البته در این بین باز هم باید سناریوهایی را درنظر گرفت که اگر در مهرماه و آبان‌ماه، شاهد افزایش شیوع این ویروس باشیم، چه تدبیری باید اندیشیده شود.
به‌راستی که موضوع بازگشایی مدارس و نحوه حضور دانش‌آموزان در عرصه مدرسه و کلاس‌های درس در سال آینده با توجه به ادامه داشتن شیوع ویروس کرونا، دغدغه بخش بزرگی از مردم جامعه است و خانواده‌ها، تصمیم‌گیران حوزه آموزش و همکاران در مدارس، نگران وضعیت سلامتی و تحصیلی دانش‌آموزان در شرایط فعلی هستند، چراکه از یک طرف اختلال در زمان آموزش تأثیر ویژه‌ای در توانایی یادگیری کودکان دربر داشته و دور بودن از مدرسه نیز تهدیداتی از جمله استرس، اضطراب و غیره را برای آن‌ها رقم می‌زند و از سویی جمعیت‌های دانش‌آموزی در فضای سربسته مدارس، می‌توانند در معرض این ویروس قرار بگیرند و به‌عنوان گروه‌های حساس دیده می‌شوند.
حال باید چه کرد؟ آیا در آموزش مجازی شاهد دستان پر دانش‌آموزان از یادگیری بودیم؟ آیا دانش‌آموزان به‌ویژه در مقطع ابتدایی، توانستند آنچه را که باید می‌آموختند، آموزش ببینند؟ آیا نیاز نیست که یک‌بار دیگر، کل پایه قبلی در سال تحصیلی جدید برای دانش‌آموزان مرور شود؟ آیا روند آموزش مجازی توانسته است شرایط را همه‌جانبه پیش ببرد که خیال والدین و دانش‌آموزان از یادگیری دروس راحت باشد؟
آیا قرار است باز هم برخی مدارس، هزینه‌های اردو و کلاس‌های فوق‌برنامه را از والدین دریافت کنند و درصورت برخورد مدارس به تعطیلی‌های آغشته به کرونا، این هزینه‌ها در جیب مسئولان این مدارس مانده و باز هم دستان والدین و دانش‌آموزانمان خالی بماند؟
به‌راستی بازگشایی مدارس که در شهریورماه رقم خواهد خورد، چه برنامه‌هایی پیش‌رو دارد و چطور می‌توان این اعتماد را برای والدین و دانش‌آموزان مهیّا کند که با خیال راحت باز هم قدم در راه مدرسه بگذارند و «باز آمد بوی ماه مدرسه، بوی بازی‌های راه مدرسه…»، قند را در دل‌هایمان آب کند.
با این حال در این راستا برآن شدیم تا گفت‌وگویی را با محمد پورداود؛ مدیرکل آموزش‌وپرورش استان همدان و محمد خیراندیش؛ رئیس مرکز بهداشت شهرستان همدان ترتیب دهیم تا از چندوچون بازگشایی مدارس و برنامه‌ریزی‌های به‌عمل آمده در این زمینه باخبر شویم که در ادامه، متن آن را می‌خوانید:
آماده بازگشایی مدارس هستیم/ تحصیل ۱۲ درصد دانش‌آموزان همدانی در مدارس غیرانتفاعی
محمد پورداود در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به وضعیت پیش‌آمده برای ادامه فعالیت‌های حضوری مدارس در اثر شیوع ویروس کرونا در اسفندماه سال گذشته مطرح کرد: برای سال تحصیلی جدید که از ۱۵ شهریورماه آغاز به‌کار خواهد کرد، دستگاه تعلیم و تربیت استان هم برای بازگشایی مطلوب مدارس و از سویی در زمینه اجرای سناریوهای پیش‌بینی شده، آمادگی کامل دارد.
مدیرکل آموزش‌وپرورش استان همدان درخصوص تشریح برنامه‌های پیش‌رو برای سال تحصیلی ۱۳۹۹/۱۴۰۰ نیز به ارائه سه سناریو اشاره کرد و افزود: برنامه‌ریزی‌ها به‌نحوی است که اگر شاهد از بین رفتن این ویروس بودیم، مدارس از نیمه شهریورماه بازگشایی و سال تحصیلی ادامه یابد.
