روز سه شنبه چهارم خرداد، اسامی کاندیداهای تایید صلاحیت شده مشخص شد و آنان شروع به بیان نظرات و شعارهای اقتصادی خود کرده‌اند؛ اما این هفت نفر هر کدام چه میزان تخصص و تجربه در زمینه اقتصادی دارند تا بتوانند در قامت رئیس قوه مجریه، به حل معضلات اقتصادی کشور بپردازند؟ در جدول زیر، سوابق تحصیلی و اجرایی نامزدها در عرصه اقتصادی و شعارهای انتخاباتی آنها آمده است.
| ردیف | نام کاندیدا | تحصیلات | سوابق اجرایی | وعده‌های اقتصادی |
| ۱ | سعید جلیلی | دکترای معارف اسلامی و علوم سیاسی | دبیر شورای عالی امنیت ملی رئیس گروه مذاکره کننده هسته‌ای ایران عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام رئیس اداره بازرسی و معاون اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه |
۱- طرح واحد انرژی، مدیریت سهم انرژی نفت، بنزین و گاز توسط مردم ۲- تامین سبد غذایی همه شهروندان ۳- مبارزه با مفسدین ۴- تولید مسکن با واگذاری زمین دولتی به تعاونی های مسکن |
| ۲ | محسن رضایی | دکترای اقتصاد | فرمانده پیشین سپاه پاسداران دبیر و رئیس کمیسیون اقتصاد کلان مجمع تشخیص مصلحت نظام |
۱- یارانه ۴۵۰ هزار تومانی به ۴۰ میلیون نفر ۲- تشکیل صندوق مالک نفت و گاز و پخش ۳۰ درصد سهام آن به یکایک ایرانیان، ۴۰ درصد سرمایه‌گذاری ۳- مهار گرانی ۴- بالاتر بردن جاذبه تولید از هر کار دلالی |
| ۳ | ابراهیم رئیسی | دکترای فقه و حقوق سطح چهار فقه و اصول حوزه |
دادستان تهران و عضو شورای عالی پول و اعتبار رئیس سازمان بازرسی کل کشور دادستان کل کشور تولیت آستان قدس رضوی نماینده مجلس خبرگان معاون اول و رئیس قوه قضاییه |
۱- هدایت نقدینگی به سمت تولید ۲- فعال کردن ۷۰ درصد ظرفیت خالی اقتصادی کشور و ایجاد یک میلیون شغل ۳- تک رقمی کردن تورم ۴- کاهش ۵۰ درصدی هزینه درمانی ۵- توجه به محرومان و مستضعفان و طبقات پایین جامعه |
| ۴ | علیرضا زاکانی | پزشک و متخصص پزشکی هسته‌ای | رئیس سازمان بسیج دانشجویی کشور نماینده تهران در مجلس رئیس مرکز پژوهشهای مجلس |
۱- برداشتن موانع تولید ۲- برداشتن تیغ بانک از گردن تولید ۳- مواجهه با رانت خواران ۴- حل عمده مشکلات صنعت و کشاورزی ۵- ساماندهی کریدور شمال و جنوب در حوزه ریلی |
| ۵ | سید امیرحسین قاضی زاده | پزشک و جراح متخصص گوش، حلق و بینی |
نماینده مشهد نایب رئیس مجلس شورای اسلامی |
۱- تک رقمی کردن تورم و رساندن آن به زیر ۵ درصد ۲- برنامه‌ریزی برای تامین ۴/۵ میلیون مسکن و تامین مسکن سه دهک پایین جامعه با اقساط ۳۰ ساله با طرح اجاره به شرط تملیک ۳- وام ۵۰۰ میلیون تومانی به زوجین جوان ۴- حذف طبقه برنده برای پایان شکاف طبقاتی |
| ۶ | محسن مهرعلیزاده | دکترای مدیریت مالی | قائم مقام سایپا معاون وزیر صنایع سنگین مدیرعامل سازمان عمران کیش معاون سازمان انرژی اتمی مدیر عامل شرکت سرمایه‌گذاری شاهد استاندار خراسان و اصفهان رییس سازمان تربیت بدنی |
