فوتبالیستهای خارجی که برای کار به ایران میآیند، معمولا از کیفیت بالایی برخوردار نیستند و کم پیش میآید بازیکن خارجی به ایران بیاید که چند درجه از بازیکنان ایرانی بهتر باشد. وضعیت بین مربیان خارجی کمی بهتر است و این افراد معمولا کیفیت بالاتری نسبت به برخی از مربیان ایرانی دارند.
با این حال همین بازیکنان برای حضور در ایران به دلیل برخی تفاوتهای فرهنگی و همچنین پایین بودن سطح امکانات باشگاههای ایران نسبت به تیمهای کشورهای حوزه خلیج فارس، بعد از ترک ایران از شرایط سختشان میگویند. البته هستند بازیکنان خارجی که حاضرند بخش قابل توجهی از درآمدشان را به دلالها بدهند تا برای آنها در ایران تیمی دست و پا کنند اما سوال اینجاست که چه چیزی این افراد را ترغیب میکند به ایران بیایند؟
جدا از بحث مالی که در بسیاری از موارد، بازیکنان خارجی مبالغ هنگفتی از تیمهای ایرانی دریافت میکنند باید به هواداران اشاره کرد. مربیان و بازیکنان خارجی شاغل در این به خصوص افراد شاغل در تیمهای پر طرفداری مثل پرسپولیس، استقلال، تراکتور و سپاهان بارها و بارها در مصاحبههایشان اعلام کردهاند که یکی از دلایل حضور آنها در فوتبال ایران تجربه کردن حضور در یک تیم پر طرفدار و بازی کردن مقابل هواداران پرشمار است.
جذب بازیکن خارجی، برای هواداران ایرانی جذاب است و آنها علاقه دارند باشگاه محبوبشان در هر فصل حداقل یک یا دو بازیکن خارجی جذب کند. بازیکنان و مربیان خارجی اگر از کیفیت مطلوبی برخوردار باشند به سرعت بین هواداران جا باز میکنند و محبوب میشوند. بازیکنان خارجی از طرفی این شانس را دارند که با حضور در فوتبال ایران و تیمهای پر طرفدار علاوه بر کسب محبوبیت، به شهرتشان هم اضافه کنند و برای حضور در تیمهای حوزه خلیج فارس از شرایط مطلوبتری برخوردار شوند.
این سالها و با گسترش شبکههای مجازی مانند اینستاگرام، بسیاری از افراد معروف از جمله ورزشکاران و فوتبالیستها با حضور در این شبکهها ار تباط مستقیمی با هواداران پیدا کردهاند و توانستهاند از این طریق به شهرت خودشان اضافه کنند.
بعضی از این افراد حتی قبل از حضور در ایران در فضای مجازی فعالیتی نداشتند یا فالیتشان بسیار ناچیز بود و افراد زیادی آنها را دنبال نمیکردند. مثلا برانکو ایوانکوویچ، سرمربی پیشین پرسپولیس چند ماه بعد از حضو در ایران فعالیتش را در اینستاگرام آغاز کرد و امروز حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر او را در این شبکه مجازی دنبال میکنند. برانکو در مدتی که در ایران بود از محبوبیت و شهرت بسیار زیادش استفاده کرد و توانست قراردادهای تجاری خوبی هم با برخی شرکتها امضا کند و از همین طریق درآمد خوبی کسب کند. او این تبلیغها را در صفحه شخصیاش نیز به اشتراک میگذاشت که احتمالا یکی از بندهای قراردادهای تجاریاش بوده است.
مثال دیگر، گابریل کالدرون است. سرمربی سابق سرخهای تهران، پیش از آمدن به ایران در اینستاگرام هیچ فعالیت و صفحهای نداشت اما در توییتر حضور داشت. او با حضور در پرسپولیس و احتمالا گرفتن مشاوره، صفحه شخصیاش را در اینستاگرام باز کرد. کالدرون حالا چیزی نزدیک به ۳۰۰ هزار دنبال کننده دارد که بیشتر آنها علاقهمندان به پرسپولیس هستند. نکته قابل توجه این است که او فقط یک نیم فصل در پرسپولیس بود و به جز صدرنشینی در نیم فصل اول موفقیت دیگری با این تیم تجربه نکرد.
وینفرد شفر، سرمربی پیشین استقلال هم جزو همین افراد است با این تفاوت که او تقریبا یک سال قبل از حضور در ایران در اینستاگرام فعالیت داشت اما افراد کمی او را دنبال میکردند. با حضور شفر در ایران و کسب محبوبیت، او حالا نزدیک به ۳۵۰ هزار دنبال کننده دارد.
این افراد با وجود خروج از ایران هنوز هم ارتباطشان را به طرق مختلف و انتشار پستهایی که احساسات هواداران ایرانی را درگیر میکند، مثل تبریک و تسلیت مناسبتهای مخصوص ایرانیها، حفظ میکنند.
