گروه علمی: شاید از تصور دوش گرفتن با آب سرد، احساس خوبی نداشته باشید؛ به خصوص اگر جزو آن دسته از افرادی باشید که برای حمام رفتن مقاوت می‌کنند و دیگران آنها را به زور زیر دوش آب می‌برند و آب سرد را باز می‌کنند. شاید تعجب کنید که همین آب سرد که ناخوشایند به‌نظر می‌رسد، برای سلامتی شما بسیار مفید است. این نوع دوش‌گرفتن را «دوش جیمز باند» یا «دوش اسکاتلندی» می‌نامند. کم‌کردن دمای آب بعد از شستن بدن و دوش آب سرد، فواید زیادی برای پوست و بدن دارد که در ادامه چند مورد از آن را عنوان می‌کنیم.
۱. افزایش هوشیاری
دوش آب سرد در صبح و احساس سرمای آب روی بدن در زیر دوش، شاید بیش از اینکه تسکین‌دهنده باشد، ترسناک به‌نظر برسد. بااین‌حال، تنفس عمیق، در پاسخ به شوک وارد شده به بدن و برای کمک به گرم نگه‌داشتن بدن، باعث می‌شود که دریافت اکسیژن کلی بدن، افزایش پیدا کند. به این ترتیب، ضربان قلب نیز افزایش می‌یابد و خون زیادی در سراسر بدن جریان می‌یابد. این کار، انرژی لازم برای روز را تأمین می‌کند.«کاترین هپبورن»، بازیگر هالیوود، یکی از طرفداران دوش آب سرد بود. نیویورک تایمز، او بعد از توصیه‌ی دکتر «توماس نوروال هپبورن»، اورولوژیست و پیشرو در بهداشت عمومی، دوش‌گرفتن روزانه با آب سرد را آغاز کرد. این بازیگر در دوران کودکی و همه‌ی سال‌های بعدی زندگی، دوش آب سرد را رها نکرد و دیگران را نیز به این کار توصیه می‌کرد و همواره سطح انرژی بالایی داشت.
۲. بهبود وضعیت پوست و مو
وقتی صحبت از پوست و مو باشد، یکی از طبیعی‌ترین روش‌ها برای حفظ ظاهر آنها، دوش آب سرد است. آب داغ، پوست را خشک می‌کند، بنابراین برای بستن منافذ پوست، بهتر است دوش آب سرد را جایگزین کنید. این کار، از مسدودشدن منافذ پوست جلوگیری می‌کند. آب سرد با بستن منافذ پوست صورت و پوست سر، راه را بر آلودگی‌ها می‌بندد.«جسیکا کرانت»، متخصص پوست، به «هافینگتون پست» اعلام کرده است: «دوش آب سرد یا حمام‌کردن با آب ولرم، به سلامت پوست کمک می‌کند و مانع ازدست‌رفتن چربی پوست می‌شود. به خاطر داشته باشید که آب سرد، به‌طور موقتی پوست را سفت می‌کند؛ چون باعث انقباض جریان خون می‌شود، ولی باعث ازبین‌رفتن منافذ باز پوست به‌طور دائمی نمی‌شود».از مزایا و فواید دوش آب سرد برای مو می‌توان به توانایی درخشان‌تر و قوی‌ترکردن و البته سالم نگه‌داشتن مو با مسطح‌کردن فولیکول‌های مو اشاره کرد. همچنین، آب سرد باعث می‌شود که توانایی مو برای محکم نگه‌داشتن پوست سر، افزایش پیدا کند.
۳. بهبود سیستم ایمنی و گردش خون
به گفته‌ی دکتر «ژوزف مرکولا»، متخصص سلامت طبیعی، دوش آب سرد با تحریک خون برای احاطه‌کردن ارگان‌ها، باعث بهبود گردش خون می‌شود. این عملکرد با بسیاری از بیماری‌های قلبی و پوستی مبارزه می‌کند. زمانی که آب سرد با پوست بدن تماس پیدا می‌کند، گردش خون را بهبود می‌بخشد که باعث می‌شود سرخرگ‌ها بتوانند به شیوه‌ی مؤثرتری خون را پمپاژ کنند؛ در نتیجه سلامت قلب افزایش پیدا می‌کند. همچنین دوش آب سرد می‌تواند باعث کاهش فشار خون شود، سرخرگ‌های بسته را باز کند و عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود ببخشد.