۱- توقف روند افزایش تورم در عرض ۳-۴ ماه و کنترل تورم با حذف یارانه پنهان ۲- کاهش سهم ۶۷ درصدی دولت از اقتصاد به ۲۵ درصد ۳- افزایش سه تا ۵ برابری یارانه نقدی دهک های جامعه ۴- توسعه راه‌ها، بنادر، فرودگاه‌ها و صنعت ساختمان و مسکن از طریق جلب مشارکت بخش خصوصی ۵- اصلاح نظام مالیاتی، حمایت از واحدهای کوچک تولیدی و کارآفرینان جوان |
| ۷ | عبدالناصر همتی | دکترای اقتصاد، استاد اقتصاد کلان و اقتصاد انرژی | معاون سیاسی صدا وسیما رئیس بیمه مرکزی مدیرعامل بانک سینا و بانک ملی رییس کل بانک مرکزی |
۱- رساندن تورم به ۸ تا ۱۲درصد و ایجاد رشد اقتصادی حداقل ۵ درصد ۲- حاکم کردن فن‌سالاری در تنظیم و اجرای بودجه ۳- حل مشکل معیشت و رفاه مردم ۴- حل مساله FATF همزمان با پرونده تحریم |
سوابق تحصیلی سه نامزد، مرتبط با اقتصاد
مرور سوابق نامزد ریاست جمهوری نشان می دهد سه تن از آنان تحصیلات مرتبط با اقتصاد دارند: محسن رضایی و عبدالناصر همتی دکترای اقتصاد و محسن مهرعلیزاده دکترای مدیریت مالی از دانشگاه تهران دارند. تحصیلات اقتصادی آن هم در سطح دکترا، طبعاً فرد را با دانش اقتصاد و راه و روشهای آن برای حل مشکلات اقتصادی آشنا می‌کند و تدریس اقتصاد که برخی نامزدها سابقه آن را دارند نیز احاطه ذهنی و علمی آنان به موضوع را افزایش می‌دهد. با این حال صرف تحصیل در اقتصاد، شرط کافی برای مدیریت اقتصادی موفق نیست. در برخی کشورها افراد ابتدا در بخش خصوصی فعالیت کرده و با سرمایه خود کسب و کار موفقی را مدیریت می‌کنند و بعد از این توفیقات، در پست‌های دولتی به کارگرفته می شوند تا بودجه کشور و سرمایه عمومی، دستمایه تمرین و سعی و خطا نشود.
سوابق اجرایی در حوزه اقتصاد
در سوابق سعید جلیلی مدیریت اقتصادی دیده نمی‌شود. البته در شورای عالی امنیت ملی و مجمع تشخیص مصلحت که وی در آن عضویت و دبیری داشته، برخی مسائل مهم اقتصادی نیز مطرح می شود.
محسن رضایی، در بیش از دو دهه اخیر دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده و چند سالی هم دبیر کمیسیون اقتصاد کلان مجمع بوده است که درباره موضوعات مختلف اقتصاد در آن بحثهای زیادی شده است. یکی از تجربیات رضایی نیز حضور در انتخابات ریاست جمهوری در سالهای ۸۴، ۸۸، ۹۲ است و در هر یک از این رویدادها هم شعارها و برنامه های اصلی وی، اقتصادی بوده است.
قریب به اتفاق سمت‌های سید ابراهیم رئیسی قضایی بوده است. البته اقتصاد و اختلافات مالی سوژه بسیاری از دعاوی حقوقی و قضایی و بازرسی از دستگاه ها در ریاست سازمان بازرسی است و قاعدتاً رئیس قوه قضاییه با مسایل اقتصادی از منظر دستگاه قضا ارتباط داشته داشته است. رئیسی در مقطعی به دلیل سمت دادستان کل کشور، عضو شورای عالی پول و اعتبار هم بوده که مسائل پولی و مالی در آن مطرح می‌شود.
تولیت آستان قدس رضوی دیگر سمت آقای رئیسی بوده که یکی از مجموعه های اصلی اقتصادی کشور است. رئیسی در مقام رئیس دستگاه قضایی، عضو شورای عالی هماهنگی سران قوا نیز بوده که در سه سال اخیر درباره مسائل مهم اقتصادی کشور نظیر ارز، قیمت بنزین، کمک به بورس و.. تصمیم گیری داشته است.
