از روزهای پایانی هفته گذشته تا همین امروز (۱۱ خرداد) بخشی از جنگل‌ها و مراتع کشور در استان‌های کهگیلویه و بویر احمد، فارس، بوشهر و خوزستان دچار حریق هستند. از بین تمام این‌ها آتش در منطقه خائیز استان کهگیلویه و بویر احمد و کوهستان بوشکان بوشهر شدت بیشتری داشت و به تبع آن خسارت‌های بیشتری نیز دامن جنگل‌های این مناطق را گرفته است.
اگر تجهیزات داشتیم آتش روز اول یا دوم خاموش می‌شد
جنگل‌ها و مراتع کوه «بوشکان» در بوشهر به دلیل وقوع صاعقه غرق در آتش شده بودند و به دلیل اینکه این اتفاق در مناطق صعب‌العبور رخ داده بود عملیات اطفا دشوارتر از همیشه شده بود. هر چند که سازمان جنگل‌ها اعلام کرد که برای اطفای حریق در این منطقه به بالگرد نیاز است اما نبود بالگردها و تجهیزات هوایی اطفای حریق سبب شد که مردم محلی پا پیش گذارند و در کنار نیروهای اطفای حریق سعی در کنترل آتش با کمترین امکانات کنند.
بر اساس اخبار منتشر شده روز جمعه یک بالگرد برای اطفای حریق به بوشهر اعزام شد که به دلیل نقص فنی از ادامه کار بازماند. محمد دهقان – که از نیروهای محلی اطفا در آتش‌سوزی‌های اخیر است، می‌گوید: اگر تجهیزات و تعداد افراد بیشتر بود آتش‌سوزی‌ها در روز اول یا دوم خاموش می‌شدند. در برخی مناطق به دلیل صعب‌العبور بودن نیاز به بالگرد است و در برخی دیگر از مناطق نیاز به خودرو یا موتورسیکلت‌های مخصوص اما این امکانات فراهم نبود و مردم با هر چه در دسترس داشتند به میدان مقابله با آتش می‌آمدند.
وقوع آتش در خائیز بر اثر اختلافات عشایری
همزمان که بوشهر در آتش می‌سوخت، خائیز – منطقه حفاظت شده محیط زیست در استان کهگیلویه و بویر احمد – نیز دردی مشترک را تجربه می‌کرد. بر اساس گفته مسوولان محیط زیست استان کهگیلویه و بویر احمد داستان از این قرار بود که در جایی خارج از منطقه حفاظت شده و در مرز بین دو استان خوزستان و کهگیلویه اختلافات عشایری سبب وقوع آتش و وزش بادهای گرم و خشک بودن پوشش گیاهی منطقه سبب انتقال آن به منطقه حفاظت شده محیط زیستی شد. مسئولان محلی استان کهگیلویه و بویر احمد از همان ابتدا هشدار داده بودند که باتوجه به حجم آتش، برای اطفای آن نیاز به بالگرد آبپاش دارند.
منطقه حفاظت شده خائیز که از مطلوب‌ترین زیستگاه‌های کل و بز در کشور است و گونه‌های دیگری همچون کاراکال و پلنگ را نیز در خود جای داده، صبح روز جمعه (۹ خرداد) همچنان در آتش می سوخت و با وجود هشدارها هنوز خبری از بالگردها برای اطفای حریق نبود. جنگلبانان، محیط‌بانان و مردم محلی با دست‌های خالی به جنگ آتش در زاگرس می‌رفتند اما زور آتش از توان دست‌های خالی بیشتر بود.
دستور معاون اول رئیس‌جمهوری هم به‌سرعت عملی نشد
عصر روز جمعه درحالی که آتش در خائیز و بوشهر از کنترل خارج شده بود و بالگردها به داد جنگل‌ها نمی‌رسیدند که سرهنگ علی عباس نژاد – فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها – به ایسنا گفت: برای اطفای آتش در این نقاط به بالگرد احتیاج است اما پس از ساعت‌ها پیگیری هنوز هیچ کمکی به ما برای تامین تجهیزات هوایی اطفای حریق نشده است. ساعاتی بعد خبر آمد که اسحاق جهانگیری – معاون اول رییس جمهوری – پیگیر موضوع شده و از حسین کلانتری – استاندار کهگیلویه و بویراحمد – خواسته است که با هماهنگی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، امکانات و تجهیزات اطفای حریق از جمله بالگردهای آبپاش را به منطقه اعزام کنند. به دنبال آن استاندار کهگیلویه و بویر احمد اعلام کرد که از صبح روز شنبه (۱۰ خرداد) چهار فروند بالگرد آبپاش بر فراز کوه خاییز برای اطفای حریق عملیات خود را آغاز خواهند کرد اما دستور معاون اول و قول استاندار نیز به‌سرعت عملی نشد و تا بعد ازظهر دیروز خبری از بالگردهای آبپاش نشد.
