گروه سیاسی: سعید جلیلی در هنگام رفتن به ستاد وزارت کشور، یک دولت نیز به همراهش بود؛ دولت سایه! دولت سایه عنوانی است که سعید جلیلی پس از شکست در انتخابات ۱۳۹۲ برای تشکیلات خود انتخاب کرد. برخی ناظران کارشکنی‌ها در دولت‌های حسن روحانی را محصول همین دولت در سایه می‌دانستند. این دولت در سایه در زمان رییسی هم ادامه یافت اما کارکردش با کارکرد دولت روحانی تفاوت داشت.
روزنامه اعتماد در گزارشی با این مقدمه نوشت، در بین بدرقه کنندگان، چهره‌های آشنایی به چشم می‌خورد؛ رحیم نوعی اقدم، از سرداران سپاه پاسداران که در زمره فرماندهان و مستشاران ایران در سوریه به شمار می‌رود. نصرالله پژمانفر نماینده مشهد، روح‌الله ایزدخواه، ابوالفضل ظهره‌وند و محمود نبویان، مهدی کوچک‌زاده، بیژن نوباوه و امیرحسین ثابتی نمایندگان تهران از دیگر مشایعت‌کنندگان جلیلی بودند.
رحیم نوعی‌اقدم؛ از او به عنوان فرمانده قرارگاه حضرت زینب(س) و فرمانده قرارگاه حضرت ابوالفضل(ع) در سوریه یاد می‌شود. او در دوران جنگ عراق و ایران، در لشکر ۳۱ عاشورا حضور داشته است؛ همان لشکری که مهدی باکری و حمید باکری در آن بودند. او اما علاقه زیادی به شهید مهدی باکری دارد؛ چرا که باکری فرمانده او بوده و به قول خودش، مسائل زیادی از باکری آموخته. او در دهه ۶۰ که جنگ در جریان بود و در دهه ۷۰ پس از جنگ، در همان لشکر ۳۱ عاشورا فعالیت می‌کرد. در دهه ۸۰ و با در دست گرفتن دولت
اسفند ماه سال ۱۳۸۴، مصطفی پورمحمدی وزیر کشور دولت محمود احمدی‌نژاد، در حکمی، نوعی‌اقدم را به سمت «مدیر کل امور مرزی و مبارزه با قاچاق وزارت کشور» منصوب کرد.
اما به غیر از این افراد، لیستی از مدیران و مشاوران حاضر در بدنه دولت رییسی نیز در مراسم بدرقه‌کنان جلیلی حاضر بودند؛ افرادی که در کنار مسوول ارشد و وزرا قرار گرفته‌اند و مشغول پیشبرد راهبردهای تشکیلات سعید جلیلی موسوم به دولت سایه هستند.
همیشه در کنار فرزین
محمد شیریجیان، معاون اقتصادی بانک مرکزی در ظرف جوانان حزب‌اللهی قرار دارد؛ در مقطع دکتری با رشته مدیریت قراردادهای نفتی و گازی فارغ‌التحصیل شده است؛ با توجه به گرایش‌های سیاسی و اقتصادی‌اش محل تحصیلش قابل حدس است؛ دانشگاه امام صادق، دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد.
او از فروردین ۱۴۰۲ سکان یکی از مهم‌ترین معاونت‌های بانک مرکزی را بر عهده دارد؛ معاونت اقتصادی. با حکم کسی که در سال‌های اخیر هر جا که رفته، شیریجیان را هم با خود برده است؛ محمدرضا فرزین رییس کل بانک مرکزی. شیریجیان پیش از ورود به بانک مرکزی، عضو هیات عامل و معاون برنامه‌ریزی و تحول بانک ملی ایران بود؛ همان جایی که فرزین مدیرعاملش بود. شیریجیان تیر ۱۳۹۹ به سمت مدیر امور ریسک و مطالعات اقتصادی بانک کارآفرین منصوب شد؛ همان جایی که فرزین مدیرعامل بود. او همچنین نایب‌رییس هیات مدیره و مدیر امور قراردادهای شرکت دیدگاهان جاوید بود که سال ۱۳۹۲ به گروه توسعه خدمات مدیریت بصیر تغییر نام یافت؛ همان شرکتی که فرزین در آنجا رییس هیات مدیره بود. گفته می‌شود او دورانی را هم در ستاد اجرایی فرمان امام گذرانده است؛ نهادی که سال‌ها تحت مدیریت محمد مخبر بود و فرزین هم در برخی شرکت‌های وابسته مشغول فعالیت بوده است.
سمت و سوی سیاسی شیریجیان و جایگاه او وقتی چشمگیر می‌شود که معاون اقتصادی بانک مرکزی یکی از بدرقه کنندگان سعید جلیلی برای ثبت‌نام در انتخابات ریاست‌جمهوری بوده است.
رشد یافته در مراکز اقتصادی آستان قدس رضوی
یکی دیگر از بدرقه‌کنندگان سعید جلیلی، علیرضا شاه‌میرزایی معاون وزارت صنعت، معدن و تجارت است. او متولد ۱۳۵۴ است؛ دانش‌آموخته رشته نرم‌افزار در دانشگاه شریف است؛ کارشناسی ارشد فلسفه علم از همان دانشگاه گرفته و در مقطع دکتری مدیریت تکنولوژی در دانشگاه علامه طباطبایی تحصیل کرده است. شاه‌میرزایی از آذر ۱۴۰۰ با حکم رضا فاطمی‌امین، وزیر وقت صمت به معاونت تجارت و خدمات وزارت صمت شد؛ فاطمی‌امین که سال گذشته مجلس او را استیضاح و از کار برکنارش کرد، دی ماه ۹۷ با حکم ابراهیم رییسی تولیت وقت آستان قدس، قائم‌مقام این آستان شد؛ فاطمی‌امین پیش از این، مدیرعامل سازمان اقتصادی آستان قدس بود. اما جایگاه شاه‌میرزایی یا به عبارت بهتر، جایگاه نزدیکان به سعید جلیلی در دولت محکم است که با آمدن وزیر جدید صمت، او همچنان پشت میز خود نشست.
شاه‌میرزایی در سال ۱۳۹۹ در هیات مدیره شرکت «صنایع خلاق رضوی»، به نمایندگی از سازمان اقتصادی رضوی عضو شده بود. سال ۱۴۰۰ هم به نمایندگی از «سهام آستان قدس رضوی» در هیات مدیره «شرکت فناوری و نوآوری رضوی» عضویت داشت. معاون فعلی وزارت صمت، در همان سال در هیات مدیره شرکت سروش رسانه هم حضور داشته است؛ از زیرمجموعه‌های صدا و سیمای جمهوری اسلامی.
او سال ۱۳۹۵ به نمایندگی از شرکت توسعه بازار صنایع خلاق برهان عضو شرکت توسعه برهان مبین شد؛ شرکتی که در کارنامه خود فروش اینترنتی بلیت‌های لیگ برتر فوتبال ایران را هم دارد؛ این شرکت یکی از زیرمجموعه‌های شرکت‌های مادر در ستاد اجرایی فرمان امام است. او در سال پایانی دولت محمود احمدی‌نژاد، به معاونت تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی منصوب شد.
