فرادید| جهشهای ویروسی در همهگیریها بسیار محتمل هستند. این جهشها اکثراً بیخطر و خطاهای تصادفیای هستند که در کدهای ژنتیکی ویروس رخ میدهند و عموماً تغییری در میزان بیماریزایی یا سرعت انتشار ویروس ایجاد نمیکنند.
فرادید به نقل از فایننشال تایمز، اما هر از گاهی، مجموعهای از جهشها رخ میدهند و میتوانند تهدیدی که ما با آن مواجه هستیم را به طرز چشمگیری تغییر دهند. در هفتههای اخیر محققان سه گونه نگرانکننده از ویروس سارس-کووی-۲ را شناسایی کردهاند که در میان سایر ویروسهای موجود در جهان در حال گردش است. این گونههای جدید میتواند در ابعاد همهگیری در سال ۲۰۲۱ تغییر ایجاد کند.
بیشتر بخوانید:
اولین گونه در پاییز سال ۲۰۲۰ در جنوب شرق انگلستان شناسایی شد. وقتی علیرغم اقدامات کنترلکننده که در ماه نوامبر در انگلستان برقرار بود، این گونه جدید ویروس به سرعت و به راحتی انتشار پیدا کرد و حتی از گونههای موجود نیز پیشی گرفت و تا پایان ماه دسامبر به ویروس غالب در انگلستان تبدیل شد، دانشمندان نگران شدند.
آنالیزهای اولیه که به وسیله دادههای ردیابی تماس ویروسی و رشد محلی همهگیری انجام شد نشان داد که این گونه جدید میتوان ۴۰ تا ۷۰ درصد مسریتر از گونههای اولیه ویروس باشد. از آن زمان این ویروس در سایر کشورها شناسایی شده و در کشورهایی مانند دانمارک و ایرلند سرعت رشد و انتشار ویروس با الگوی انتشار ویروس در انگلستان همخوانی دارد.
یکی از چالشهای موجود نامگذاری این ویروس است. اداره بهداشت عمومی انگلستان آن را «گونه نگرانکنندۀ ۲۰۲۰۱۲/۰۱» نامیده است. «کنسرسیوم ژنومیک کووید ۱۹ بریتانیا» که کاشف این گونه جدید بوده آن را B.۱.۱.۷ نامگذاری کرده است و علتش آن است که این گونه از گونه موجودِ B.۱.۱. که تبار اروپایی ویروسهای سارس-کووی ۲ هستند، جهش پیدا کرده است. پلتفرم ردیابی ویروسِ «نکستاسترین» این ویروس را به دلیل یکی از جهشهایش ۵۰۱Y.V۱ میشناسد.
خیلی از شناسایی ۵۰۱Y.V۱ نگذشته بود که یک ویروس دیگر که اکنون با نام ۵۰۱Y.V۲ میشناسیم در آفریقای جنوبی منشأ نگرانیها شد. همانطور که از نامش پیداست ویروسی که در آفریقای جنوبی کشف شده به لحاظ جهشها اشتراکاتی با ویروسی که در انگلستان کشف شده دارد؛ بهخصوص اینکه در هر دو تغییراتی در «شاخکهای» پروتئینی ویروس که به او کمک میکنند تا راحتتر به سلولها بچسبد، ایجاد شده است. اما تفاوتهایی هم وجود دارد. گونه ۵۰۱Y.V۱ که در انگلستان شناسایی شده سرعت سرایت بیشتری دارد، اما دادهها نشان میدهد افرادی که ویروس قبلی را گرفته یا واکسینه میشوند در مقابل ویروس جدید ایمن هستند.
اما مطالعات آزمایشگاهی نشان میدهد ویروس ۵۰۱Y.V۲ جهشهایی پیدا کرده که توانایی آن را در مقابله با واکنشهای سیستم ایمنی بالا برده است. ویروس جدید این کار را با تغییر ظاهر خود انجام میدهد و اصطلاحاً به این معنی است که یک متجاوز آشنا با لباسی مبدل وارد بدن میشود. با غالب شدنِ ۵۰۱Y.V۲ در آفریقای جنوبی مرگومیر افزایش یافته است. ایندرحالیست که بعد از موج همهگیری در سال ۲۰۲۰ سطح آنتیبادی در جمعیت افزایش یافته و این کشور در ماههای گرم تابستانی به سر میبرد.