وی در این راستا با بیان اینکه اگر شیوع ویروس کرونا ادامه داشت و استان در وضعیت زرد بود، مدارس به‌صورت نوبتی و دوره‌ای تشکیل می‌شوند؛ یعنی نیمی از دانش‌آموزان در روزهای زوج و نیمی دیگر در روزهای فرد به مدرسه می‌روند، ادامه داد: درصورتی که وضعیت قرمز باشد، مدارس به‌صورت مجازی کلاس‌ها را برگزار خواهند کرد.
پورداود از باز بودن مدارس در روزهای پنجشنبه نیز خبر داد و افزود: در زمینه بازگشایی مدارس، همواره تابع برنامه‌ها و مصوبات ستاد ملی و استانی مقابله با کرونا هستیم و در حال حاضر نیز با توجه به سناریوهایی که استان را سفید، زرد، نارنجی و قرمز دیده، سعی کرده‌ایم تا نیروی انسانی، تجهیزات و زیرساخت‌ها و البته بسترهای آموزشی مناسبی را فراهم کنیم.
مدیرکل آموزش‌وپرورش استان همدان در پاسخ به اینکه چه برنامه‌ریزی‌هایی شده تا دانش‌آموزان به‌ویژه در مناطق محروم، روستایی و عشایری به برنامه شاد و درس‌نامه‌های تدوین شده، دسترسی مناسبی داشته باشند؟ گفت: در استان همدان تعداد ۸۰۰ دانش‌آموز عشایر، وجود دارند که ۳۵۰ نفر آن‌ها، ثابت و ۴۵۰ نفرشان به‌صورت کوچ‌رو هستند که برای ادامه تحصیلشان از بین عشایر، سربازمعلمیانی را انتخاب کرده‌ایم تا آموزش در دل عشایر نیز ادامه داشته باشد.
این مقام مسئول در این زمینه ادامه داد: برای دانش‌آموزان روستایی و مناطق کم‌برخوردار همدان نیز درس‌نامه‌ها، جزوات خلاصه شده و لوح‌های فشرده‌ای حاوی توضیحات دروس، تدوین شده و در اختیار آن‌ها قرار خواهد گرفت. بدین ترتیب با این روند می‌توان آموزش را برای این دانش‌آموزان نیز که به فضای مجازی و صداوسیما دسترسی ندارند، فراهم کرد.
مدارس غیرانتفاعی، به هیچ‌وجه شهریه فوق‌برنامه اخذ نکنند
خبرنگار قلم به دغدغه‌های والدین از پرداخت هزینه‌های خدمات فوق‌برنامه و اردوهای مدارس غیرانتفاعی برای سال جاری اشاره کرد و گفت: در سال تحصیلی قبل (۹۸/۹۹) با وجود تعطیلی مدارس و برنامه‌های مربوط به آن، نه‌تنها هزینه‌های این برنامه‌ها از سوی مدارس غیرانتفاعی به والدین برگردانده نشد، بلکه این هزینه‌های دریافتی به سال تحصیلی پیش‌رو نیز انتقال داده نشد و شاهدیم که برای سال جاری نیز هزینه‌هایی بیشتر از سال گذشته از والدین طلب شده است. برای این روند چه برنامه‌ریزی‌هایی شده است؟
مدیرکل آموزش‌وپرورش استان همدان در این زمینه گفت: حدود ۱۲ درصد جمعیت دانش‌آموزی همدان را مدارس غیرانتفاعی‌مان پوشش می‌دهند.
وی با بیان اینکه دو نوع شهریه وجود دارد، عنوان کرد: در این زمینه شهریه‌های ثابت و شهریه‌هایی مربوط به خدمات فوق‌برنامه چون استخر، غذا، کلاس‌های تقویتی و مسائلی از این دست وجود دارد و آنچه که وزارت آموزش‌وپرورش برای سال تحصیلی پیش‌رو ملزم دانسته، این است که تنها شهریه ثابت، از دانش‌آموزان گرفته شود و شهریه فوق‌برنامه به هیچ‌وجه اخذ نشود.