شریک معاون علمی دولت سیزدهم
میثم فرج‌اللهی، چهره دیگری از حامیان جلیلی در دولت رییسی است. او در حال حاضر رییس مرکز فناوری‌های راهبردی معاونت علمی فناوری ریاست‌جمهوری است. پیش از انتصاب در دولت رییسی، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت و البته «دبیرکارگروه خودروی دولت سایه» بود. او سال ۱۳۹۸، با حکم مسوول بسیج اساتید دانشگاه علم و صنعت به عنوان «مسوول بسیج اساتید دانشکده فناوری‌های نوین» منصوب شد.
تا زمانی که سورنا ستاری به عنوان معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری فعالیت می‌کرد، او جایی در این معاونت نداشت. اما روح‌الله دهقانی فیروزآبادی به فاصله کوتاهی پس از انتصابش در آبان ۱۴۰۱ به عنوان معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، در آذر ۱۴۰۱ میثم فرج‌اللهی را به عنوان «سرپرست مرکز فناوری‌های راهبردی» این معاونت منصوب کرد.
فرج‌اللهی در سال ۱۳۹۹ همراه «روح‌الله دهقانی فیروزآبادی» و چند فرد دیگر، شرکتی به نام «شرکت سهامی خاص قوای محرکه نور» تاسیس کردند؛ در بدو تاسیس، فرج‌اللهی مدیرعامل بود و دهقانی رییس هیات مدیره.
نهم اردیبهشت ۱۴۰۳، رسانه‌ها خبری منتشر کردند که در آن آمده بود: «یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پژوهشکده شهید رضایی که با همکاری اعضای هیات علمی و برخی از محققان ایرانی مقیم خارج شکل گرفته، پس از ۴ سال تحقیق و توسعه به دانش فنی ساخت موتور ۶ سیلندر با ظرفیت ۴۰۰۰ سی‌سی بنزینی خورجینی دست یافته است.»
چند روز بعد، روزنامه جام‌جم نام این شرکت دانش‌بنیان را ذکر کرد و نوشت: «شرکت دانش‌بنیان قوای محرکه نور پس از سال‌ها تلاش متخصصان ایرانی موفق شده که از نمونه اولیه یک موتور شش سیلندر بنزینی خورجینی باحجم ۴۰۰۰ سی‌سی رونمایی کند.»
این چهره نزدیک به سعید جلیلی، سال ۱۴۰۱، به عنوان نماینده شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه در شرکت ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران وابسته به شهرداری تهران عضو شد.
مشاور دوران‌ها
فرد دیگر هادی عباسی، معاون شهرسازی وزارت مسکن است. او شهریور ۱۴۰۱ با حکم مرحوم رستم قاسمی، وزیر وقت راه و شهرسازی به معاونت منصوب شد. این چهره نزدیک به جلیلی مانند دیگر افراد این جریان، جایگاهی محکم در دولت دارد؛ با آمدن مهرداد بذرپاش وزیر جدید راه صندلی او دچار هیچ تکانه‌ای نشد.
او در دولت دهم، به عنوان مشاور وزیر راه وقت فعالیت می‌کرد. از سوابق او می‌توان به نماینده تام‌الاختیار وزیر راه و شهرسازی در بانک مسکن از سال ۱۳۸۸ تا سال ۱۳۹۲، نماینده تام‌الاختیار وزیر راه و شهرسازی در امور تعاونی‌های مسکن مهر از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۲، نماینده وزیر راه و شهرسازی در ستاد پشتیبانی و هماهنگی امور مساجد از سال ۱۳۹۱ تا سال ۱۳۹۲ و عضو شورای سیاستگذاری مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه علم و صنعت اشاره کرد. عباسی در سال ۱۳۸۵ و دوران وزارت سعیدی‌کیا در دولت اول احمدی‌نژاد مشاور وزیر بوده است. سال ۱۴۰۰ و در روزهای قبل از انتخابات، او در قامت کارشناس مسکن به تلویزیون رفت و آنجا سخنانی گفت که حتی از وعده‌های خانه و مسکن رییسی فراتر بود؛ او گفته بود: «می‌توان سالی دو میلیون مسکن بدون یک ریال بودجه دولتی احداث کرد.» مهم‌ترین مناصب دولتی او در دولت‌های احمدی‌نژاد به‌خصوص دولت دومش بوده و با روی کار آمدن دولت ابراهیم رییسی، او از جمله سهمیه‌های سعید جلیلی در نقاط حساس دولت بوده است.
مدیر تشکیلات دولت سایه
مجید کریمی‌ریزی، مدیرکل دفتر بازارهای مالی وزارت اقتصاد است. او از همان حلقه دانشگاه امام صادقی‌ها است که مدرک دکترای خود را از این دانشگاه اخذ کرده است. عنوان پایان‌نامه او که سال ۱۳۹۲ دفاع کرد، «شناسایی و اندازه‌گیری شاخص‌های عدالت و کارایی در نظام بانکی مورد مطالعه بانک توسعه صادرات ایران استان اصفهان» است. جالب آنکه استاد مشاور او برای این پایان‌نامه «احسان خاندوزی» وزیر اقتصاد بوده است؛ همانی که به عنوان وزیر اقتصاد حکم مدیر کلی دفتر بازارهای مالی وزارت اقتصاد را امضا کرده است. او سال ۱۴۰۱ به نمایندگی از شرکت سرمایه‌گذاری صبا تأمین به عنوان عضو، وارد هیأت مدیره ذوب آهن اصفهان شد. او در جریان انتخابات سال ۱۴۰۰، در یک گفت‌وگو به عنوان نماینده ستاد سعید جلیلی به شدت به برخی نامزدها تاخته بود: «ایشان (قاضی‌زاده هاشمی) گفته است مشکل بورس را در سه روز حل می‌کند؛ چگونه می‌خواهد اینکار را انجام بدهد؟! وعده تورم زیر ۵ درصد آقای قاضی‌زاده هاشمی هم عجیب است! حرف‌های آقای محسن رضایی هم عجیب است؛ این فدرالیزم اقتصادی که آقای رضایی می‌گوید، یعنی چه؟!»
از دیگر سوابق او مدیرعامل شرکت فناوری هوشمند مالی امین، مشاور اقتصادی بازار متشکل ارزی، عضو هیأت مدیره شرکت کارگزاری رضوی، مشاور اقتصادی و مدیر تحقیق و توسعه شرکت بازار متشکل ارزی بانک مرکزی، مشاوره کارگروه «شناخت صنعت دانش‌بنیان بانک توسعه صادرات ایران» بوده است. کریمی همچنین «مشاور اقتصادی دفتر نمایندگی مقام معظم رهبری در شورای امنیت ملی» نیز بوده است که احتمالا در دوره سعید جلیلی بوده است. از اینها مهم‌تر که در تشکیلات دولت سایه جلیلی، به عنوان «دبیر کارگروه اقتصاد دولت سایه» مشغول کار بوده است. این چهره نزدیک به جلیلی، عنوان «پژوهشگر حلقه اقتصاد تحریم مرکز رشد» را دارد.
نشسته در حیاط خلوت دولت‌ها
حسین قربانی فرج‌آباد، مدیرعامل شرکت هپکو از زیرمجموعه‌های سازمان تامین اجتماعی است. او هم برای بدرقه سعید جلیلی در جمع روز ثبت‌نام حاضر بوده است. او اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ با حکم رییس سازمان تامین اجتماعی به عنوان مالک هپکو، به مدیرعاملی منصوب شد.
