آیا این دیپلماسی است؟ این به معنای آن است که من همه چیزها را می‌دهم و بعد اگر تو از آن خارج شدی، من کماکان در آن می‌مانم.
وی افزود: من در پاسخ به سوال شما همان زمان توضیح دادم و الان بعد از ۹ سال گواهی آن بهتر روشن می‌شود؛ من گفتم که ابزار فشار آنها بر ایران تحریم‌ها است؛ آنها اذعان داشتند که در نقطه‌ای قرار گرفتند که تحریم‌ها در حال رسیدن به نقطه آخر است؛ این عین صحبت‌های آقای اوباما است.
پزشکیان در واکنش گفت: اشکالی ندارد؛ اوباما یک حرفی می‌زند و ترامپ یک حرف دیگری می‌زند.
جلیلی در پاسخ تاکید کرد: وقتی که ترامپ از برجام خارج شد، من گفتم که اتفاقاً این کار از حماقت او بود؛ چراکه در زمانی این کار را انجام می‌دهد که ملت ایران فهمیده‌اند چگونه باید با این موضوع مقابله کند.
پزشکیان در ادامه از جلیلی پرسید: پس شما این مسیر را ادامه خواهید داد؟
جلیلی پاسخ داد: ما این مسیر را با قدرت و نه با ذلت ادامه خواهیم داد و قدرت ما این است که ما کمال خودمان را بشناسیم.
پزشکیان گفت: اینکه نمی‌توانیم حقوق کارگر را بدهیم، عزت است؟
جلیلی گفت: اتفاقاً این بحث شماست و نکته درستی را اشاره کردید که نباید مسائل را قاطی کنیم و برخی مسائل ربطی به آمریکا ندارد؛ عرض من این است که باید بدانیم بحث چیست؛ آقای دکتر پزشکیان اگر شما تشخیص غلط دهید تجویزتان نیز غلط خواهد بود و من الان بیشتر از تجویز شما به تشخیص شما اشکال وارد می‌کنم. در موضوعی که آقای پزشکیان فرمودند که ما در کمیسیون برجام چه حرفی زدیم، من گفتم که در این برجام ننوشته تحریم‌ها چه زمانی لغو می‌شود بلکه آمده ۸ سال دیگر؛ ۸ سال دیگر مهر ماه سال گذشته فرا رسید و روز قبل فرارسیدن ۸ سال، سه کشور اروپایی اطلاعیه دادند و گفتند که به تعهدات‌شان عمل نمی‌کنند.
وی با تاکید بر اینکه «باید بدانیم که طرف مقابل در حال بد عهدی هستند»، گفت: امروز اهرم تحریم را که آمریکا می‌خواست علیه ما به کار بگیرد، باید از دستش خارج کنیم؛ یک راهش این است که گفت‌وگو و تعامل کنیم و از طرف مقابل بخواهیم که به تعهداتش عمل کنند و راه دیگر نیز آن است که معطل نمانیم و همان کاری را که شهید رئیسی انجام داد، یعنی خنثی کردن تحریم‌ها را انجام دهیم؛ اینها می‌گفتند که ما نمی‌توانیم ۲۰۰ هزار بشکه نفت بفروشیم اما امروز آمریکا اذعان می‌کند که ما ۲ میلیون بشکه می‌فروشیم.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: بحثی که من دارم و در چهار سال آتی دنبال خواهم کرد این است که علاوه بر این دو تا کار یعنی چه گفت‌وگو برای طلبکاری ملت ایران و چه خنثی کردن تحریم‌ها، با اهرم‌های اقتصادی و قدرت‌هایی که داریم او را از تحریم کردن پشیمان کنیم؛ امروز در بسیاری از عرصه‌ها این کار در حال شکل‌گیری است آنها در برخی اوقات از برخی موضوعات کوتاه می‌آیند چراکه می‌بینند ما در برخی زمینه‌ها در حال موفق شدن و تبدیل کردن تحریم‌ها به فرصت هستیم. اتفاقاً من می‌گویم بهترین راه برای راه انداختن اقتصاد، تعامل گسترده و سازنده با جهان است؛ کاری که شهید رئیسی در سفر آخر خود به سریلانکا انجام داد.