آتش‌سوزی در جنگل‌های بوشهر که دلیل وقوع آن رخداد صاعقه عنوان شده است تا عصر روز گذشته ادامه داشت و منطقه حفاظت شده خائیز نیز همچنان در آتش نبود امکانات می‌سوزد و همزمان تصاویر ناراحت کننده‌ای از سوگ مردم به دلیل وقوع آتش‌سوزی گسترده در زاگرس و حیات وحش آواره و کشته شده منتشر می‌شد. دهقان – نیروی مردمی اطفای حریق – می‌گوید: در آتش‌سوزی مرز بین استان فارس و بوشهر پرنده‌ها آسیب زیادی دیدند. با وجود این بر اساس اخبار رسمی عصر دیروز اولین بالگرد به منطقه حفاظت شده خائیز رسید اما تنها یکبار آبگیری کرد.
هر چند که آتش کوهستان‌های بوشکان بوشهر پس از سه روز با تلاش بی‌وقفه محلی‌ها متوقف شد اما آتش در دل زاگرس پس از ۷۲ ساعت، سر خاموشی ندارد. کیومرث کلانتری – معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست – پیش‌بینی کرده بود که تا عصر روز شنبه آتش در منطقه حفاظت شده خائیز کنترل شود اما بامداد امروز (۱۱ خرداد) مسئولان محیط زیست شهرستان کهگیلویه و بویر احمد از شعله‌ور شدن مجدد آتش در این منطقه حفاظت شده خبر دادند.
وقوع ۱۱۰ فقره آتش‌سوزی در کشور در عرض یک هفته
جنگل‌های زاگرس نه تنها زیستگاه حیات وحش هستند بلکه نقش زیادی در تامین و ذخیره آب کشور دارند همچنین ارزش اکولوژیک و خدماتی یک درخت بلوط در زاگرس حدود یک میلیارد تومان برآورد شده است. با وجود این آتش زاگرس در منطقه خائیز به دلیل عوامل انسانی آغاز شد و در سایه بی‌توجهی و کمبود اعتبار و امکانات تداوم دارد. بر اساس آخرین گزارش‌ها از سازمان جنگل‌ها در طول هفته گذشته ۱۱۰ فقره آتش‌سوزی در استان‌های جنوبی و زاگرسی به‌ویژه استان‌های بوشهر، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، هرمزگان و استان فارس به وقوع پیوسته است و پیش‌بینی می‌شود که با افزایش دمای هوا و خشک شدن پوشش گیاهی آتش به این زودی از جنگل‌های کشور رخت برنبندد.
با تمام این‌ها حسن روحانی – رییس جمهوی کشور – عصر دیروز طی تماسی تلفنی با وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و رییس سازمان حفاظت محیط زیست بر ضرورت بکار گیری تمام امکانات و تجهیزات برای مهار آتش سوزی در جنگل های استان کهگیلویه و بویراحمد و نیز برنامه ریزی برای جلوگیری از تکرار حوادث مشابه تاکید کرد.
درباره اینکه چرا بالگردها به موقع به محل آتش‌سوزی نرسیدند باید گفت که طی دو سال اخیر اعتباری برای تامین تجهیزات هوایی اطفای حریق در اختیار وزارت دفاع قرار نگرفته بود و این موضوع خسارت‌های آتش‌سوزی‌ها را دو چندان کرده است اما گویا بهای تامین اعتبارات برای این موضوع افتادن آتش به دل جنگل‌های گچساران، خائیز، بوشهر، فارس و… بود چراکه سازمان برنامه و بودجه دیروز (۱۰ خرداد) ۱۵ میلیارد تومان به سازمان جنگل‌ها برای تامین خدمات و تجهیزات هوایی حریق اختصاص داد که البته باید دید این اعتبار در مقابل بدهی‌های قبلی سازمان جنگل‌ها به وزارت دفاع آیا می‌تواند برای اجرای عملیات اطفای حریق کارساز باشد یا خیر؟
