استفاده بیش از حد خاک توسط برخی از کارخانجات صنعتی و از سوی دیگر رهاکردن نخاله های ساختمانی، دو‌عامل مهم در نابودی و فرسایش خاک
تلقی می شود و به گفته کارشناسان، رعایت تناسب اراضی در کرمانشاه یکی از مهم ترین عوامل حفظ منابع خاکی است که نباید از آن غفلت شود.
یکی از مهم ترین عوامل توسعه پایدار حفظ منابع خاکی است، خاک موجود زنده ای است که در زنجیره غذایی انسان و حیوان قرار دارد و از سوی دیگر مخزنی مطمعن برای نگهداری مخازن آبی است.
۲۵درصد از تنوع زیستی در خاک قرار دارد و از نقشی بسزا در سلامت جامعه و توسعه اقتصادی برخوردار است.
پالایش آلاینده ها و موادسمی، کاهش گازهای گلخانه ای، ذخیره سازی آب و حمایت از تنوع زیستی گونه ها در گرو حفظ منابع خاکی اتفاق می افتد و برنامه های مدیریت پایدار خاک برای و جلوگیری از فرسایش آن اهمیت چندان دارد.
به گفته کارشناسان، تولید یک سانتی متر خاک حاصلخیز، ۱۰۰تا۵۰۰سال زمان می برد، این در حالی است که تخریب اراضی و کاهش کیفیت خاک و پوشش گیاهی در اطراف مناطق صنعتی به یک چالش تبدیل شده و استفاده غیرمجاز از خاک و خاکبرداری توسط برخی از کارخانجات صنعتی و سیمانی و از سوی دیگر تجمع نخاله های ساختمانی، تهدیدی علیه نابودی و فرسایش خاک است که حاصل مدیریت نامناسب منابع آب و بهره‌وری خاک و تغییر اقلیم و خشکسالی است.
علاوه بر خاکبرداری، تلنبارشدن نخاله های ساختمانی، جان نحیف خاک را رنج می دهد، تجمع نخاله های ساختمانی در گوشه و کنار و اطراف شهرکرمانشاه، سیمای زننده ای است که از دیدن آن راه گریزی نیست و در ورودی و حواشی شهر و هرجا که ردپای ساخت و ساز است، این تپه های غول پیکر در گوشه ای انباشت شده است، پسماندهایی که بیشتر در نقاط ممنوعه رها می شود و فکری به حال آن نمی شود.
این نخاله ها که موجب شیوع بیماری همچون سالک و زیستگاهی برای پشه های خاکی است نه تنها به منابع زیستی و خاکی آسیب می زند بلکه در وقوع سیلاب نقش دارد.
برخی از دوستداران محیط زیست، بازیافت نخاله های ساختمانی توسط کارخانه های صنعتی همچون کارخانه سیمان را توصیه می کنند که نه تنها موجب جمع آوری آن می شود بلکه موجب می شود که برداشت زیادی از منابع خاکی صورت نگیرد و با این حال باید پرسید که مسوولان شهری برای این مهم چه تدبیری دارند و آیا از نظر کارشناسی این اقدام قابل قبول است؟
در اراضی درجه یک ساخت و ساز ممنوع است
در همین راستا استادیار علوم و مهندسی خاک دانشگاه رازی کرمانشاه به طلوع گفت: در درجه بندی اراضی، هرچه کیفیت خاک بهتر باشد به کشاورزی اختصاص می یابد.
اکرم فاطمی افزود: خاک موجود زنده است و باید به زنده مانده آن کمک کنیم و هراندازه کیفیت افت پیدا کند باید به ساخت و ساز تعلق گیرد با این وجود، گاه این تناسب اراضی چندان در کرمانشاه رعایت نمی شود.
این عضو هیات علمی دانشگاه رازی تاکید کرد، در اراضی درجه یک نباید کارخانه و سازمانی ایجاد شود اگر همین یک مورد رعایت شود بسیاری از چالش ها در حفظ منابع خاکی رفع می شود.
فاطمی اضافه کرد، کارشناسان زراعت دید کاملا متفاوتی دارند و درصدد حفظ منابع خاکی حاصلخیز هستند و قبل از ساخت و ساز، تنها کافی است یک کارشناس بررسی کند که آیا اراضی موردنظر برای ساخت و ساز مناسب است و یا باید به کشاورزی تعلق گیرد؟
استفاده ۷۰درصدی خاک توسط کارخانه سیمان کرمانشاه
با این وجود مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه در گفت و گوی اختصاصی با طلوع، معتقد است استفاده از خاک توسط کارخانه سیمان اجتناب ناپذیر است.