جمع‌بندی اظهارات پزشکیان و جلیلی در مناظره اول
جلیلی: در FATF و برجام باید طلبکار باشیم/پزشکیان: زندگی مردم را با چالش مواجه کردیم
در اف ای تی اف و برجام ما باید طلبکار باشیم
سعید جلیلی در فرصت جمع بندی اظهاراتش اظهار کرد: اینکه آقای پزشکیان گفت که باید بنشینیم و حرف های مختلف را بشنویم، من با آن موافق هستم؛ هیچ کسی علامه دهر نیست. نکته من این است که من و شما می خواهیم رئیس جمهور شویم؛ اینکه بنشینیم و ببینیم و بفهمیم چیست، ما زمان نداریم. اداره کشور آسان نیست.
پزشکیان سوال کرد که برنامه شما برای برجام و اف ای تی ام چیست؟ که جلیلی پاسخ داد: برنامه من مشخص است. در اقتصاد، بانکداری، کشاورزی و نقدینگی و … در این موارد ما باید به جمع بندی برسیم. شما حتی موضوع را درست تشخیص نمی دهید.
پزشکیان در جواب گفت که شما که تشخیص دادید، چه کردید؟ جلیلی اظهار کرد: در اف ای تی اف و برجام ما باید طلبکار باشیم. ما تعهدات خود را انجام دادیم و باید از طرف مقابل بخواهیم که تعهدات خود را انجام دهد.
پزشکیان مجدد سوال کرد که برنامه تان چیست؟ جلیلی در پاسخ گفت: برنامه ما دقیقا همین است. نباید خودمان را معطل کنیم. باید در راه های دیگر به طور موازی حرکت کنیم.
جلیلی خاطرنشان کرد: برنامه سیاست خارجی ما این است که نباید معطل سه کشور بود، بلکه باید اقتصاد ایران جانمایی شود. باید فرصت‌های جدید شناخته شود. برنامه من این است که باید اولویت‌ها را شناخت. هر سفارتخانه باید سکویی برای صادرات کشور شود. واردات پاکستان ۷۰ میلیارد است که باید حداقل ۱۶ میلیارد ما حضور داشته باشیم. باید از فرصت ترانزیت استفاده کنیم. باید حواس جمع شود. شما با هیچ کشوری عقد اخوت نمی بندی، بلکه منافع ملت خود را با قدرت دنبال می کنید، اما باید برنامه داشته باشید و نباید بگویید این برنامه‌ها را ولش کنید. اگر مطالعه و برنامه نداشته باشید حتما کشور عقب می ماند.
وی ادامه داد: شش قطعنامه سازمان ملل علیه کشورمان تصویب شد که سه مورد در دوره آقای لاریجانی بوده است که در آن دوره ظریف سفیر کشورمان در سازمان ملل و عراقچی معاون بین الملل بود. صورت مساله را غلط مطرح نکنید. بررسی کنید عمده آن قطعنامه ها در چه دولتی انجام شد. بررسی کنید چه رفتار غلطی موجب تصویب آن قطعنامه‌ها شد. اگر تجربه قبل را نبینیم، مجددا در آینده اشتباه می کنیم.
پزشکیان در بخش جمع بندی گفت: این حرف هایی که شما اشاره کردید جهت‌گیری است، برنامه نیست. برنامه تعریف دارد. بگویید برای جانمایی اقتصاد این برنامه را داریم. در سایت شما هم چیزی ندیدیم و فقط عکس دیدیم.
جلیلی گفت: برنامه‌های ما در نامه‌هایمان به آقای روحانی وجود دارد.
پزشکیان اظهار کرد: برنامه روش و مسیر دارد. اینکه چهار نفر برنامه بنوسیند اصلا برنامه نمی شود.
