علی خالق‌نیا در گفت‌وگو با در خصوص مشکلات اخیر کارگزاری‌های بورس، اظهار کرد: این مشکل به زیرساخت کارگزاری‌ها مربوط می‌شود، زیرساخت کارگزاری‌ها الکترونیکی است و ظرفیت محدودی دارد. طبیعتا اگر این ظرفیت از حد مجازی افزایش یابد، دچار مشکل خواهد شد.
وی با بیان اینکه مشکلات در این زمینه به دو بخش هسته معاملات بورس و پلتفرم‌های معاملاتی کارگزاری‌ها که وظیفه ارسال سفارشات را دارند، مربوط می‌شود، عنوان کرد: هسته معاملات بورس و ایجاد پلتفرم کارگزاری‌ها در سال‌های دوری شکل گرفته است. به عنوان مثال در سال گذشته جمعیت بورسی ایران ۹۰۰ هزار نفر و در سال‌های ۹۰ تا ۹۵ تقریبا صد هزار نفر بود، در حالی که اکنون این میزان به سه تا چهار میلیون نفر افزایش یافته است.
خالق‌نیا افزود: این سیستم‌ها برای ظرفیت آن زمان ساخته شده و در حال حاضر حجم درخواست‌ها در سیستم به لحاظ تعدادی و ریالی بسیار بیشتر از ظرفیتی است که برای چندین سال گذشته ساخته شده بود. توسعه این زیرساخت‌ها نیاز به ارتباط با خارج از کشور و کشورهای پیشرفته دارد که در حال حاضر تحریم هستیم و نمی‌توانیم از تکنولوژی سایر کشورها بهره ببریم، از همین رو مجبوریم این مشکل را در داخل رفع کنیم. حل این موضوع کار پیچیده‌ای نیست، اما به لحاظ افزایش حجم درخواست‌ها زمان‌بر خواهد بود.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: ۴۰ درصد معاملات بورسی کشور در چهار کارگزاری مفید، آگاه، مبین‌سرمایه و فارابی که جزو چهار کارگزاری نخست کشور محسوب می‌شوند، انجام می‌شود و سایر معاملات در ۸۰ کارگزاری دیگر شکل می‌گیرد، در حالی که زیرساخت این کارگزاری‌ها با یک کارگزاری رده ۱۰ یا ۱۵ تفاوت چندانی ندارد.
نسبت به حل مشکلات هسته‌های معاملاتی در چند ماه آینده خوش‌بین نیستم
وی اضافه کرد: ایجاد و افزایش ظرفیت پلتفرم کارگزاری‌ها کار سختی نیست و می‌توانیم این موضوع را به زودی در داخل کشور حل کنیم، اما با توجه به تحریم‌های موجود، نسبت به حل مشکلات هسته‌های معاملاتی و افزایش زیرساخت‌های آن در چند ماه آینده خوش‌بین نیستم و بعید می‌دانم اتفاق به خصوصی رخ دهد.
خالق‌نیا در خصوص میزان اعتمادسازی کارگزاری‌ها میان مردم، گفت: کارگزاری‌ها تحت نظارت سازمان بورس هستند، دومین رکن با اهمیت این سازمان محسوب می‌شوند و به دلیل ارتباط با مردم، از نظر نظارتی در کنار بورس‌های کشوری قرار دارند. از آن جا که بازار بورس بدون سرمایه‌گذار و بدنه مردم معنایی ندارد، باید بر فعالیت کارگزاری‌ها نظارت‌های دقیقی شکل گیرد تا اعتماد عمومی نسبت به بازار بورس خدشه‌دار نشود.
کارگزاری‌ها در سازمان بورس ضمانت‌نامه‌های قوی و محکمی دارند
یک کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: کارگزاری‌ها در سازمان بورس ضمانت‌نامه‌های قوی و محکمی دارند که هم در قالب ضمانت‌نامه بانکی و هم در قالب سپرده‌هایی است که از سرمایه نشأت نمی‌گیرد، همانند بانک‌ها که در بانک مرکزی ضمانت‌نامه دارند. تفاوت عمده‌ای که میان کارگزاری‌ها و بانک‌ها وجود دارد این است که کارگزاری‌ها پول را سپرده نمی‌کنند، یعنی پولی بابت خرید به کارگزاری‌های بورس قرض نمی‌دهیم. در بانک‌ها یک میلیارد قرض می‌دهیم و عملا از آن طلبکاریم، اما کارگزاری‌ها نهادی هستند که در قبال فروشی که انجام می‌دهند، هزینه خرید را فراهم می‌کنند.