او در کارنامه‌اش عضویت در هیات مدیره شرکت «کشتی‌سازی اروندان» را دارد که از شرکت‌های تحت پوشش سرمایه‌گذاری سیمان تامین است؛ سیمان تامین به عنوان هلدینگ مادر «کشتی‌سازی اروندان» یکی دیگر از زیرمجموعه‌های سازمان تامین اجتماعی می‌شود. سازمان تامین اجتماعی مالک هلدینگی به نام «شستا» است که به عنوان حیاط خلوت جریانات سیاسی شناخته می‌شود. جدالی همیشگی در دولت‌ها و جریانات سیاسی بر سر مدیرعاملی و اصطلاحا کاشتن نیروها در این بنگاه ثروتمند و پولساز برقرار است. به نظر می‌رسد نیروهای سعید جلیلی در دولت رییسی تا حدی توانسته‌اند در این بنگاه متمول کاشته شوند. سال ۱۳۹۴ او به کارشناسی مدیریت، به عنوان مدیرعامل شرکت آبادگران ایران یکی دیگر از زیرمجموعه‌های «شستا» منصوب شده بود.
هپکو که سال ۱۳۵۱ در اراک تاسیس شد، سازنده ماشین‌آلات راه‌سازی است و سال ۱۳۸۵ در جریان اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی به بخش خصوصی واگذار شد و اکنون در تملک سازمان تامین اجتماعی است.
وب‌سایت رجانیوز که متعلق به برادر داماد رییس‌جمهوری فقید است و نزدیک به جبهه پایداری، مرداد ۱۴۰۲ و چند ماه بعد از انتصاب قربانی، در گزارشی با عنوان «زنگ خطر برای هپکو؛ پوست موز مدیران امنیتی زیر پای دولت» از مدیرعاملی او به شدت انتقاد کرده و اتهاماتی را روانه مدیرعامل جدید کرده بود. رجانیوز نوشته است: «حسین قربانی پیش‌تر مدیر حراست تاپیکو یکی از زیرمجموعه‌های تأمین اجتماعی بوده است و تخصصی در زمینه شرکت‌های تولیدی – صنعتی ندارد. به گفته منابع آگاه او با نگاه امنیتی، تنها به فکر کنترل سروصداها در کارخانه هپکو است و با ریخت و پاش عجیب در فکر باج دادن به کارگران است. در آخرین نمونه، در روز عید غدیر که اهدای بن در آن هیچگاه جزو مصوبات کارخانه نبوده است، بن دو میلیون تومانی اهدا کرد. ریخت و پاش‌هایی که شرکت تازه سرپا شده هپکو را چند ماه بعد زمینگیر خواهد کرد.» با توجه به نزدیکی دیدگاه‌های سعید جلیلی، دولت رییسی، برادر داماد رییسی و وب‌سایت رجانیوز با یکدیگر، این گزارش را باید احتمالا در چارچوب همان ماجرای حیاط خلوت و شستا تحلیل کرد.
مدیر امام صادقی
وحید عزیزی در حال حاضر معاون تعالی و مدیریت و شبکه سازمان ملی بهره‌وری است. این سازمان خود از زیرمجموعه‌های سازمان اداری و استخدامی کشور به ریاست یک حلقه از حلقه‌های دانشگاه امام صادق است. «مدیرکل بازرسی و مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی سازمان امور مالیاتی»، «دبیر گروه اقتصاد دفتر نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی از ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰»، «معاون ترویج و دبیر کارگروه دولت و حاکمیت اندیشکده اقتصاد مقاومتی» و «مسوول گروه اقتصاد مقاومتی قرارگاه شهید باقری» از جمله سوابق این چهره نزدیک به جلیلی است. «قرارگاه شهید باقری» از جمله زیرمجموعه‌های سازمان بسیج دانشجویی است.
عزیزی پیش از انتخابات ۱۴۰۰ گفت‌وگوهایی در حمایت از جلیلی و رییسی داشت. او سال ۱۳۹۴، سردبیر و تهیه کننده در گروه اقتصاد شبکه یک صدا و سیما نیز بوده است. در طول دولت‌های حسن روحانی، حملات متعدد و تندی در برنامه‌های تهیه شده در گروه اقتصاد صدا و سیما مانند ثریا، پایش و… علیه دولت مستقر صورت می‌گرفت.
دست‌اندرکار طرح «دارویار» از عاملان گرانی دارو
حسین شمالی، از شهریور ۱۴۰۱ به عنوان سرپرست اداره کل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو منصوب و بعدها مدیرکل این اداره شد. قبل از این جایگاه، او معاون برنامه‌ریزی اداره کل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو بود. شمالی در تشکیلات سعید جلیلی، به عنوان عضو کارگروه سلامت دولت سایه فعال است. یک وب‌سایت تخصصی دارو در مصاحبه با شمالی، این مدیر نزدیک به جلیلی را از دست‌اندرکاران طرح اصلاح سیاست‌های ارزی دارو موسوم به طرح «دارویار» معرفی کرده است. این طرح سهم بیمه‌ها از قیمت دارو را از ۷۰ به ۹۰ درصد افزایش داد که باعث ایجاد چالش‌های سنگینی برای داروسازان و داروخانه‌ها شد.
چندی پیش کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم، در گزارشی که در صحن مجلس قرائت شد آورد که «طی دو سال سپری شده از زمان اجرایی شدن طرح دارویار، شاهد آن بوده‌ایم خارج شدن محسوس زنجیره تأمین و توزیع دارو از مدار تنظیم‌گری بوده به طوری که تبعات آن از یک سو گریبانگیر بیماران و از سوی دیگر گریبانگیر فعالان صنعت دارو شده است.» در بخش دیگری از گزارش این کمیسیون آمده «با گذشت کمتر از ۲ سال از آغاز طرح به واسطه افزایش‌هایی که طی این مدت مکررا در قیمت اقلام دارویی رخ داده است اولا هم اکنون هزینه تهیه دارو برای بیماران بیش از ۱۱۰ درصد افزایش وزنی داشته، ثانیا درخصوص حداقل ١۶ درصد از مجموعه اقلام دارویی مشمول طرح دارویار پوشش افزایش قیمت ناشی از مابه‌التفاوت ارزی انجام نشده و در نتیجه این افزایش قیمت به جیب بیماران تحمیل شده است.»
این کمیسیون دی ۱۴۰۲ گزارش دیگری در این باره ارایه کرده بود که در آن به «افزایش بیش از دو برابری هزینه تهیه دارو پس از گذشت یک سال و نیم از اجرای طرح دارویار» اشاره شده بود. با این اوصاف باید طرح «دارویار» را طرحی شکست خورده قلمداد کرد که هزینه‌های گزافی را بر دوش مردم تحمیل کرده است.