جلیلی پاسخ داد: شما الان این را دارید؟
پزشکیان افزود: مگر شما به دولت شهید رئیسی معتقد نیستید؟ جلیلی گفت: بله معتقدم.
پزشیکان از جلیلی پرسید که کارهایش خوب بوده است؟ جلیلی ادامه داد: بله خیلی خوب بوده است.
پزشکیان تصریح کرد: قانون برنامه توسعه را او به مجلس داده است. کار کارشناسی کرده است دیگر؟ شما هرچه قدر قوی باشید، نمی توانید یک برنامه علمی درست بنویسید. بچه‌هایی که متخصص هم هستند نمی توانند برنامه بنویسند. یا نمی دانی اصلا برنامه چطور نوشته شود یا آدم‌هایی که برنامه نوشته‌اند، کپی پیست کرده‌اند.
جلیلی گفت: شما برنامه علمی خود را ارائه بدهید تا ببینیم چیست.
پزشکیان ادامه داد: شما که برنامه دارید بگویید خرید راهبردی در بهداشت و درمان یعنی چه؟ علم چارچوب روشن دارد. برای نوشتن یک چشم‌انداز باید با کوچک‌ترین آدم آن سازمان هماهنگ شوید. چرا مسلمان به قرآن عمل نمی کند؟ همه هم ادعای مسلمانی داریم. کاغذ نوشتن که کاری ندارد. هرچه قدر می خواهید بنویسید. هنر این است که بر اساس توان افراد، مهارت و پول برنامه نوشته شود. در برنامه هفتم توسعه رشد هشت درصدی نوشته شده است اما در دولت شهید رئیسی یا هر دولت دیگر با این روند امکان هشت درصد از نظر علمی وجود ندارد. داریم سر یکدیگر و مردم کلاه می گذاریم.
جلیلی خطاب به پزشکیان گفت: مگر شما نگفتید سیاست‌های نظام را اجرا می کنید؟
پزشکیان تصریح کرد: بله، بنده می گویم از نظر علمی این ممکن نیست. چرا فقط بیست تا سی درصد برنامه های قبلی توسعه اجرا شد؟
جلیلی پاسخ داد: چون دولت روحانی به برنامه پنجم اعتقادی نداشت.
زندگی مردم را با چالش مواجه کردیم
پزشکیان گفت: دولت روحانی را رها کن. با آقای رئیسی که اینقد دوست دارید چرا اینکار را کردید؟ مردم قیمت گوشت، برنج، ماشین و خانه چقدر است؟ چند بود و چند شده است؟ کاری نکنید که آدم چیزی را که نباید، بگوید. ما زندگی مردم را با چالش مواجه کردیم و مردم ناراضی هستند و شما می گویید می ایستیم. شما می توانید بایستید ولی زندگی مردم نمی چرخد.
جلیلی افزود: ما می گوییم که هر کاری باید بکنیم که زندگی مردم بهتر شود. کسی که می گوید رشد هشت درصدی ممکن نیست یعنی نمی خواهد مشکلات را حل کند.
پزشکیان افزود: شما تمام افرادی که استخدام کرده‌اید، افراد دور بر خودتان هست و همه کسانی که در سیستم هستند استخدام می‌شوند و بقیه معطل هستند.
جلیلی: در هشت سال آن دولت چه کسانی استخدام شدند؟
پزشکیان گفت: اصلا آن دولت را ول کن. در دولت آقای شهید رئیسی در سایه بودید به آفتاب می‌آمدید عمل می کردید، چرا عمل نکردید؟ شما کجای کار را اداره کردید که موفق بودید؟ شما بنگاهی را اداره کرده اید که کشور را اداره کنید؟
جلیلی پاسخ داد: زمانی در شورای عالی امنیت ملی مسئولیت را بر عهده گرفتم، در شرق و غرب کشور آمریکا حضور داشت و داعش درست شد اما چه چیزی تهدیدات را کم کرد؟ آن تدابیر درست و به صحیح و موقع. چه چیزی فشار تحریم‌ها را کم کرد؟ آن کمیته مقابله با تهدیدات.