مدیرکل آموزش‌وپرورش استان همدان با اشاره به شهریه‌های اخذ شده فوق‌برنامه در سال تحصیلی گذشته گفت: در این زمینه نیز پیگیری‌هایمان را از واحدهای مربوطه مراکز غیردولتی و شهرستان‌ها به انجام رسانده‌ایم تا حتماً در شهریه سال جدید (که مصوبه است) لحاظ شود. این مدارس ملزم هستند که شهریه اخذ شده مربوط به فوق‌برنامه را به والدین برگردانند یا موظفند آن را از شهریه سال تحصیلی جدید کسر و لحاظ کنند.
از ماسک‌های مناسب تا تعطیلی بوفه‌های مدارس
محمد خیراندیش نیز در گفت‌وگو با قلم با بیان اینکه برای بازگشایی روتین مدارس، هنوز ابلاغیه‌ای در زمینه پروتکل‌های بهداشتی خاص آن‌ها ارائه نشده است، گفت: با توجه به اینکه مدارس به‌عنوان مکان‌های عمومی با حساسیت بالا درنظر گرفته می‌شود، باید تمامی پروتکل‌ها و استانداردهای بهداشتی مربوطه در آن دیده شود و شاهد اجرایی کردن آن‌ها باشیم.
رئیس مرکز بهداشت شهرستان همدان در این زمینه ضمن اشاره به رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی مناسب بین دانش‌آموزان، این میزان را بالغ‌بر ۱.۸ متر فاصله‌گذاری بین دانش‌آموزان اعلام کرد.
وی با اشاره به اینکه نباید شاهد حضور همزمان تعداد بالای دانش‌آموزان در یک محیط باشیم، عنوان کرد: برنامه‌ها باید به سمتی سوق پیدا کند که شاهد تراکم جمعیتی دانش‌آموزان در یک ساعت خاص در یک محیط نباشیم.
خیراندیش با اشاره به اینکه باید بر استفاده دانش‌آموزان از وسیله‌های شخصی تأکید شود، مطرح کرد: دانش‌آموزان باید از ماسک‌های مناسب استفاده کنند و در این بین نباید شاهد استفاده دانش‌آموزان، معلمان و کادر مدرسه از ماسک‌های فیلتردار باشیم.
وی به گندزدایی محیط مدرسه نیز به‌منظور جلوگیری از شیوع کرونا تأکید کرد و گفت: بایستی سطوح مشترک در مدرسه مانند نرده‌ها، دیواره پله‌ها، دستگیره‌های درها، صندلی‌ها، میز و نیمکت‌ها جرم‌زدایی شده و طبق برنامه و مطابق با پروتکل‌های بهداشتی گندزدایی و ضدعفونی شوند.
این مسئول در ادامه گفت‌وگو تصریح کرد: اطلاعیه‌هایی برای آگاهی‌بخشی مناسب به دانش‌آموزان باید در مدارس نصب شود و بوفه‌های مدارس نیز به احتمال بسیار در سال تحصیلی پیش‌رو تعطیل خواهند بود.
وی با تأکید بر اینکه روند اجرایی بهداشت در مدارس با توجه به شرایط پیش آمده و وضعیت زرد، نارنجی و قرمز اعلام خواهد شد، گفت: باید به این برنامه‌ریزی‌ها و پروتکل‌های مربوطه توجه ویژه‌ای شود و در مدارس به‌نحو احسن به اجرا درآیند.
رئیس مرکز بهداشت شهرستان همدان در ادامه با اشاره به وضعیت مدارس در حاشیه شهر همدان، نقاط روستایی و عشایری نیز مطرح کرد: در مناطق روستایی و شهری رعایت پروتکل‌های بهداشتی لازم‌الاجرا است، اما باید در این نقاط، حساسیت‌های ویژه‌ای به لحاظ رعایت پروتکل‌های بهداشتی وجود داشته باشد.
