روزنامه گاردین در گزارشی به قلم ناتالی نوگایرد نوشت: بار دیگر پاریس دچار وحشت شده است. اجساد کشته شدگان در خیابان ها مشاهده می شود. دوستان و خانواده ها تماس های تلفنی نگران کننده ای با یکدیگر برقرار می کنند. یک ملت در وحشت فرو رفته است. سالی که با فاجعه شارلی ابدو آغاز شد با قتل عامی فاجعه بار تر در حال به پایان رسیدن است.
با روشن شدن اوضاع -در حالی که ده ها نفر در تیراندازی ها و انفجارها کشته شده اند- مشخص شده است که این گونه حملات بر تحولات سیاسی و انسجام اجتماعی فرانسه تأثیر گذار است.
فرانسوا اولاند رئیس جمهور فرانسه در این کشور حالت فوق العاده اعلام کرده است. آخرین بار طی آشوب ها در حومه پاریس در سال دو هزار و ده بود که حالت فوق العاده در این کشور اعلام شد، زمانی که خشونت ها بین جوانان -که بیشتر آنها مسلمان یا از مهاجران نسل دوم بودند- و نیروهای پلیس فرانسه رخ داد. اما واژه «حالت فوق العاده» در اذهان تاریخی فرانسوی ها به جنگ الجزایر در دهه هزار و نهصد و شصت بر می گردد.
اوضاع در پاریس همانند منطقه جنگی است. این فاجعه ای عمیق است و اکنون این سؤال مطرح می شود که چگونه چنین وقایعی می تواند رخ دهد؟ در کدام زمینه ها مشکلاتی در زمینه امنیتی احساس می شود؟ این اقدام همچنین پیامدهای سیاسی نیز خواهد داشت. این که چه دستاوردهایی عاید جبهه ملی راست گرای فرانسه می شود؟
پس از فاجعه شارلی ابدو، مانوئل والس نخست وزیر فرانسه در پارلمان این کشور اعلام کرد این کشور «در جنگ» به سر می برد. او افزود فرانسه «با اسلام در جنگ نیست» و این یک نشانه برای جمعیت مسلمان فرانسه بود که بزرگترین جامعه مسلمانان در اروپا محسوب می شود. اما این سخنان تأثیر زیادی در کاهش تنش ها که در میان این جوامع رخ داد، نداشته است.
هنوز بسیار زود است بتوان گفت دقیقا چه اتفاقی رخ داده است. یک گزارش خبری حاکی است یک فرد مهاجم با سر دادن جمله «این برای سوریه است» شروع به تیراندازی کرده است. اولاند در تلویزیون ملی با سخن گفتن درباه «تروریست ها» اعلام کرد: «ما می دانیم این افراد چه کسانی هستند.» این حملات به خوبی برنامه ریزی شده بودند و همه آنها در یک شب و در مکان های مختلفی انجام شدند که محل تجمع بسیاری از مردم است.
عصر روز جمعه سالن کنسرت باتاکلان مملو از جمعیت بود. حمله ای دیگر نزدیک ورزشگاه استاد دو فرانس رخ داد، جایی که بازی فوتبال بین فرانسه و آلمان در حال برگزاری بود. اولاند نیز در میان جمعیت حاضر در این ورزشگاه بود. تأثیر روانی این اتفاق و ترسی که بر مردم حاکم شده است بسیار طولانی مدت خواهد بود. کارشناسان سیاسی پس از حادثه شارلی ابدو اعلام کردند فرانسه از سوی گروه های جهادگر خشونت آمیز مرتبط با داعش یا دیگر گروه ها با تهدیدهای بیشتری رو به روست. اما تصور نمی شد حادثه ای با این ابعاد در قلب پاریس رخ دهد.
فرانسه سال هاست به عنوان قدرتی نظامی در مبارزه با تروریسم جهادی حضور دارد. این کشور از ژانویه سال دو هزار و سیزده در منطقه ساحل در مبارزه با تروریسم فعال بوده است، زمانی که فرانسه عملیات در مالی را آغاز کرد و این عملیات سپس به دیگر کشورهای همسایه مالی نیز کشیده شد. چندین هزار نیروی فرانسوی همچنان در این منطقه حضور دارند. از سال دو هزار و چهارده، فرانسه بخشی از ائتلاف ضد داعش در عراق بوده است. فرانسه امسال این تلاش ها را برای انجام حملاتی در خاک سوریه -هر چند به تعداد کم- گسترش داد.
فرانسه یکی از کشورهای اروپایی است که داعش صدها نیروی خود را از آن جذب کرده است. این افراد اغلب متولد فرانسه و تحصیل کرده هستند و در برخی موارد افرادی هستند که دین خود را به اسلام تغییر داده و در نهایت به سوریه سفر کرده اند.
افراط گرایی آنلاین در حال افزایش است. ریشه بسیاری از این افراط گرایی را می توان در چارچوب اجتماعی و اقتصادی به ویژه در تبعیض نژادی علیه اعراب و آفریقایی ها جستجو کرد.
مسلمانان در فرانسه در حال حاضر به صورت فزاینده ای با تعصب و ترس در ارتباط هستند. گروه های راست گرا ممکن است سبب تشدید این تنفر شوند. پس از حادثه شارلی ابدو، هزاران نظامی فرانسوی به منظور حفاظت از تأسیسات کلیدی این کشور، مدارس، ایستگاه های قطار و دیگر مؤسسات به سراسر فرانسه اعزام شدند.
در ماه ژانویه، تروریست هایی که دفتر شارلی ابدو و سپس یک فروشگاه یهودی را هدف قرار دادند و سبب کشته شدن خبرنگاران، افسران پلیس و یهودیان شدند، حملات خود را ظرف سه روز هدایت کردند. تظاهرات عظیم خیابانی -که بزرگترین اعتراضات از سال هزار و نهصد و چهل و چهار محسوب می شد- در پاریس سازماندهی شد.
در حال حاضر مقامات فرانسوی باید پیام هایی در این باره ارسال کنند که بتواند مانع از بروز مشکلات اجتماعی در این کشور شود. در سطح اروپایی و در مجموع غرب، آنچه که در پاریس رخ داده است نوعی خشونت و یادآور این حقیقت است که ما همچنان در دوران پس از یازدهم سپتامبر به سر می بریم.