پزشکیان افزود: یک نفر نمی تواند تصمیم بگیرد.
جلیلی تصریح کرد: یک نفر نیست. پزشکیان گفت: تصمیم نهایی را رهبری می گیرد و تدابیر مدبرانه می‌گیرد. نگو من رئیس بودم. اگر رهبری صلاح نمی دیدند اجازه نمی دادند.
جلیلی سوال کرد که اجرایش چه؟
پزشکیان گفت: آدمی که یک اداره را مدیریت نکرده است چگونه می تواند یک سازمان را مدیریت کند؟
پزشکیان ادامه داد: فردی که یک اداره‌ای را مدیریت نکرده است، چگونه می‌تواند یک سازمان را اداره کنند؟ از نظر علمی این موضوع غیرممکن است؛ از نظر علمی نمی‌توان فردی را در ابتدا رئیس سازمانی کرد که تاکنون آن سازمان را اداره نکرده است و الفبای مدیریت اداری را بلد نیست.
جلیلی در پاسخ اظهار کرد: اتفاقاً ویژگی من این بوده است که در ابتدا کارمند بودم، سپس معاون و رئیس اداره و مدیر کل اداره و سپس معاون وزیر و دبیر شورای امنیت بودم و یک دفعه نیامدم در یک جا قرار بگیرم.
پزشکیان در واکنش گفت: مردم قضاوت کنند.
جلیلی تاکید کرد: من از پائین‌ترین سطح آمده‌ام؛ از کارشناسی، معاون، رئیس اداره، مدیرکل و اینها نیز ۶ ماهه نبوده است بلکه ۱۸ سال طول کشید تا من از کارشناسی به آنجا رسیدم.
پزشکیان خطاب به جلیلی مطرح کرد: شما کدام اداره را اداره کرده‌اید؟ که در پاسخ جلیلی گفت من اداره آمریکا بودم، سپس مدیر کل و سپس معاونت آمریکا و اروپا بودم و در همان زمان میلیاردها دلار قرارداد با همین آمریکای لاتین بسته می‌شد در حالی که دوستان شما می‌گفتند که ما می‌رویم با سه تا قدرت مسائل را حل می‌کنیم.
پزشکیان در واکنش اظهار کرد: دوست من کیست؟ من عضو هیچ حزب و دسته و گروهی نیستم؛ بنده مسعود پزشکیان بر اساس اعتقادی که دارم در چهارچوب دستور حضرت علی (ع) معتقدم اگر حکومت جمهوری اسلامی می‌خواهد درست شود باید دستور حضرت علی (ع) را جلوی‌شان بگذاریم و طبق آن عمل کنند. شعار هم ندهند و هرچه امام (ع) گفته است را عمل کنند.
جلیلی در واکنش گفت: احسنت؛ اما باید عمل کنند و پای کار بیایند و برنامه داشته باشند و به برنامه‌ای که دولت و مجلس نوشته است، پایبند باشند و پیشاپیش نگویند که این رشد ۸ درصدی که نوشته شده، غلط است؛ چرا شما می‌گویید این ۸ درصد غلط است؟ اتفاقاً آن ۸ درصد درست است و جهش بیشتر با همین ۸ درصد است.
پزشکیان در پاسخ گفت: جلوی چشم مردم اعلام می‌کنم که همین امروز از انتخابات کنار می‌روم به این شرط که آقای جلیلی ۸ درصد رشد را محقق کند؛ اگر این کار را نکرد او را اعدام کنند؛ یعنی روی حرفی که می‌زند بایستد. در این مملکت از این حرفا مکرراً می‌زنیم و وعده می‌دهیم و خلاف عمل می‌کنیم.