برگزاری کنکور با رعایت تمامی پروتکل‌های بهداشتی/ نظارت قوت می‌گیرد
خیراندیش در بخش دیگری از صحبت‌های خود به دغدغه دانش‌آموزان و والدین آن‌ها برای آزمون‌های سراسری اشاره کرد و گفت: تاکنون آزمون‌های نهم و دوازدهم با رعایت پروتکل‌ها و نظارت‌های بهداشتی مربوطه به انجام رسیده است.
رئیس مرکز بهداشت شهرستان همدان به برگزاری آزمون کنکور سراسری پیش‌رو نیز اشاره کرد و گفت: این آزمون با رعایت تمامی پروتکل‌های بهداشتی در تعداد ۲۱ مدرسه و یک سالن ورزشی سردار سلیمانی و ۳ دانشگاه پیام نور و بوعلی و آزاد در همدان برگزار خواهد شد و برای تمامی این حوزه‌ها نیز تیم نظارتی‌مان را جهت بررسی رعایت تمامی پروتکل‌های بهداشتی مباحث مربوطه اعزام خواهیم کرد.
حال با این تفاسیر امید است تا این سناریوها به‌نحوی ارائه شوند تا درصورتی که مدارس باز هم به‌صورت مجازی ادامه راه دادند، غافلگیر نشویم و کمبود معلم، درس‌نامه‌های آموزشی، عدم دسترسی برخی دانش‌آموزان به برنامه شاد، کمبود امکانات آموزشی برای دانش‌آموزان روستایی و عشایری، شانه خالی کردن برخی مدارس در جهت حمایت از دانش‌آموزان (علی‌رغم دریافت هزینه‌های گزاف)، مشکلات دسترسی دانش‌آموزان و معلمان به اینترنت و امثال آن را شاهد نباشیم.
البته باید گفت که در این راستا لازم است به زیرساخت‌ها و ابزارهای لازم برای آموزش، توانمندسازی و بهسازی نیروی انسانی درباره سواد رسانه‌ای و آمادگی مدارس جهت اجرایی کردن رویکردهای مختلف اعم از آموزش در فضای مجازی یا حقیقی نیز باید توجه ویژه‌ای شود. همچنین ارزشیابی، پایش یادگیری از دروس سال تحصیلی گذشته (۹۸/۹۹) با توجه به تعطیلی‌های پیش آمده، سوق پیدا کردن به سمت آموزش مجازی و البته امتحانات مجازی و برنامه‌ریزی برای جبران عقب‌ماندگی‌های درسی، یکی از نکات قابل‌توجه در زمینه آموزش در سال تحصیلی جدید خواهد بود.
همچنین از سوی دیگر حضور در مدرسه نیز در شرایط شیوع ویروس کرونا با نگرانی‌ها و مقاومت‌های والدین و گاهی جامعه همراه است. اکنون که به‌راستی نیاز است تا در این مسیر برنامه‌ریزی‌ها با توجه و اهتمام جدی پیش رود تا بازگشایی مدارس همراه با اقداماتی در راستای محافظت از سرمایه‌های انسانی اعم از دانش‌آموزان، معلمان، خانواده‌ها و غیره انجام پذیرد.
در پایان با همه امیدی که به آینده داریم، با تمام وجود امیدواریم که سایه این ویروس از سر مردم ایران و جهان برداشته شود و مردم نسبت به این ویروس، واکسینه شوند تا بتوان با خیالی آسوده باز هم سروصدای دانش‌آموزان در حیاط مدارس، خوراکی خوردن در زنگ‌های تفریح، اردو رفتن و خندیدن‌های از ته‌دل، دوستی‌ها و یکی بودن با گروه همسالان، درس‌پرسیدن‌های پای تخته، دیکته نوشتن‌های دسته‌جمعی، عکس‌های یادگاری، مسابقه‌های ورزشی، ورزش کردن سر صف، لذت بردن از محیط مدرسه و بودن در کنار معلمان و دوستانی که ارمغان حضورشان، همانا ارتقای روابط و سرمایه اجتماعی و البته پرورش است را بار دیگر شاهد باشیم.