احد جلیلیان ابراز کرد: کارخانه سیمان سامان غرب روزانه نزدیک به ۱۰الی۱۱هزار تن تولید دارد و در خاورمیانه تک است و نزدیک به ۶۰تا ۷۰ درصد از خاک تپه ماهورهای اطراف، توسط این کارخانه استفاده می شود و مابقی خاک موردنظر، به دلیل موادی که لازم است با آن مخلوط شود، معمولا از سنندج، ساوه و‌قزوین تامین‌می‌شود.
وی عنوان کرد، استفاده از چنین خاکی ضروری است و با درنظرگرفتن توسعه پایدار ، اجازه برداشت داده می شود که این برداشت بیش از حد مجاز نیست و این اقدام تحت نظر ما انجام می شود.
برداشت خاک با مجوز باید انجام شود
جلیلیان افزود: از سوی اداره کل منابع طبیعی و محیط زیست در زمینه میزان برداشت خاک به این کارخانه مجوز داده می شود و بر رعایت این قانون رصد می شود که همواره رعایت شده است.
وی در پاسخ به این سوال که در راستای حفظ منابع خاکی چرا پسماندهای ساختمانی در این کارخانه ها بازیافت نمی شود، گفت: نخاله های ساختمانی در کارخانه ای همچون سیمان قابلیت استفاده را ندارد چراکه یکبار استفاده شده و در پروسه تولید دچار مشکل می شود.
این مسوول یادآور شد، نزدیک به پنج سال است که کارخانه سیمان سامان به عنوان صنعت سبز معرفی می شود چراکه کوچکترین آلایندگی زیست محیطی ندارد و همه ملاحظات را انجام می دهد.
۱۵خرداد همه پسماندهای ساختمانی سطح شهر جمع می شود
وی با بیان اینکه به تازگی جلسه ای با موضوع رسیدگی به پسماندهای ساختمانی در استانداری کرمانشاه برگزار شده، گفت: در این جلسه که با حضور قائم مقام شهردار کرمانشاه برگزار شد، مصوب شد که تا ۱۵خرداد همه نخاله های ساختمانی سطح شهر جمع آوری شود و اکنون سه محل در شرق، غرب و جنوب شهر کرمانشاه مکان یابی شده تا نخاله های ساختمانی به این منطقه منتقل شود.
وی ادامه داد: از سوی دیگر از مدیر بازیافت کرمانشاه تقاضا کردیم نسبت به بازیافت و جداسازی سنگ و سیمان نخاله های ساختمانی در همان محدوده شهر اقدام کند، گرچه این امر به دلایلی چون نداشتن هزینه باید در خارج از شهر انجام شود ولی در راستای حفظ محیط زیست پذیرفتیم این کار که آلودگی چندانی ندارد حتی اگر در نزدیکی شهرک ها و اماکن مسکونی است، صورت گیرد.
جلیلیان ادامه داد: هفته گذشته به همراه استاندار کرمانشاه از اراضی طرح ملی نهضت مسکن در کنار بیمارستان امام رضا(ع) بازدید داشتیم که شاهد تلنبار شدن نخاله های ساختمانی در این منطقه هستیم و پیشنهاد دادیم در عوض جابجایی این نخاله ها که موجب انتقال آلودگی به مکانی دیگر می شود، لایه ای از خاک در مساحتی به میزان هفت هکتار ریخته شود تا با عنوان فضای سبز استفاده شود.
جلیلیان افزود: این منطقه تقریبا ۵۷هکتار مساحت دارد و از گذشته نزدیک به ۱۷هکتار از آن به محل انباشت نخاله تبدیل شده که گذشت زمان کمی شکل طبیعی به آن داده ولی اگر جابه جا شود به معضل بزرگ زیست محیطی تبدیل می شود.
مدیرکل محیط زیست استان کرمانشاه افزود: ساماندهی نخاله های ساختمانی داخل شهر برعهده شهرداری و خارج از شهر برعهده اداره راه و شهرسازی است که شهرداری این برنامه را شروع کرده است.