جلیلی در واکنش گفت: در اینجا مردم باید تصمیم بگیرند و انتخاب کنند که چه کسی وعده الکی می‌دهد؛ دولتی که بگوید تحقق ۸ درصد ممکن نیست و من برنامه‌ای ندارم و مطالعه نکردم، حتماً جواب نمی‌دهد اما اگر دولتی معتقد باشد که این ۸ درصد روی حساب نوشته شده است و ظرفیت‌های کشور یک جهان فرصت است و می‌تواند یک ایران جهش باشد و برنامه آن همین باشد که مردم پای کار بیاید، نتیجه خواهد داد.
پزشکیان تاکید کرد: ۴۵ سال است که از این حرف‌ها به مردم می‌زنیم، پس چرا جوابگو نیستیم؟ چرا ۶۰ درصد مردم پای صندوق‌ها نمی‌آیند؟
جلیلی در پاسخ گفت: اتفاقاً در این ۴۵ سال ما موفقیت‌های بزرگی داشتیم؛ اتفاقاً در اینجا دولت قوی باید اشراف داشته باشد و نقاط قوت را بشناسد چراکه ضعف را با قوت می‌توان برطرف کرد.
پزشکیان در پاسخ گفت: شما سیاست خارجی و مذاکرات خارجی‌تان قفل است؛ سیاست خارجی ما را قفل کرده‌اند و شما می‌گویید که ما در عزت هستیم و هزاران فرصت داریم!
جلیلی گفت: آن کسانی که بیان می‌کردند به ما اجازه نمی‌دادند یک سانتریفیوژ داشته باشیم همان‌هایی که می‌گفتند که سیاست خارجی قفل شد، زمانی کار را تحویل‌شان دادیم که آن‌هایی که می‌گفتند یک سانتریفیوژ وجود ندارد، ۱۹ هزار سانتریفیوژ وجود داشت.
پزشکیان در پاسخ عنوان کرد: شماها سفارت انگلستان را تسخیر و سفارت را عربستان آتش زدید که در پاسخ جلیلی گفت: همان شب پیش از آن قضیه دوستان شما در صحبت‌های رسانه‌ای‌شان بیان کردند که جلیلی در جلسه گفته که مراقب باشید که این موضوع یک تهدید و خطر است ولی ضعف آنها و عدم اجرای آنها این کار را دنبال نکرد. من شب قبل آن اتفاق در جلسه شورای امنیت ملی بیان کردم و هشدار دادم.
پزشکیان گفت: من با گفتن کاری ندارم؛ آیا کسی را بابت این موضوع محاکمه کردند؟
جلیلی پاسخ داد: این موضوع رو باید پیگیری می‌کردند؛ من که در قوه قضاییه نیستم. من در همان جلسه بیان کردم که باید به این موضوع توجه داشته باشیم و هشدار لازم را دادم اما توجهی به آن نکردند و منجر شد به آن قضیه.
وی ادامه داد: زمانی ۸۵۰ هزار بیمار ما احتیاج به دارویی داشتند که لازمه آن سوخت ۲۰ بود، آن را به ما نمی‌دادند، باید چه کار می‌کردیم؟ آیا باید به مریض می‌گفتیم که کنار بایست؟ قدرت ما این بود که این سوخت ۲۰ درصد را تامین کرد و دارو را تولید کرد و نه تنها برای خود بلکه آن را صادر کرد؛ این نقطه قوت ماست.
پزشکیان گفت: اینکه ما باید هسته‌ای داشته باشیم و با قدرت از آن دفاع کنیم یک بحث است، اینکه در کشور ما برجام و FATF را قفل کنیم و بعد بگوییم که برنامه داریم یک بحث دیگر است!
جلیلی در پاسخ گفت: موضوع این است که شما به جای اینکه دشمن را متهم کنید، ملت را متهم می‌کنید؛ شما ۱۵ مرتبه مذاکره کردید و اینکه بگویید حالا در ازای تعهداتی که من انجام داده‌ام وظیفه طرف مقابل است که تعهدات خود را انجام دهد، آیا این موضوع قفل کردن است؟
جلیلی در ادامه جمع‌بندی اظهاراتش گفت: یک نگاه این است که برنامه‌های رشد ۸ درصد و امثال آن را بگوییم نداریم و نمی‌شود و ممکن نیست که کشور را عقب می‌اندازد. با احترامی که برای آقای پزشکیان قائل هستم این را می‌گویم.