۴. تحریک کاهش وزن
آب سرد به شیوه‌ای غیرقابل انتظار به کاهش وزن کمک می‌کند. بدن انسان دو نوع بافت چربی دارد؛ چربی سفید و چربی قهوه‌ای. چربی سفید، زمانی در بدن انباشته می‌شود که بیش از نیاز بدن کالری مصرف کنیم و این کالری را برای دریافت انرژی، نسوزانیم. این چربی در پهلو، کمر، گردن و ران‌ها انباشته می‌شود و دقیقا همان چربی‌ای است که همیشه می‌خواهیم آن را حذف کنیم. چربی قهوه‌ای، چربی مفیدی است که حرارت لازم برای گرم نگه‌داشتن بدن را تأمین می‌کند و زمانی فعال می‌شود که درمعرض سرما قرار بگیرد؛ بنابراین از دیگر فواید دوش آب سرد این است که باعث فعال‌شدن چربی قهوه‌ای بدن می‌شود.یک تحقیق انجام گرفته در سال ۲۰۰۹ نشان داده است که قرارگرفتن در معرض سرما در ۲۴ شرکت‌کننده‌ی این تحقیق، چربی‌های قهوه‌ای را ۱۵ برابر فعال‌تر می‌کند. به این معنا که اگر فردی دوش آب سرد را به‌طور منظم در برنامه‌ی روزانه داشته باشد، در طول سال می‌تواند ۴ کیلوگرم وزن خود را از دست بدهد.
۵. کاهش درد عضلانی و سرعت‌بخشیدن به بازیابی عضلات
همه‌ی ما دیده‌ایم که قهرمانان ورزشی بعد از تمرین برای کاهش درد‌های عضلانی، حمام یخ می‌گیرند، ولی یک دوش کوتاه با آب سرد بعد از یک ورزش هوازی در باشگاه، می‌تواند بسیار مؤثر باشد، به‌خصوص برای بهبود درد‌های عضلانی که بعد از تمرین به سراغ ورزشکار می‌روند.یک تحقیق در سال ۲۰۰۹ طی ۱۷ تست مختلف روی بیش از ۳۶۰ نفر انجام شد که این افراد بعد از تمرین‌های مداوم، دوچرخه‌سواری یا دویدن، یا استراحت کرده بودند یا دوش آب سرد گرفته بودند. نتایج تحقیقات، نشان داد که حمام آب سرد با دمای ۱۰ تا ۱۵ درجه سانتیگراد برای بهبود درد‌های عضلانی در فاصله‌ی یک تا چهار روز از تمرین، بسیار مؤثر بود. البته، بعضی از این تحقیقات در دمای پایین‌تر نیز انجام گرفته است.
۶. بهبود استرس
پریدن در آب سرد یا بلافاصله زیر دوش آب سرد رفتن، بدون اینکه کم‌کم بدن‌تان را با دمای آب وفق دهید، می‌تواند تحمل شما را در برابر شوک، استرس و حتی بیماری‌ها افزایش دهد. یک تحقیق در سال ۱۹۹۴ نشان داد که در جریان تماس با آب سرد یا بعد از آن، کاهش قابل توجهی در سطح اسید اوریک مشاهده شد. همچنین، افزایش قابل توجهی در «گلوتاتیون» (gluthathione) مشاهده شد. «گلوتاتیون»، آنتی‌اکسیدانی است که همه‌ی آنتی اکسیدان‌ها را فعال نگه می‌دارد و آنها را وادار می‌کند تا در بهترین حالت خود عمل کنند. مشارکت‌کنندگان در این تحقیق ۱۰ نفر از افراد سالم بودند که به‌طور مرتب در زمستان دوش آب سرد می‌گرفتند، خود را با استرس اکسیداتیو تکرار شونده، وفق دادند.
۷. بهبود افسردگی
نتایج تحقیقات نشان داده است که دوش آب سرد به دلیل وجود تأثیر قوی دریافت‌کننده‌های سرما در پوست، علائم افسردگی را بهبود می‌بخشد. این دریافت‌کننده‌های سرما، مقدار قابل توجهی محرک‌های الکتریکی از انتهای رشته‌های عصبی محیطی به مغز می‌فرستند. به‌این ترتیب، این فرایند باعث ایجاد تأثیرات ضدافسردگی و موجب بهبود اوضاع روحی می‌شود.یک تحقیق در سال ۲۰۰۸ نشان داد که آب‌درمانی با آب سرد، تأثیرات ضددرد دارد و هیچ نوع عوارض جانبی قابل توجهی نشان نداده است و هیچ وابستگی ایجاد نمی‌کند. این شیوه‌ی درمانی شامل دوش‌های ۲ تا ۳ دقیقه‌ای با آب سرد ۳ درجه سلسیوس یا ۳۸ درجه فارنهایت بعد از ۵ دقیقه دوش برای هماهنگی با آب سرد برای کاهش شوک بود.