مدیر انقلابی جوان؛ مبتکر وام آجیل و شیرینی شب عید
دیگر چهره بدرقه‌کننده جلیلی، محمدحسین قمری، مدیرکل دفتر خدمات عمومی وزارت صمت است؛ دانش‌آموخته دانشگاه شریف و متولد سال ۱۳۷۱٫ شب عید سال گذشته، او از اجرای طرحی انتقاد برانگیز توسط بخش تحت مدیریت خود خبر داد؛ به این صورت که « مردم با اعتبارسنجی از طریق بانک‌ها می‌توانند چه در نمایشگاه‌های بهاره و چه در حدود ۲۷ هزار فروشگاهی که برای فروش شب عید ثبت‌نام کرده‌اند، در اسفندماه خرید کنند و پول آن را در اردیبهشت پرداخت کنند.» سقف این تسهیلات نیز ۲۰ میلیون تومان درنظر گرفته شده بود؛ البته او پاسخ نداده بود که وقتی فردی در اسفند ماه که پرداختی به کارکنان بابت عیدی و سنوات بیشتر از ماه‌های دیگر است، نیاز به وام ۲۰ میلیونی دارد در اردیبهشت ماه چه تحول اقتصادی برای او پیش خواهد آمد که بتواند ۲۰ میلیون تومان را بازپرداخت کند؟ این طرح در فضای مجازی به عنوان تسهیلات خرید آجیل و شیرینی شب عید شهره شد و نمادی شد از وضعیت اقتصادی نابه‌سامان و فشار اقتصادی بر مردم.
تا پیش از مدیرکل شدن در وزارت صمت، جایزه کارآفرین برتر از سوی وزارت کار مهم‌ترین سابقه او بوده است. قمری اسفند ۱۴۰۲ در اظهاراتی «گرانی کالا در بازار» را «حاصل گران شدن» دانست و «نه گرانفروشی» و در ادامه تاکید کرده بود: «تورم، نوسانات ارز و مشکلات بخش تولید و عرضه از عوامل گرانی کالاهاست.»
فعال کشاورزی در تشکیلات
غلامحسین آقایا، مشاور وزیر جهاد کشاورزی هم در مراسم روز ثبت نام جلیلی حاضر بوده است؛ او البته مشاور وزیر کشاورزی بعد از جواد ساداتی‌نژاد است؛ ساداتی‌نژاد اولین وزیر کشاورزی دولت رییسی بود. ساداتی‌نژاد از وزرایی بود که در بدو وزارتش به خدمت جلیلی رفت و برنامه‌هایش را برای او بیان کرد؛ او به اتهام فساد در دوران وزارتش به ۳ سال حبس محکوم شده است. در همان جلسه ساداتی‌نژاد و جلیلی، غلامحسین آقایا نیز که در تشکیلات دولت سایه در کارگروه کشاورزی این تشکیلات فعالیت داشته، «به بیان گزارشی از فعالیت‌های سال‌های اخیر این کارگروه و همچنین ارائه پیشنهادهایی به وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی پرداخت.»
عنوان دقیق سمت آقایا، «مشاور وزیر در امور برنامه‌ریزی و توسعه کشاورزی دانش‌بنیان» است که تیر ۱۴۰۲ به این سمت منصوب شد. پیش از این، او در هیات مدیره سازمان اقتصادی کوثر مشغول به کار بوده است. سازمان اقتصادی کوثر، از زیرمجموعه‌های بنیاد شهید است و بیش از ۳۸ شرکت فعال تجاری و بازرگانی دارد.
مشاور وزیر؛ علاقه‌مند به اقتصاد خانوار در اسلام
محمد نعمتی، مشاور وزیر اقتصاد هم از دیگر حاضران در مراسم جلیلی بود. او نیز از جمله امام صادقی‌های وزارت اقتصاد است؛ «عضو هیات علمی دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق» از سال ۱۳۸۶؛ همان جایی که مبدا مدیران متعددی در وزارت اقتصاد دولت رییسی است.
او متولد ۱۳۵۷ در مشهد است؛ با قبولی در مقطع «کارشناسی ارشد پیوسته» رشته «معارف اسلامی و اقتصاد» دانشگاه امام صادق، چند سالی در آن دانشگاه مدیرساز جمهوری اسلامی حضور داشت. برای دکتری به دانشگاه تهران رفت. رساله نعمتی در دوره دکترا «عدالت بین نسلی در اندیشه جان رالز و تبیین آن از منظراقتصاد اسلامی» بود. او همچنین مدیرکل پژوهش دانشگاه امام صادق نیز بوده است.
از سوابق او می‌توان به «عضو کمیسیون اقتصادی مجمع عالی بسیج اساتید کشور»، «عضو شورای راهبردی مرکز نوآوری و ایده‌پردازی علوم انسانی اسلامی» و «مشاور و عضو گروه مطالعات تاریخ انتظامی پژوهشگاه ناجا» اشاره کرد. نعمتی همچنین مولف کتاب‌هایی نظیر «اقتصاد خانوار در اسلام؛ دخل و خرج» و «اقتصاد خانوار در اسلام؛ مولفه‌های سبک زندگی دینی» است.
علاقه‌مند به اقتصاد مقاومتی
دیگری، یونس سلمانی رییس «اداره صنعت، معدن و تجارت سازمان برنامه و بودجه» است؛ یک امام صادقی دیگر. پیش از این، در جایگاه «مدیر کل دفتر امور اقتصادی و سیاست‌های تجاری» وزارت صمت فعالیت داشته است؛ با حکم «سیدرضا فاطمی‌امین» وزیر سابق صمت. سلمانی پس از این سمت، به «معاونت هماهنگی و محیط کسب و کار» وزارت صمت رفت اما با وزارت عباس علی‌آبادی، او از این سمت عزل شد که باعث انتقاد طیف جلیلی شد و مدعی «کنار گذاشتن مدیران انقلابی» در وزارت صمت شدند.
او از علاقه‌مندان «اقتصاد مقاومتی» است. تدریس و پژوهشگری در مرکز رشد دانشگاه امام صادق را هم در کارنامه خود دارد. سلمانی هم مانند اغلب دیگر بدرقه‌کنندگان جلیلی در تشکیلات دولت سایه فعالیت داشته است.
بانیان وضع امروز
افراد دیگری نیز در سطوح مدیر و مدیرکل برای بدرقه سعید جلیلی حاضر بودند. از جمیع نام‌ها و مسوولیت آنها، می‌توان به این نتیجه رسید که افراد تاثیرگذار و نه الزاما مقامات بلندپایه در بخش اقتصادی دولت رییسی در اختیار تشکیلات سعید جلیلی بوده است. به عبارت دیگر اگر چه جلیلی در سال ۱۴۰۰ از رقابت با رییسی به نفع او انصراف داد و وارد دولت نشد، ولی در واقع او با افراد تیم خود، بخش‌های زیادی از دولت را از آن خود کرد. همواره از دولت رییسی به عنوان دولت جلیلی و حلقه امام صادقی‌ها ذکر می‌شد؛ حالا می‌توان با قاطعیت بیشتری دولت سیزدهم را دولت سعید جلیلی دانست و به بیان بهتر، وضعیت معیشتی و اقتصادی امروز را کارنامه‌ای تمام قد از تاثیرگذاری‌های تشکیلات سعید جلیلی ارزیابی کرد؛ آن هم در شرایطی که بیشتر «تاثیرگذار» بوده‌اند و نه مقام مسوول و به راحتی می‌توانند از بار مسوولیت شانه خالی کنند.