نفر بعدی این لیست کسی نیست جز آندرهآ استراماچونی، سرمربی سابق استقلال. او تقریبا دو ماه بعد از پیوستنش به استقلال صفحه شخصیاش در اینستاگرام را راه اندازی کرد اما فعالیت خاصی در این شبکه اجتماعی نکرد. با این حال او تا الان بیشتر از ۳۵۰ هزار دنبال کننده دارد. نکته قابل توجه اینجاست که استراماچونی در ایتالیا فردی شناخته شده است و زمانی هدایت اینترمیلان را بر عهده داشت اما بیشتر دنبال کنندههای او ایرانیها و طرفداران استقلال هستند. نکته جالب توجه دیگر این که زمانی که او در استقلال بود و همچنین زمانی که ماجراهای فسخ قراردادش پیش آمد، بیشتر صحبتهایش را از طریق صفحه همسرش با هواداران در میان میگذاشت. هواداران ایرانی او و استقلال صفحه شخصی همسر او را دنبال میکردند و تعداد دنبال کنندههای این صفحه را تا امروز به چیزی حدود ۲۵۰ هزار نفر رساندهاند.
با توجه به آماری که اینستاگرام از صفحه هر فرد در دسترس قرار میدهد متوجه میشویم که ۷۰ درصد دنبال کنندههای استراماچونی صفحه وریا غفوری را نیز دنبال میکنند. این نسبت میان صفحه همسر استراماچونی و غفوری حدود ۶۵ درصد است.
برانکو، کالدرون و شفر هم همین وضعیت را دارند. به عنوان مثال ۷۴ درصد از دنبال کنندههای صفحه برانکو در اینستاگرام، صفحه علی کریمی، ستاره پیشین این تیم را نیز دنبال میکنند. ۷۸ درصد از دنبال کنندههای گابریل کالدرون صفحه شجاع خلیلی زاده را نیز دنبال کردهاند. این نسبت میان دنبال کنندههای شفر و وریا غفوری حدود ۶۵ درصد است. با توجه به آمار اینستاگرام این مربیان خارجی بیشترین دنبال کننده خود را از ایران و طرفداران پرسپولیس و استقلال دارند.
در میان بازیکنان هم وضعیت همین است. بوژیدار رادوشوویچ، دروازهبان دوم پرسپولیس که حدود چهار سال است که در ایران حضور دارد اما با توجه به حضور بیرانوند در این تیم تعداد بازیهایش برای پرسپولیس شاید به عدد ۳۰ هم نرسیده باشد اما حدود ۷۰۰ هزار دنبال کننده دارد. او اتفاقا فعالیت تجاری خوبی از طریق همین صفحه دارد و با تبلیغ فروشگاههای مختلف کسب درآمد میکند.
همچنین بشار رسن را میتوان مثال زد که قبل از حضورش در ایران دنبال کنندههای بسیار کمی داشت اما حالا تعداد این افراد به بیشت از یک میلیون و ۱۰۰ هزار نفر رسیده است.
البته بشار رسن و رادوشوویج یا بازیکنان خارجی مطرح استقلال برای این تیمها مثمر ثمر بودند اما بازیکنانی هم بودهاند که با بدترین کیفیت توانستند رقم دنبال کنندههای خودشان را فقط با حضور روی نیمکت این دو تیم افزایش دهند.
با یک مقایسه جالب توجه متوجه میشویم که تعداد دنبال کنندههای بشار رسن یا رادوشوویچ از بسیاری از بازیکنان شاغل در تیمهای مطرح اروپایی یا بیشتر است یا اختلاف کمی میان آنها وجود دارد. مثلا گنابری، ستاره این روزهای بایرن مونیخ آلمان که باشگاههای بزرگی خواهان به خدمت گرفتنش هستند و رسانهها بسیار به او توجه میکنند، یک میلیون دنبال کننده در اینستاگرام دارد. این رقم برای دیگر ستاره جوان بایرن مونیخ یعنی گورتزکا هم همین است. در میان مربیان هم میتوان کیکه ستین را مثال زد که هر چند مدت کوتاهی از حضورش هم در اینستاگرام و هم در بارسلونا میگذرد اما فقط حدود ۲۰۰ هزار دنبال کننده دارد.
در میان دیگر بازیکنان خارجی شاغل در ایران چه در گذشته و چه امروز، موارد زیاد دیگری وجود دارد که میتوان به آنها اشاره کرد. بازیکنانی که با حضور کوتاه در باشگاه پر طرفدار ایرانی به خصوص استقلال و پرسپولیس به لحاظ شهرت و محبوبیت به سطح قابل توجهی دست پیدا کردند. البته وضعیت در تیمهای پر طرفدار کشورهای حوزه خلیج فارس هم تقریبا مشابه است و چه بسا در تیمهایی مثل الهلال و الاتحاد عربستان وضعیت از تیمهای ایرانی برای بازیکنان خارجی مساعدتر است. البته بازیکنانی که به ایران میآیند معمولا کیفیت حضور در لیگ عربستان یا امارات را که ستارههای بزرگ و گران قیمتی را به خود دیده است، ندارند.
میتوان نتیجه گیری کرد که جدا از مباحث مالی، کسب شهرت و محبوبیت آن هم با سرعتی باورنکردنی یکی از دلایل حضور بازیکنان خارجی در ایران است. حضور در تیمهای پر طرفداری چون استقلال و پرسپولیس اگر هیچ عایدی برای بازیکنان و مربیان خارجی نداشته باشد، حداقل برای آنها شهرت و محبوبیت بسیار زیادی به دنبال میآورد.