موارد مشابهی در مانائوس در برزیل شناسایی شده که هنوز معماست. تحلیل سطح آنتیبادی که بروی خونهای اهدایی انجام شده است نشان میدهد که اکثریت جمعیت این کشور در سال ۲۰۲۰ به ویروس مبتلا شدهاند. اما در اوایل سال ۲۰۲۱ بستری و مرگ در اثر کووید دوباره افزایش یافت. این الگو با شناسایی گونه دیگری از ویروس با نام ۵۰۱Y.V۳ مصادف شد که شباهتهایی با ویروس آفریقای جنوبی دارد.
تا اواسط دسامبر تقریباً نیمی از ویروسهای سارس-کووی ۲ که در مانائوس شناسایی شدند از گونه ۵۰۱Y.V۳ بودند. در کلمبیا و پرو نیز که سطح آنتیبادی به واسطه موجهای نخستین بالا بود شیوعهای مجدد گزارش شده و به این ظن دامن زده که احتمالاً در این کشورها هم گونه جدید ویروس در حال گردش است.
حتی اگر این گونهها بیماریهای شدیدتری ایجاد نکنند، افزایش شدت سرایت آنها به این معنی است که موارد ابتلا به بیماری بیشتر خواهد بود و بنابراین، بستری و مرگ نیز افزایش پیدا میکند.
ظهور ۳ گونه جدید ویروس که ویژگیهای مشترکی دارند احتمال «فرگشت همگرا» را افزایش میدهد که به این معنی است که ویروسها که مستقل از هم هستند به شکلهای مشابهی خودشان را با جمعیتهای انسانی در سراسر جهان تطبیق میدهند.»
ظهور ۳ گونه جدید ویروس که ویژگیهای مشترکی دارند احتمال «فرگشت همگرا» را افزایش میدهد که به این معنی است که ویروسها که مستقل از هم هستند به شکلهای مشابهی خودشان را با جمعیتهای انسانی در سراسر جهان تطبیق میدهند.»
تعداد زیاد جهشها در برخی از این گونهها – برای مثال گونه ۵۰۱Y.V۱ بیستوسه جهش پیدا کرده است- بیانگر آن است که این جهشها در یک بیمار نقصِ ایمنی رخ داده است؛ ویروسها در بدن افرادی که از بیماری مزمن رنج میبرند راحتتر تطبیق پیدا میکنند تا در بدن افرادی که به سرعت بهبود پیدا میکنند.
حالا پرسش این است که این مسیر ما را به کجا میبرد؟ مطالعات نشان میدهد که در مورد ویروسهایی مانند HIV تکامل و تطبیق ویروسی به این معنی است که گونههای کمتر جدی از این ویروسها به وجود خواهند آمد، زیرا ویروسی که میزبان خود را به سرعت میکشد نمیتواند به سهولتِ ویروسی که بیماری خفیف ایجاد میکند منتشر شود.
ویروس سارس-کووی ۲ در همان روزهای آغازین بیماریزایی و پیشازآنکه میزبان به شدت بیمار شود، به فرد دیگر سرایت میکند، پس نمیتوان با قطعیت گفت که یک ویروس سارس-کووی ۲ که شدت کشندگی آن کمتر است نسبت به ویروسهای موجود مزیت تکاملی دارد. بااینحال، به موازاتی که همهگیریها و پویشهای واکسیناسیون ایمنی را افزایش میدهد، فشار زیادی به ویروسها وارد میشود تا تکامل یافته و خودشان را با شرایط جدید تطبیق دهند.
یک مطالعه که اخیراً انجام شده نشان میدهد که ویروسهای کرونای فصلی به تدریج تکامل پیدا میکنند تا به ایمنیای که در سالهای گذشته تولید شده حمله کنند و در طول زمان بیماریهای جدید ایجاد کنند. در هر دوره همهگیری این پرسش مطرح است که چگونه با بیماری جدید بعدی باید مبارزه کرد.
اما این گونههای جدید – و وقوف به اینکه ممکن است گونههای دیگری باشند که هنوز شناسایی نشدهاند – نشان میدهند که این بحث فقط یک فرضیه نیست.
با گونههای جدید باید به مثابه تهدیدهای جدید رفتار کرد و کشورها باید به سرعت تصمیم بگیرند که چطور میخواهند با آنها مقابله کنند.