مخلص کلام اینکه، اگر کسی از کارنامه سعید جلیلی خواست بداند، بهتر است وضعیت اقتصادی و معیشتی عامه مردم و نه برخی طیف‌ها و حلقه‌های خاص را ارزیابی کند؛ آنها بانیان وضع موجود هستند با کارنامه‌ای پر از تورم‌های سرسام‌آور، تولید شده در تشکیلات دولت سایه.
روزنامه اعتماد در گزارشی با این مقدمه نوشت، در بین بدرقه کنندگان، چهره‌های آشنایی به چشم می‌خورد؛ رحیم نوعی اقدم، از سرداران سپاه پاسداران که در زمره فرماندهان و مستشاران ایران در سوریه به شمار می‌رود. نصرالله پژمانفر نماینده مشهد، روح‌الله ایزدخواه، ابوالفضل ظهره‌وند و محمود نبویان، مهدی کوچک‌زاده، بیژن نوباوه و امیرحسین ثابتی نمایندگان تهران از دیگر مشایعت‌کنندگان جلیلی بودند.
رحیم نوعی‌اقدم؛ از او به عنوان فرمانده قرارگاه حضرت زینب(س) و فرمانده قرارگاه حضرت ابوالفضل(ع) در سوریه یاد می‌شود. او در دوران جنگ عراق و ایران، در لشکر ۳۱ عاشورا حضور داشته است؛ همان لشکری که مهدی باکری و حمید باکری در آن بودند. او اما علاقه زیادی به شهید مهدی باکری دارد؛ چرا که باکری فرمانده او بوده و به قول خودش، مسائل زیادی از باکری آموخته. او در دهه ۶۰ که جنگ در جریان بود و در دهه ۷۰ پس از جنگ، در همان لشکر ۳۱ عاشورا فعالیت می‌کرد. در دهه ۸۰ و با در دست گرفتن دولت
اسفند ماه سال ۱۳۸۴، مصطفی پورمحمدی وزیر کشور دولت محمود احمدی‌نژاد، در حکمی، نوعی‌اقدم را به سمت «مدیر کل امور مرزی و مبارزه با قاچاق وزارت کشور» منصوب کرد.
اما به غیر از این افراد، لیستی از مدیران و مشاوران حاضر در بدنه دولت رییسی نیز در مراسم بدرقه‌کنان جلیلی حاضر بودند؛ افرادی که در کنار مسوول ارشد و وزرا قرار گرفته‌اند و مشغول پیشبرد راهبردهای تشکیلات سعید جلیلی موسوم به دولت سایه هستند.
همیشه در کنار فرزین
محمد شیریجیان، معاون اقتصادی بانک مرکزی در ظرف جوانان حزب‌اللهی قرار دارد؛ در مقطع دکتری با رشته مدیریت قراردادهای نفتی و گازی فارغ‌التحصیل شده است؛ با توجه به گرایش‌های سیاسی و اقتصادی‌اش محل تحصیلش قابل حدس است؛ دانشگاه امام صادق، دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد.
او از فروردین ۱۴۰۲ سکان یکی از مهم‌ترین معاونت‌های بانک مرکزی را بر عهده دارد؛ معاونت اقتصادی. با حکم کسی که در سال‌های اخیر هر جا که رفته، شیریجیان را هم با خود برده است؛ محمدرضا فرزین رییس کل بانک مرکزی. شیریجیان پیش از ورود به بانک مرکزی، عضو هیات عامل و معاون برنامه‌ریزی و تحول بانک ملی ایران بود؛ همان جایی که فرزین مدیرعاملش بود. شیریجیان تیر ۱۳۹۹ به سمت مدیر امور ریسک و مطالعات اقتصادی بانک کارآفرین منصوب شد؛ همان جایی که فرزین مدیرعامل بود. او همچنین نایب‌رییس هیات مدیره و مدیر امور قراردادهای شرکت دیدگاهان جاوید بود که سال ۱۳۹۲ به گروه توسعه خدمات مدیریت بصیر تغییر نام یافت؛ همان شرکتی که فرزین در آنجا رییس هیات مدیره بود. گفته می‌شود او دورانی را هم در ستاد اجرایی فرمان امام گذرانده است؛ نهادی که سال‌ها تحت مدیریت محمد مخبر بود و فرزین هم در برخی شرکت‌های وابسته مشغول فعالیت بوده است.
سمت و سوی سیاسی شیریجیان و جایگاه او وقتی چشمگیر می‌شود که معاون اقتصادی بانک مرکزی یکی از بدرقه کنندگان سعید جلیلی برای ثبت‌نام در انتخابات ریاست‌جمهوری بوده است.
رشد یافته در مراکز اقتصادی آستان قدس رضوی
یکی دیگر از بدرقه‌کنندگان سعید جلیلی، علیرضا شاه‌میرزایی معاون وزارت صنعت، معدن و تجارت است. او متولد ۱۳۵۴ است؛ دانش‌آموخته رشته نرم‌افزار در دانشگاه شریف است؛ کارشناسی ارشد فلسفه علم از همان دانشگاه گرفته و در مقطع دکتری مدیریت تکنولوژی در دانشگاه علامه طباطبایی تحصیل کرده است. شاه‌میرزایی از آذر ۱۴۰۰ با حکم رضا فاطمی‌امین، وزیر وقت صمت به معاونت تجارت و خدمات وزارت صمت شد؛ فاطمی‌امین که سال گذشته مجلس او را استیضاح و از کار برکنارش کرد، دی ماه ۹۷ با حکم ابراهیم رییسی تولیت وقت آستان قدس، قائم‌مقام این آستان شد؛ فاطمی‌امین پیش از این، مدیرعامل سازمان اقتصادی آستان قدس بود. اما جایگاه شاه‌میرزایی یا به عبارت بهتر، جایگاه نزدیکان به سعید جلیلی در دولت محکم است که با آمدن وزیر جدید صمت، او همچنان پشت میز خود نشست.
شاه‌میرزایی در سال ۱۳۹۹ در هیات مدیره شرکت «صنایع خلاق رضوی»، به نمایندگی از سازمان اقتصادی رضوی عضو شده بود. سال ۱۴۰۰ هم به نمایندگی از «سهام آستان قدس رضوی» در هیات مدیره «شرکت فناوری و نوآوری رضوی» عضویت داشت. معاون فعلی وزارت صمت، در همان سال در هیات مدیره شرکت سروش رسانه هم حضور داشته است؛ از زیرمجموعه‌های صدا و سیمای جمهوری اسلامی.
او سال ۱۳۹۵ به نمایندگی از شرکت توسعه بازار صنایع خلاق برهان عضو شرکت توسعه برهان مبین شد؛ شرکتی که در کارنامه خود فروش اینترنتی بلیت‌های لیگ برتر فوتبال ایران را هم دارد؛ این شرکت یکی از زیرمجموعه‌های شرکت‌های مادر در ستاد اجرایی فرمان امام است. او در سال پایانی دولت محمود احمدی‌نژاد، به معاونت تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی منصوب شد.
شریک معاون علمی دولت سیزدهم
میثم فرج‌اللهی، چهره دیگری از حامیان جلیلی در دولت رییسی است. او در حال حاضر رییس مرکز فناوری‌های راهبردی معاونت علمی فناوری ریاست‌جمهوری است. پیش از انتصاب در دولت رییسی، عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت و البته «دبیرکارگروه خودروی دولت سایه» بود. او سال ۱۳۹۸، با حکم مسوول بسیج اساتید دانشگاه علم و صنعت به عنوان «مسوول بسیج اساتید دانشکده فناوری‌های نوین» منصوب شد.
