در یادداشت سعید ابراهیمی آمده است: معاملات آتی، معاملاتی دو طرفه است که طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آن در تاریخ مشخص در آینده هستند و برای تضمین انجام تعهد هرکدام مبلغی را نزد بورس قرار می دهند. عوامل متعددی باعث شده است که افراد در دنیا به سمت معاملات آتی تمایل پیدا کنند که از آن جمله می توان به معافیت مالیاتی، تخصیص سود بانکی، امکان خرید و فروش تقریبا نامحدود و واریز روزانه سود به حساب مشتری اشاره کرد. در بازار معاملات آتی به دلیل شفافیت معاملات روزانه، بازارگردان می تواند کنترل بالایی روی معاملات بازار داشته باشد.
یکی از رایج ترین انواع معاملات آتی، معاملات آتی سکه بود که در ایران از سال ۱۳۸۷ مطرح و اجرا شد اما به دلایل غیر منطقی، امکان معاملات آتی سکه از بازار ایران گرفته شد.
دلیل اصلی توقف بازار آتی سکه اولویت قرار دادن بازار نقدی بود. یکی از عمده انتقادات به بازار معاملات آتی سکه این بود که مولفه های تاثیرگذار بر قیمت سکه و در نتیجه وجود ابهام قیمتی شدید در بازار این دارایی بر تصمیم سرمایه گذاران در بازار نقدی اثر می گذارد.
از دلایل راه اندازی معاملات آتی سکه طلا می توان به سراسری کردن معاملات طلا در کشور، پوشش ریسک معاملات طلا و جلوگیری از خروج سرمایه و جذب نقدینگی اشاره کرد. اما دلایل واهی و کارشناسی نشده منتقدان همزمان با اوج گیری و استقبال بازارهای کالایی دنیا از این نوع معاملات، باعث متوقف شدن این معاملات در بورس کالا شد.
باید توجه داشت که از مهم‌ترین ویژگی های بازار آتی، شفافیت و عدم توانایی دستکاری معاملات است. موضوعی که در همه دنیا به اثبات رسیده این است که بازار های آتی دقیقا می تواند همان کارکرد بازار سرمایه از نوع خرید و فروش اوراق سهام را داشته باشند و تفاوت خاصی در کارکرد وجود ندارد.
با این تفاسیر باید ابراز کرد که متوقف شدن معاملات آتی سکه، هزینه فرصتی که بابت پویایی این بازار پرداخت شده بود را هدر داد و پول از این بازار به سمت بازار های نقدی جریان پیدا کرد. پرواضح بود که این اتفاق باعث ایجاد التهاب در بازار نقدی طلا خواهد شد که نتیجه سیاست های اجرایی کارشناسی نشده در این زمان به وضوح مشخص است.
اگر آتی سکه امروز بود …
استفاده از ابزار معاملات آتی سکه در زمان کنونی با توجه به تجربه بسیار موفق آن در گذشته برای جذب نقدینگی می تواند باعث ایجاد تعادل در بازار سنتی طلا شود و این موضوع در جذب سرمایه گذاران و کاهش التهاب بازار نقدی اثرگذار خواهد بود. می توان ادعا کرد در صورت وجود بازار آتی سکه، بخش عمده ای از نقدینگی های بازار طلا راهی معاملات کاغذی سکه یعنی بازار آتی می شد.
با ایجاد قوانین جدید و کارا می توان با بازگشایی مجدد این قراردادها، بازاری شفاف، کارآمد و امن برای سرمایه گذاران ایجاد کرد و همچنین بازارگردان ها می توانند با کنترل عرضه و تقاضا در این بازار، شرایطی مطمئن برای جذب سرمایه گذاران و جهت دهی به حوزه طلا را انجام دهند.
در پایان اینکه معاملات آتی، ابزاری کاربردی است که می تواند به خوبی به جذب نقدینگی کمک کند و همانطور که در بازارهای کالایی سطح جهان بیشترین حجم معاملات بر روی ابزار های مشتقه است، می توان با بهره گیری از تجربه گذشته بورس کالای ایران، به سمت بهره گیری از این ظرفیت ها حرکت و زیرساخت های آماده آن را دوباره فعال کرد.
انتهای پیام