با گونههای جدید باید به مثابه تهدیدهای جدید رفتار کرد و کشورها باید به سرعت تصمیم بگیرند که چطور میخواهند با آنها مقابله کنند.
گونههای جدید در آمریکا و هشدار نسبت به گسترش همهگیری
فرادید به نقل از سی ان ان، مرکز پیشگیری و کنترل بیماریهای آمریکا در روز جمعه اعلام کرد که گونههای جدید ویروس کرونا که شدت سرایت بالاتری دارند شیوع این ویروسها را افزایش خواهند داد و این به این معنی است که آمریکا باید اقدامات خودش برای محافظت از مردم را دو برابر کند.
گفته میشود گونه جدید ویروس B.۱.۱.۷ که نخستین بار در بریتانیا شناسایی شد در آمریکا مشاهده شده است و الگوها نشان میدهد که این گونه میتواند شیوع فعلی ویروس را به مراتب وخیمتر کند. این یعنی مردم باید در استفاده از ماسک، اجتناب از حضور در جمع و رعایت فاصلهگذاری اجتماعی بیشتر دقت کنند.
دکتر گرگوری آرمسترانگ، مدیر اداره تشخیص پیشرفته مولکولی در مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای آمریکا، گفت: «کنترل بیماری از این پس سخت و سختتر خواهد بود؛ و هر اقدامی مانند واکسیناسیون را که تاکنون انجام دادهیم باید با شدت بیشتر انجام دهیم.»
آرمسترانگ تأکید کرد که قدرت سرایت B.۱.۱.۷ چند برابر گونههای دیگر سارس-کووی ۲ است.» این درحالیست که تلاشها برای واکسیناسیون افراد در آمریکا کندتر از آنچه دولت فدرال انتظار داشت صورت میگیرد.
آمریکا بالاترین میزان شیوع را در سایر کشورها داشته و بیشترین تعداد مرگومیر در اثر ویروس در این کشور گزارش شده است. دانشگاه جان هاپکینز تاکنون ۲۳ میلیون نفر در آمریکا به ویروس مبتلا شده و بیش از ۳۹۰۰۰۰ جان خود را از دست دادهاند.
ویروس B.۱.۱.۷. در دهها ایالت آمریکا شناسایی شده، اما اداره پیشگیری از بیماریها در آمریکا این تعداد بسیار بیشتر است. هر چه تعداد بیشتری از افراد به ویروس مبتلا شوند، ویروس شانس بهتری برای جهش دارد؛ بنابراین گفته میشود که ویروسها به شکلی مستقل در بدن بیماران جهش پیدا میکنند.
ابرکووید
فرادید به نقل از دیلی میل، ویروسی که در برزیل شناسایی شده با نام B.۱.۱.۲۴۸ یا P.۱ به «ابرکووید» معروف است و این نگرانی را ایجاد کرده که سرعت انتشار آن از پویشهای واکسیناسیون بالاتر باشد.» این گونه در منطقه آمازون شناسایی شده و دانشمندان باور دارند که این ویروس از اوایل ماه جولای در این منطقه در گردش بوده است.
برطبق گزارشهای موسسه بهداشت جهانی در بارسلونا نظام مراقبت بهداشتی و بیمارستانی در شمال و شمال شرق برزیل بسیار ضعیف است و مردمان فقیر دسترسی پایین به مراقبتهای بهداشتی دارند. گفته میشود آمار مرگ در میان افرادی که در این دو ناحیه بستری شدند بیشتر از افرادی بوده که در بخشهای جنوبی بستری شدند و هنوز مشخص نیست که آیا دو گونه متفاوت از ویروس در این مرگها دخیل است یا متغیرهایی دیگری را باید دخیل دانست.
گونه برزیلی ویروس کرونا هماکنون در انگلستان هم شناسایی شده و کارشناسان میگویند به دور از واقعیت است که تصور کنیم گونهای که هماکنون در برزیل شناسایی شده به کشورهای دیگر مانند آمریکا راه پیدا نکرده باشد.
بر اساس گزارش دانشگاه جان هاپکینز، ۸.۳ میلیون نفر تاکنون در برزیل به بیماری کووید ۱۹ مبتلا شده و بیش از ۲۰۷۰۰۰ نفر جان خود را از دست دادهاند.