تا زمانی که سورنا ستاری به عنوان معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری فعالیت می‌کرد، او جایی در این معاونت نداشت. اما روح‌الله دهقانی فیروزآبادی به فاصله کوتاهی پس از انتصابش در آبان ۱۴۰۱ به عنوان معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، در آذر ۱۴۰۱ میثم فرج‌اللهی را به عنوان «سرپرست مرکز فناوری‌های راهبردی» این معاونت منصوب کرد.
فرج‌اللهی در سال ۱۳۹۹ همراه «روح‌الله دهقانی فیروزآبادی» و چند فرد دیگر، شرکتی به نام «شرکت سهامی خاص قوای محرکه نور» تاسیس کردند؛ در بدو تاسیس، فرج‌اللهی مدیرعامل بود و دهقانی رییس هیات مدیره.
نهم اردیبهشت ۱۴۰۳، رسانه‌ها خبری منتشر کردند که در آن آمده بود: «یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پژوهشکده شهید رضایی که با همکاری اعضای هیات علمی و برخی از محققان ایرانی مقیم خارج شکل گرفته، پس از ۴ سال تحقیق و توسعه به دانش فنی ساخت موتور ۶ سیلندر با ظرفیت ۴۰۰۰ سی‌سی بنزینی خورجینی دست یافته است.»
چند روز بعد، روزنامه جام‌جم نام این شرکت دانش‌بنیان را ذکر کرد و نوشت: «شرکت دانش‌بنیان قوای محرکه نور پس از سال‌ها تلاش متخصصان ایرانی موفق شده که از نمونه اولیه یک موتور شش سیلندر بنزینی خورجینی باحجم ۴۰۰۰ سی‌سی رونمایی کند.»
این چهره نزدیک به سعید جلیلی، سال ۱۴۰۱، به عنوان نماینده شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه در شرکت ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران وابسته به شهرداری تهران عضو شد.
مشاور دوران‌ها
فرد دیگر هادی عباسی، معاون شهرسازی وزارت مسکن است. او شهریور ۱۴۰۱ با حکم مرحوم رستم قاسمی، وزیر وقت راه و شهرسازی به معاونت منصوب شد. این چهره نزدیک به جلیلی مانند دیگر افراد این جریان، جایگاهی محکم در دولت دارد؛ با آمدن مهرداد بذرپاش وزیر جدید راه صندلی او دچار هیچ تکانه‌ای نشد.
او در دولت دهم، به عنوان مشاور وزیر راه وقت فعالیت می‌کرد. از سوابق او می‌توان به نماینده تام‌الاختیار وزیر راه و شهرسازی در بانک مسکن از سال ۱۳۸۸ تا سال ۱۳۹۲، نماینده تام‌الاختیار وزیر راه و شهرسازی در امور تعاونی‌های مسکن مهر از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۲، نماینده وزیر راه و شهرسازی در ستاد پشتیبانی و هماهنگی امور مساجد از سال ۱۳۹۱ تا سال ۱۳۹۲ و عضو شورای سیاستگذاری مرکز مطالعات تکنولوژی دانشگاه علم و صنعت اشاره کرد. عباسی در سال ۱۳۸۵ و دوران وزارت سعیدی‌کیا در دولت اول احمدی‌نژاد مشاور وزیر بوده است. سال ۱۴۰۰ و در روزهای قبل از انتخابات، او در قامت کارشناس مسکن به تلویزیون رفت و آنجا سخنانی گفت که حتی از وعده‌های خانه و مسکن رییسی فراتر بود؛ او گفته بود: «می‌توان سالی دو میلیون مسکن بدون یک ریال بودجه دولتی احداث کرد.» مهم‌ترین مناصب دولتی او در دولت‌های احمدی‌نژاد به‌خصوص دولت دومش بوده و با روی کار آمدن دولت ابراهیم رییسی، او از جمله سهمیه‌های سعید جلیلی در نقاط حساس دولت بوده است.
مدیر تشکیلات دولت سایه
مجید کریمی‌ریزی، مدیرکل دفتر بازارهای مالی وزارت اقتصاد است. او از همان حلقه دانشگاه امام صادقی‌ها است که مدرک دکترای خود را از این دانشگاه اخذ کرده است. عنوان پایان‌نامه او که سال ۱۳۹۲ دفاع کرد، «شناسایی و اندازه‌گیری شاخص‌های عدالت و کارایی در نظام بانکی مورد مطالعه بانک توسعه صادرات ایران استان اصفهان» است. جالب آنکه استاد مشاور او برای این پایان‌نامه «احسان خاندوزی» وزیر اقتصاد بوده است؛ همانی که به عنوان وزیر اقتصاد حکم مدیر کلی دفتر بازارهای مالی وزارت اقتصاد را امضا کرده است. او سال ۱۴۰۱ به نمایندگی از شرکت سرمایه‌گذاری صبا تأمین به عنوان عضو، وارد هیأت مدیره ذوب آهن اصفهان شد. او در جریان انتخابات سال ۱۴۰۰، در یک گفت‌وگو به عنوان نماینده ستاد سعید جلیلی به شدت به برخی نامزدها تاخته بود: «ایشان (قاضی‌زاده هاشمی) گفته است مشکل بورس را در سه روز حل می‌کند؛ چگونه می‌خواهد اینکار را انجام بدهد؟! وعده تورم زیر ۵ درصد آقای قاضی‌زاده هاشمی هم عجیب است! حرف‌های آقای محسن رضایی هم عجیب است؛ این فدرالیزم اقتصادی که آقای رضایی می‌گوید، یعنی چه؟!»
از دیگر سوابق او مدیرعامل شرکت فناوری هوشمند مالی امین، مشاور اقتصادی بازار متشکل ارزی، عضو هیأت مدیره شرکت کارگزاری رضوی، مشاور اقتصادی و مدیر تحقیق و توسعه شرکت بازار متشکل ارزی بانک مرکزی، مشاوره کارگروه «شناخت صنعت دانش‌بنیان بانک توسعه صادرات ایران» بوده است. کریمی همچنین «مشاور اقتصادی دفتر نمایندگی مقام معظم رهبری در شورای امنیت ملی» نیز بوده است که احتمالا در دوره سعید جلیلی بوده است. از اینها مهم‌تر که در تشکیلات دولت سایه جلیلی، به عنوان «دبیر کارگروه اقتصاد دولت سایه» مشغول کار بوده است. این چهره نزدیک به جلیلی، عنوان «پژوهشگر حلقه اقتصاد تحریم مرکز رشد» را دارد.
نشسته در حیاط خلوت دولت‌ها
حسین قربانی فرج‌آباد، مدیرعامل شرکت هپکو از زیرمجموعه‌های سازمان تامین اجتماعی است. او هم برای بدرقه سعید جلیلی در جمع روز ثبت‌نام حاضر بوده است. او اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ با حکم رییس سازمان تامین اجتماعی به عنوان مالک هپکو، به مدیرعاملی منصوب شد.