وی بیان کرد: کسی که پول به بازار بورس واریز می‌کند، قصدش خرید سهام است و معمولا اجازه نمی‌دهد این پول مدت زیادی در حسابش باقی بماند، دو روز پس از انجام عملیات خرید، اتاق پایاپایی شکل می‌گیرد که کارگزاری‌ها باید خرید مردم را در این اتاق به سازمان بورس تسویه کنند، سازمان بورس نیز این پول را به کارگزار فروشنده می‌دهد تا به مشتری‌اش پرداخت کند. این پروسه دو روزه زمان کوتاهی است و نگرانی ایجاد نمی‌کند.
خالق‌نیا با اشاره به نظارت‌های سفت و سخت سازمان بورس از کارگزاری‌ها، تصریح کرد: سازمان بورس برای عدم نگرانی مردم چند نقطه نظارتی تشکیل داده است، سرمایه کارگزاری‌ها نزد سازمان بورس سپرده شده، بخشی از آن به صورت پول، بخشی به صورت سهام و بخشی به صورت ضمانت‌نامه بانکی است.
کفایت سرمایه کارگزاری‌ها بر اساس ضمانت‌نامه‌های بانکی و سهامی آنان است
یک کارشناس بازار سرمایه افزود: کفایت سرمایه کارگزاری‌ها بر اساس ضمانت‌نامه‌های بانکی و سهامی آنان است، یک کارگزاری حداکثر به اندازه میزان کفایت سرمایه‌اش حق دارد خرید انجام دهد و در سازمان بورس بدهکار شود، به عنوان مثال اگر کفایت سرمایه یک کارگزاری صد میلیارد باشد و مشتریانش امروز صد میلیارد تومان خرید انجام دهند، سازمان بورس اجازه خرید یک میلیارد دیگر به مشتریانش را نخواهد داد. این نخستین فاکتوری است که اجازه نمی‌هد کارگزاری‌ها بیش از حد به سازمان بورس بدهکار شوند.
وی در خصوص نگرانی افرادی که پول‌شان را در حساب کارگزاری خود نگه می‌دارند، بیان کرد: سازمان بورس حساب کارگزاری‌ها را به صورت آنلاین مشاهده می‌کند و بازرسی دقیق روی حساب‌های بانکی آنان وجود دارد، به عنوان مثال اگر جمع مانده حساب‌های افراد در یک کارگزاری ۴۰ میلیارد تومان باشد، کارگزاری باید حتما آن ۴۰ میلیارد تومان را در حساب‌های خود داشته باشد.
خالق‌نیا ادامه داد: سازمان بورس این حساب‌ها را به صورت روزانه رصد می‌کند و اجازه برداشت غیرقانونی غیر از انجام عملیات خرید از این حساب‌ها را به کارگزاری‌ها نمی‌دهد. مردم بابت پولی که در حساب‌های خود در کارگزاری‌ها دارند، نگرانی نداشته باشند. در عملکرد ۵۰ ساله بازار بورس تخلف به خصوصی در این زمینه نداشته‌ایم.
این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: یکی دیگر از نگرانی‌های مردم در خصوص مالکیت سهام‌ها است، سهامی که در مالکیت مردم قرار دارد، هیچ ارتباطی به کارگزاری‌ها ندارد. در سازمان بورس نهادی به عنوان شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و توسعه وجوه نقد داریم که نقشی مشابه سازمان ثبت اسناد املاک را دارد، تمام نقل و انتقالات و ثبت مالکیت‌ها توسط این شرکت سپرده‌گذاری وجوه نقد انجام می‌شود. مدیریت اتاق پایاپای نیز با این شرکت است.
وی خاطرنشان کرد: فرمی که کارگزاری در اختیار مردم قرار می‌دهد پشتوانه‌اش در این همین شرکت ثبت می‌شود، به عنوان مثال اگر به طور ناگهان یک کارگزاری از دسترس خارج شد، فرد سرمایه‌گذار نگرانی بابت سرمایه و سهامش نخواهد داشت. سازمان بورس پروتکل‌ها را به قدری جدی گرفته که اتفاق خاصی رخ ندهد و اگر هم رخ داد، پشتوانه‌هایی وجود دارد که مشخص می‌شود هر فرد در چه چیزی سرمایه‌گذاری کرده است.
انتهای پیام
