بهمن سال گذشته بود که وزیر بهداشت در هفدهمین آیین «ره پویش سلامت» گفت: «این مژده را به مردم ایران میدهیم که در دو تا سه ماه آینده یکی از قطبهای بزرگ تولید واکسن کرونا در منطقه و یکی از صادرکنندگان مهم این واکسن به جهان خواهیم بود.» حالا از این وعده ۳ ماه میگذرد و تا الان که خبری از فعالیت جدی در راستای تولید واکسن نشده است، هر چند که تعداد محدودی از واکسن «کوو برکت» تولید شده، اما این تولیدات از وعده وزیر فاصله زیادی دارد!
نمکی هشتم اسفند ماه ۹۹ هم در مراسمی با بیان اینکه پیشرفتهای دانشمندان کشورمان در تولید واکسن ایرانی چشمگیر و حیرتانگیز است، گفته بود: «بهزودی نه تنها در تولید واکسن خودکفا خواهیم شد بلکه به یکی از صادرکنندگان در این زمینه تبدیل میشویم.»او پس از آن در روز ۲۶ اسفند ۹۹ با تکرار همان وعده ۲۳ بهمن سعی کرد تا افکار عمومی را که به دلیل تعلل وزارت بهداشت در واردات واکسن عصبانی بودند، آرام کند!
نمکی در حالی این وعدهها را داده بود که معاون او گفت در بهترین حالت ایران در فروردین ۱۴۰۱ میتواند واکسن مازاد بر جمعیت خود تولید کند. البته به نظر میسد همه به ساخت واکسن کرونای داخلی خوشبین نیستند. از جمله معاون فناوری و تحقیقات وزارت بهداشت که سال گذشته گفته بود ایران «دانش ساخت واکسن» را دارد، اما «زیرساختهای لازم» را ندارد. محمدرضا ظفرقندی، رئیس سازمان نظام پزشکی ایران نیز گفته بود «دانش فنی تولید واکسن با تولید انبوه» آن فرق دارد.
تولید واکسن در ۱۴۰۰ یا ۱۴۰۱؟
کیانوش جهانپور، مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت چند روز گذشته از تولید اولین واکسن ایرانی کرونا خبر داد و گفت: «واکسن کووبرکت رونمایی و آماده تحویل به وزارت بهداشت شد.» بنابه گفته جهانپور تاکنون ۳۰۰ هزار دز واکسن ایرانی تولید شده و تا پایان شهریور ماه (۴ ماه آینده) ایران میتواند ۲۰ میلیون دز واکسن تولید کند.
وعدهای که اگر محقق شود به این معناست که تا چهار ماه آینده تنها ۱۰ میلیون نفر از ایرانیان میتوانند واکسینه شوند. محمدرضا شانهساز، رئیس سازمان غذا و دارو هم چند روز قبل گفته تا فروردین ۱۴۰۱، ظرفیت تولید ۱۹۷ میلیون دز واکسن ایجاد خواهد شد.
این یعنی اگر ایران زیرساخت تولید واکسن را داشته باشد و اگر بتواند محصول خود را به تولید انبوه برساند، احتمالا فروردین سال ۱۴۰۱ میتواند واکسن مازار بر جمعیت خود تولید کند. نه فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰!
اما این تنها اظهارنظر عجیب و دور از واقع نمکی در ماههای گذشته نیست. همزمان با شیوع کرونا در هند و آمار بالای کشتههای این کشور، سعید نمکی در نامهای به همتای هندی خود گفته بود ایران میتواند امکانات فنی، کارشناسی و تجهیزات مختلف به این کشور صادر کند. آن هم درست در حالی که بیمارستانهای دیگر درگیر کمبود امکانات لازم برای بستری بیماران کرونایی بودند و گزارشها نشان میداد مردم در صف اتاق آیسییو هستند. همچنین ایران به کشوری وعده صادرات امکانات فنی را داده بود که خود مدتی است واکسن کرونا تولید کرده و در حال صادرات آن به جهان است.حال نه واکسن داخلی تولید شده نه واردات به درستی انجام میشود و نه ایران قطب تولید و صادرات منطقه و جهان شده است! خودکفایی هم که هیچ.
تولید رانتی واکسن روسی
در میانه همه وعدههای تولید واکسن ایرانی و پز توانایی شرکتهای ایرانی برای تولید واکسن؛ نمکی از احداث خط تولید واکسن روسی هم خبر داده بود که پس از بررسیها مشخص شد این خط تولید هم در اختیار شرکتی قرار دارد که قبلا نمکی در آن مدیرعامل بوده است! پس از این افشاگری دیگر خبر جدیدی از میزان پیشرفت این خط تولید هم نشد. به عبارت ساده تر تلاشهای وزیر بهداشت در مدت شیوع کرونا بیشتر بازی با افکار عمومیبوده تا اینکه راه گشا باشد و بتواند گره ای از مشکلات تولید و تامین واکسن بار کند!
واکسیناسیون با تاریخ نامشخص!
وعدههای نمکی صرفا به واکسن کرونا ختم نمیشود؛ او برای اینکه بتواند اوضاع را تحت کنترل نشان دهد وعدههای زیادی هم درباره واکسینه کردن مردم داده که هیچکدام به درستی اجرایی نشده است!وزیر بهداشت گفته بود که از روز سهشنبه، ۲۱ بهمن واکسیناسیون علیه کووید۱۹، بیماری آغاز خواهد شد. ولی شواهد نشان میدهد که این اتفاق نیفتاد دلیل آن هم واقعی نبودن وعدههای تولید و واردات واکسن بود!
پس از آن نمکی روز ۲۴ فروردین در گفتگو با خبرگزاری صداوسیما از آغاز واکسیناسیون در بهار امسال که دو ماه از آن میگذرد خبر داده بود که این موضوع هم با واکسیناسیون افراد بالای ۸۰ سال آغاز شد ولی این مرحله از واکسیناسیون هم با سرعت قابل قبول پیش نرفت! در حالیکه وزیر بهداشت این امیدواری را ایجاد کرده بود که ۷۰ درصد مردم تا پایان بهار ۱۴۰۰ واکسینه میشوند. این درحالیست که برای اینکه همه مردم ایران واکسینه شوند، ۱۶۰ میلیون دوز واکسن لازم است که این میزان دوز واکسن مورد نیاز نه تولید شده و نه وارد شده و در حال حاضر کمتر از یک درصد جمعیت کشور واکسینه شدهاند و آمارها موید این موضوع است.اظهارنظرهای متناقض نشان میدهد انگار نمکی چندان هم در جریان تولید و تامین واکسن قرار ندارد و صرفا تلاش میکند تا افکار عمومی را با دادن آدرسهای غلط از اصل موضوع منحرف کند.