او در کارنامه‌اش عضویت در هیات مدیره شرکت «کشتی‌سازی اروندان» را دارد که از شرکت‌های تحت پوشش سرمایه‌گذاری سیمان تامین است؛ سیمان تامین به عنوان هلدینگ مادر «کشتی‌سازی اروندان» یکی دیگر از زیرمجموعه‌های سازمان تامین اجتماعی می‌شود. سازمان تامین اجتماعی مالک هلدینگی به نام «شستا» است که به عنوان حیاط خلوت جریانات سیاسی شناخته می‌شود. جدالی همیشگی در دولت‌ها و جریانات سیاسی بر سر مدیرعاملی و اصطلاحا کاشتن نیروها در این بنگاه ثروتمند و پولساز برقرار است. به نظر می‌رسد نیروهای سعید جلیلی در دولت رییسی تا حدی توانسته‌اند در این بنگاه متمول کاشته شوند. سال ۱۳۹۴ او به کارشناسی مدیریت، به عنوان مدیرعامل شرکت آبادگران ایران یکی دیگر از زیرمجموعه‌های «شستا» منصوب شده بود.
هپکو که سال ۱۳۵۱ در اراک تاسیس شد، سازنده ماشین‌آلات راه‌سازی است و سال ۱۳۸۵ در جریان اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی به بخش خصوصی واگذار شد و اکنون در تملک سازمان تامین اجتماعی است.
وب‌سایت رجانیوز که متعلق به برادر داماد رییس‌جمهوری فقید است و نزدیک به جبهه پایداری، مرداد ۱۴۰۲ و چند ماه بعد از انتصاب قربانی، در گزارشی با عنوان «زنگ خطر برای هپکو؛ پوست موز مدیران امنیتی زیر پای دولت» از مدیرعاملی او به شدت انتقاد کرده و اتهاماتی را روانه مدیرعامل جدید کرده بود. رجانیوز نوشته است: «حسین قربانی پیش‌تر مدیر حراست تاپیکو یکی از زیرمجموعه‌های تأمین اجتماعی بوده است و تخصصی در زمینه شرکت‌های تولیدی – صنعتی ندارد. به گفته منابع آگاه او با نگاه امنیتی، تنها به فکر کنترل سروصداها در کارخانه هپکو است و با ریخت و پاش عجیب در فکر باج دادن به کارگران است. در آخرین نمونه، در روز عید غدیر که اهدای بن در آن هیچگاه جزو مصوبات کارخانه نبوده است، بن دو میلیون تومانی اهدا کرد. ریخت و پاش‌هایی که شرکت تازه سرپا شده هپکو را چند ماه بعد زمینگیر خواهد کرد.» با توجه به نزدیکی دیدگاه‌های سعید جلیلی، دولت رییسی، برادر داماد رییسی و وب‌سایت رجانیوز با یکدیگر، این گزارش را باید احتمالا در چارچوب همان ماجرای حیاط خلوت و شستا تحلیل کرد.
مدیر امام صادقی
وحید عزیزی در حال حاضر معاون تعالی و مدیریت و شبکه سازمان ملی بهره‌وری است. این سازمان خود از زیرمجموعه‌های سازمان اداری و استخدامی کشور به ریاست یک حلقه از حلقه‌های دانشگاه امام صادق است. «مدیرکل بازرسی و مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی سازمان امور مالیاتی»، «دبیر گروه اقتصاد دفتر نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی از ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰»، «معاون ترویج و دبیر کارگروه دولت و حاکمیت اندیشکده اقتصاد مقاومتی» و «مسوول گروه اقتصاد مقاومتی قرارگاه شهید باقری» از جمله سوابق این چهره نزدیک به جلیلی است. «قرارگاه شهید باقری» از جمله زیرمجموعه‌های سازمان بسیج دانشجویی است.
عزیزی پیش از انتخابات ۱۴۰۰ گفت‌وگوهایی در حمایت از جلیلی و رییسی داشت. او سال ۱۳۹۴، سردبیر و تهیه کننده در گروه اقتصاد شبکه یک صدا و سیما نیز بوده است. در طول دولت‌های حسن روحانی، حملات متعدد و تندی در برنامه‌های تهیه شده در گروه اقتصاد صدا و سیما مانند ثریا، پایش و… علیه دولت مستقر صورت می‌گرفت.
دست‌اندرکار طرح «دارویار» از عاملان گرانی دارو
حسین شمالی، از شهریور ۱۴۰۱ به عنوان سرپرست اداره کل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو منصوب و بعدها مدیرکل این اداره شد. قبل از این جایگاه، او معاون برنامه‌ریزی اداره کل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو بود. شمالی در تشکیلات سعید جلیلی، به عنوان عضو کارگروه سلامت دولت سایه فعال است. یک وب‌سایت تخصصی دارو در مصاحبه با شمالی، این مدیر نزدیک به جلیلی را از دست‌اندرکاران طرح اصلاح سیاست‌های ارزی دارو موسوم به طرح «دارویار» معرفی کرده است. این طرح سهم بیمه‌ها از قیمت دارو را از ۷۰ به ۹۰ درصد افزایش داد که باعث ایجاد چالش‌های سنگینی برای داروسازان و داروخانه‌ها شد.
چندی پیش کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یازدهم، در گزارشی که در صحن مجلس قرائت شد آورد که «طی دو سال سپری شده از زمان اجرایی شدن طرح دارویار، شاهد آن بوده‌ایم خارج شدن محسوس زنجیره تأمین و توزیع دارو از مدار تنظیم‌گری بوده به طوری که تبعات آن از یک سو گریبانگیر بیماران و از سوی دیگر گریبانگیر فعالان صنعت دارو شده است.» در بخش دیگری از گزارش این کمیسیون آمده «با گذشت کمتر از ۲ سال از آغاز طرح به واسطه افزایش‌هایی که طی این مدت مکررا در قیمت اقلام دارویی رخ داده است اولا هم اکنون هزینه تهیه دارو برای بیماران بیش از ۱۱۰ درصد افزایش وزنی داشته، ثانیا درخصوص حداقل ١۶ درصد از مجموعه اقلام دارویی مشمول طرح دارویار پوشش افزایش قیمت ناشی از مابه‌التفاوت ارزی انجام نشده و در نتیجه این افزایش قیمت به جیب بیماران تحمیل شده است.»
این کمیسیون دی ۱۴۰۲ گزارش دیگری در این باره ارایه کرده بود که در آن به «افزایش بیش از دو برابری هزینه تهیه دارو پس از گذشت یک سال و نیم از اجرای طرح دارویار» اشاره شده بود. با این اوصاف باید طرح «دارویار» را طرحی شکست خورده قلمداد کرد که هزینه‌های گزافی را بر دوش مردم تحمیل کرده است.