وی افزود: یک ادعایی هم وجود دارد که می‌گوید قانون امروز از شما رشد ۸ درصد می‌خواهد. ما امروز باید این را محقق کنیم. با جلسات متعدد از طیف و گروه‌های مختلف و کارشناسان به این جمع‌بندی رسیدیم که یک جهان فرصت داریم و می‌توانیم در پنج سال آینده نه تنها کشور را اداره کنیم که جهش دهیم.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری اظهار کرد: راهکار هم این است که مردم را مشارکت دهیم نه اینکه به اندک بهانه‌ای کار را تعطیل کنیم و بگوییم که ۷۰۰ نفر در روز مردند هم مردند چون FATF اجرا نشده است. ما این رویکرد را قبول نداریم بلکه می‌گوییم نه تنها می‌توان مشکلات را حل کرد بلکه می‌توان پیشرفت هم ایجاد کرد.
پزشکیان نیز در ادامه جمع‌بندی اظهاراتش گفت: نگاهم به سیاست خارجی با رقیب عزیزم فرق دارد. من نگاهم به رفع تحریم‌ها با مذاکره است و برادرمان آقای جلیلی می‌گوید این کار فایده ندارد و می‌گوید این را قبول ندارم. من تحریم را یک چالش و مانع در راه ملت ایران می‌دانیم اما برادرمان آقای جلیلی می‌گوید این یک سبک زندگی است و باید به آن خو کنیم.
وی افزود: من تحریم را آسیب جدی به اقتصاد می‌دانم اما برادرمان آقای جلیلی می‌گوید آمریکا و غرب از تحریم‌ها آسیب دیدند و اقتصادشان در معرض فروپاشی است و اطرافیانشان به صراحت این سخنان را بر زبان آورده‌اند.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: سیاست خارجی من بر مبنای واقع‌بینی است. من قائل به پیوستن به FATF و عادی‌سازی روابط بانکی ایران با جهان هستم. من به سیاست خارجی یک نگاه ملی دارم و برای من معنی خنثی‌سازی تحریم این است که جوان ایرانی بتواند با کمترین امکانات به یک مشتری در یک کشور محصولات و خدمات خود را بفروشد و پول خود را مستقیم در حساب بانکی خود در ایران دریافت کند.
پزشکیان یادآور شد: برای من سیاست خارجی یعنی ایجاد پیوندهای متعدد و منافع مشترک با همه کشورهای جهان در راستای رشد اقتصادی و توسعه ایران اما در روند دیگری، توسعه در قفس دنبال می‌شود و ما باید در قفس زندگی کنیم.
وی گفت: برای من سیاست خارجی یعنی تشخیص تهدیدات و بحران‌های پیش‌رو با صداقت و واقع‌نگری که در اینجا آنها را انکار می‌کنند. برای من سیاست خارجی یعنی آرامش روحی و روانی مردم. سیاست خارجی من وسیله‌ای برای متوقف کردن روند مهاجرت جوانان و ایجاد زمینه بازگشت آنان به کشور است.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری تاکید کرد: برای من سیاست خارجی یعنی کاری کنیم ایرانیان بتوانند برای آینده خود در بلندمدت برنامه‌ریزی کنند. برای من سیاست خارجی یعنی تعامل و همکاری و تامین منافع ملی. برای من سیاست خارجی الهام از تمدن و عظمت شکوهمند ایرانی می‌گیرد. سیاست خارجی من برای رفاه مردم و ایجاد انگیزه برای ماندن و ساختن، برای رشد اقتصادی و توسعه، برای آسایش روانی و ثبات در زندگی و برای مردم است نه به هزینه مردم و در یک کلام برای ایران.