سابقه اجرایی اصلی علیرضا زاکانی، نمایندگی مجلس است. وی در یک سال اخیر رئیس مرکز پژوهشهای مجلس بوده و سابقه بررسی آمارها، طرح‌ها و لوایح اقتصادی را دارد. البته او در مجالس هفتم، هشتم، نهم و یازدهم عضو کمیسیون‌های آموزش و تحقیقات، شوراها، کمیسیون اصل ۹۰ و برجام بوده است.
امیرحسین قاضی زاده هاشمی هم مانند زاکانی پزشک است و علاوه بر جراح گوش و حلق و بینی، چهار دوره نماینده مجلس بوده است. او در این مجالس، عضو کمیسیون اجتماعی و بهداشت و درمان بوده، گرچه عضویت در کمیسیون تلفیق مجلس را هم که متصدی تنظیم بودجه سالیانه کشور است، تجربه کرده که سابقه تصمیمگیری اقتصادی محسوب می شود.
سوابق مدیریت اقتصادی و صنعتی محسن مهرعلیزاده زیاد است و سمت‌های زیادی در کارنامه او دیده می‌شود؛ هرچند برخی از این سمت‌ها را در دوره کوتاهی عهده دار بوده است. قائم مقام سایپا، معاون وزیر صنایع سنگین، مدیر عامل سازمان عمران کیش و مدیر عامل شرکت سرمایه‌گذاری شاهد برخی از اینهاست. او در دولت اصلاحات استاندار خراسان و رئیس سازمان تربیت بدنی و در دولت روحانی استاندار اصفهان بوده است.
عبدالناصر همتی که باید او را رئیس «سابق» بانک مرکزی خطاب کنیم هم نوع سوابقش مدیریت مالی و بانکی بوده است. او دوره ای طولانی ریاست بیمه مرکزی را برعهده داشته و چند سال هم مدیرعاملی بانک سینا و بانک ملی را تجربه کرده است. رئیس کل بانک مرکزی هم آخرین سمت او در دولت کنونی بود.
وعده های اقتصادی
این روزها هفت نامزد تایید شده در حال ارائه وعده های اقتصادی هستند و گاه در بیان این وعده ها نیز با هم در رقابتند؛ نکته حائز اهمیت این است که مهمترین دغدغه اصلی مردم مسائل و مشکلات اقتصادی و معیشتی است و شعارها، برنامه ها و وعده های کاندیداها در شرایط کنونی با توجه به گستره رسانه ها و نفوذ زیاد شبکه های مجازی در میان مردم توسط کارشناسان و اقشار مختلف مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد و اطلاعات در این زمینه بسرعت در فضای آنلاین به چرخش در می آید.
البته علاوه بر فعالان فضای مجازی که وعده های اقتصادی کاندیداها را به چالش کشیده و امکان تحقق آنها را مورد ارزیابی قرار می‌دهند، برخی وعده ها صدای رسانه های همسوی کاندیداها را هم درآورده است؛ به گونه ای که مثلا روز گذشته یک روزنامه وابسته به اصولگرایان از وعده های چند نامزد مثل یارانه ۴۵۰ هزار تومانی، رساندن تورم به ۵ درصد، وام ۵۰۰ میلیونی به زوج‌های جوان و حل کردن مشکل بازار سرمایه در سه روز انتقاد کرده و نوشته که این موارد چندان متکی به اطلاعات درست و مبتنی بر واقعیات کشور نیست.
رهبر معظم انقلاب نیز هفته گذشته نیز در سخنرانی تصویری برای نمایندگان مجلس با اشاره به این موضوع تاکید کردند: «شعارهای غیرواقع‌بینانه هم داده نشود. شعارهای غیرواقع‌بینانه گاهی ممکن است فریب مردم تلقّی بشود. با توجّه به امکانات کشور و واقعیّات کشور بایستی شعار داد و وعده داد؛ این‌جوری بایستی عمل کرد.»
گرچه با بالا رفتن سطح دانش و سواد اقتصادی و رسانه ای مردم، اقناع مردم با شعارهای جذاب و غیرواقعی دشوارتر از گذشته شده، اما به هرحال اگر نظارت عمومی بر این وعده ها نباشد، حتی شعارهای غیرعملیاتی نامزدهای تاییدشده از سوی شورای نگهبان نیز می‌تواند با مشخص شدن عدم تحقق وعده ها، تدریجاً به اعتماد عمومی به نظام هم ضربه وارد کند.