مدیر انقلابی جوان؛ مبتکر وام آجیل و شیرینی شب عید
دیگر چهره بدرقه‌کننده جلیلی، محمدحسین قمری، مدیرکل دفتر خدمات عمومی وزارت صمت است؛ دانش‌آموخته دانشگاه شریف و متولد سال ۱۳۷۱٫ شب عید سال گذشته، او از اجرای طرحی انتقاد برانگیز توسط بخش تحت مدیریت خود خبر داد؛ به این صورت که « مردم با اعتبارسنجی از طریق بانک‌ها می‌توانند چه در نمایشگاه‌های بهاره و چه در حدود ۲۷ هزار فروشگاهی که برای فروش شب عید ثبت‌نام کرده‌اند، در اسفندماه خرید کنند و پول آن را در اردیبهشت پرداخت کنند.» سقف این تسهیلات نیز ۲۰ میلیون تومان درنظر گرفته شده بود؛ البته او پاسخ نداده بود که وقتی فردی در اسفند ماه که پرداختی به کارکنان بابت عیدی و سنوات بیشتر از ماه‌های دیگر است، نیاز به وام ۲۰ میلیونی دارد در اردیبهشت ماه چه تحول اقتصادی برای او پیش خواهد آمد که بتواند ۲۰ میلیون تومان را بازپرداخت کند؟ این طرح در فضای مجازی به عنوان تسهیلات خرید آجیل و شیرینی شب عید شهره شد و نمادی شد از وضعیت اقتصادی نابه‌سامان و فشار اقتصادی بر مردم.
تا پیش از مدیرکل شدن در وزارت صمت، جایزه کارآفرین برتر از سوی وزارت کار مهم‌ترین سابقه او بوده است. قمری اسفند ۱۴۰۲ در اظهاراتی «گرانی کالا در بازار» را «حاصل گران شدن» دانست و «نه گرانفروشی» و در ادامه تاکید کرده بود: «تورم، نوسانات ارز و مشکلات بخش تولید و عرضه از عوامل گرانی کالاهاست.»
فعال کشاورزی در تشکیلات
غلامحسین آقایا، مشاور وزیر جهاد کشاورزی هم در مراسم روز ثبت نام جلیلی حاضر بوده است؛ او البته مشاور وزیر کشاورزی بعد از جواد ساداتی‌نژاد است؛ ساداتی‌نژاد اولین وزیر کشاورزی دولت رییسی بود. ساداتی‌نژاد از وزرایی بود که در بدو وزارتش به خدمت جلیلی رفت و برنامه‌هایش را برای او بیان کرد؛ او به اتهام فساد در دوران وزارتش به ۳ سال حبس محکوم شده است. در همان جلسه ساداتی‌نژاد و جلیلی، غلامحسین آقایا نیز که در تشکیلات دولت سایه در کارگروه کشاورزی این تشکیلات فعالیت داشته، «به بیان گزارشی از فعالیت‌های سال‌های اخیر این کارگروه و همچنین ارائه پیشنهادهایی به وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی پرداخت.»
عنوان دقیق سمت آقایا، «مشاور وزیر در امور برنامه‌ریزی و توسعه کشاورزی دانش‌بنیان» است که تیر ۱۴۰۲ به این سمت منصوب شد. پیش از این، او در هیات مدیره سازمان اقتصادی کوثر مشغول به کار بوده است. سازمان اقتصادی کوثر، از زیرمجموعه‌های بنیاد شهید است و بیش از ۳۸ شرکت فعال تجاری و بازرگانی دارد.
مشاور وزیر؛ علاقه‌مند به اقتصاد خانوار در اسلام
محمد نعمتی، مشاور وزیر اقتصاد هم از دیگر حاضران در مراسم جلیلی بود. او نیز از جمله امام صادقی‌های وزارت اقتصاد است؛ «عضو هیات علمی دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق» از سال ۱۳۸۶؛ همان جایی که مبدا مدیران متعددی در وزارت اقتصاد دولت رییسی است.
او متولد ۱۳۵۷ در مشهد است؛ با قبولی در مقطع «کارشناسی ارشد پیوسته» رشته «معارف اسلامی و اقتصاد» دانشگاه امام صادق، چند سالی در آن دانشگاه مدیرساز جمهوری اسلامی حضور داشت. برای دکتری به دانشگاه تهران رفت. رساله نعمتی در دوره دکترا «عدالت بین نسلی در اندیشه جان رالز و تبیین آن از منظراقتصاد اسلامی» بود. او همچنین مدیرکل پژوهش دانشگاه امام صادق نیز بوده است.
از سوابق او می‌توان به «عضو کمیسیون اقتصادی مجمع عالی بسیج اساتید کشور»، «عضو شورای راهبردی مرکز نوآوری و ایده‌پردازی علوم انسانی اسلامی» و «مشاور و عضو گروه مطالعات تاریخ انتظامی پژوهشگاه ناجا» اشاره کرد. نعمتی همچنین مولف کتاب‌هایی نظیر «اقتصاد خانوار در اسلام؛ دخل و خرج» و «اقتصاد خانوار در اسلام؛ مولفه‌های سبک زندگی دینی» است.
علاقه‌مند به اقتصاد مقاومتی
دیگری، یونس سلمانی رییس «اداره صنعت، معدن و تجارت سازمان برنامه و بودجه» است؛ یک امام صادقی دیگر. پیش از این، در جایگاه «مدیر کل دفتر امور اقتصادی و سیاست‌های تجاری» وزارت صمت فعالیت داشته است؛ با حکم «سیدرضا فاطمی‌امین» وزیر سابق صمت. سلمانی پس از این سمت، به «معاونت هماهنگی و محیط کسب و کار» وزارت صمت رفت اما با وزارت عباس علی‌آبادی، او از این سمت عزل شد که باعث انتقاد طیف جلیلی شد و مدعی «کنار گذاشتن مدیران انقلابی» در وزارت صمت شدند.
او از علاقه‌مندان «اقتصاد مقاومتی» است. تدریس و پژوهشگری در مرکز رشد دانشگاه امام صادق را هم در کارنامه خود دارد. سلمانی هم مانند اغلب دیگر بدرقه‌کنندگان جلیلی در تشکیلات دولت سایه فعالیت داشته است.
بانیان وضع امروز
افراد دیگری نیز در سطوح مدیر و مدیرکل برای بدرقه سعید جلیلی حاضر بودند. از جمیع نام‌ها و مسوولیت آنها، می‌توان به این نتیجه رسید که افراد تاثیرگذار و نه الزاما مقامات بلندپایه در بخش اقتصادی دولت رییسی در اختیار تشکیلات سعید جلیلی بوده است. به عبارت دیگر اگر چه جلیلی در سال ۱۴۰۰ از رقابت با رییسی به نفع او انصراف داد و وارد دولت نشد، ولی در واقع او با افراد تیم خود، بخش‌های زیادی از دولت را از آن خود کرد. همواره از دولت رییسی به عنوان دولت جلیلی و حلقه امام صادقی‌ها ذکر می‌شد؛ حالا می‌توان با قاطعیت بیشتری دولت سیزدهم را دولت سعید جلیلی دانست و به بیان بهتر، وضعیت معیشتی و اقتصادی امروز را کارنامه‌ای تمام قد از تاثیرگذاری‌های تشکیلات سعید جلیلی ارزیابی کرد؛ آن هم در شرایطی که بیشتر «تاثیرگذار» بوده‌اند و نه مقام مسوول و به راحتی می‌توانند از بار مسوولیت شانه خالی کنند.
مخلص کلام اینکه، اگر کسی از کارنامه سعید جلیلی خواست بداند، بهتر است وضعیت اقتصادی و معیشتی عامه مردم و نه برخی طیف‌ها و حلقه‌های خاص را ارزیابی کند؛ آنها بانیان وضع موجود هستند با کارنامه‌ای پر از تورم‌های سرسام‌آور، تولید شده در تشکیلات دولت سایه.
