خبرنگار ، قریب به ۱۰ ماه از همه‌گیری ویروس کرونا می‌گذرد و مدافعان سلامت و پرستاران از قشرهای زحمت کشی هستند که در این بحران با آمار بالایی از بیماران بستری در بیمارستان‌ها مواجه شدند و در ابتدای شیوع این ویروس بسیاری از آنها به صورت مدوام و شبانه‌روزی و در شیفت‌های طولانی مشغول ارائه خدمات به بیماران کرونایی بودند.
این تلاشگران عرصه سلامت در حال حاضر نیز با وجود فشار کاری و خستگی طولانی مدت، دست از تلاش برنداشته و وظیفه نوع دوستی خود را در اولویت زندگی روزمره قرار داده و با دوری از خانواده همچنان شیفت‌های خدمتی را در بیمارستان‌ها برای بهبودی بیماران کرونایی سپری می‌کنند، در خصوص نحوه ارائه خدمات پرستاران در ایام کرونا به مناسبت هفته پرستار شیما صفازاده، رئیس هیئت مدیره سازمان نظام پرستاری استان اصفهان در گفت وگویی به سوالات این حوزه پاسخ داده است که در زیر می‌خوانید:
برای ارائه خدمات درمانی به بیماران یک پرستار در ایام کرونایی چه وظایفی بر عهده داشت؟
انسان علاوه بر نیازهای زیستی و تغذیه‌ای نیازمند حمایت‌های روانی، روحی، معنوی و فرهنگی است. بنابراین یک پرستار وظیفه دارد که به همه جنبه‌ها و نیازهای یک انسان بیمار توجه کند. بر همین اساس در دانشکده و در زمان تحصیل تاکید ویژه‌ای بر روی همه این نیازها می‌شود و از پرستار انتظار می‌رود در محیط‌های بالینی و زمان حضور در جامعه و در کنار خانواده‌ها به این نیازها توجه کند. شاید همه پرستار را به عنوان فردی بشناسند که نیازهای جسمی را تأمین کند، در حالی که لبخند یک پرستار دارد به بیمار کمک می‌کند تا از لحاظ روحی مقاوم‌تر شود.
زمانی که یک بیمار از پرستار خود درخواست مهر می‌کند و پرستار با دادن مهر به او برای تغییر وضعیت در تخت بیمارستان به بیمار کمک می‌کند تا بتواند به سمت قبله نماز بخواند در واقع نیازهای معنوی بیمار را برطرف می‌کند. زمانی که پرستار خبر خوشی به خانواده‌ها می‌دهد و هنگامی که بیمار در کنار پرستار احساس بهتری دارد و بهبودی را لمس می‌کند در این لحظه از صمیم قلب از پرستار تشکر کرده و برای او دعای خیر می‌کند و این لحظه‌ها برای قشر پرستار انرژی مضاعفی ایجاد می‌کند.
مسئولیت ایجاد هر نوع اتفاق یا هر کاستی در ارائه خدمات برای بیمار با کیست؟
پرستاران تنها در بیمارستان‌ها خدمت نمی‌کنند بلکه در کلینیک‌ها، در مراکز خدمات مشاوره و مراقبت‌های پرستاری نیز حضور فعالی دارند اما بخش اعظمی از خدمات پرستاران در محیط‌های بیمارستانی ارائه می‌شود. انتظار ما از مراجعه کنندگان، مددجویان و خانواده‌های آنها این است که در مرحله اول نقش پرستار و موارد مداخله او در امور بیمار را بدانند. مسئولیت بسیاری از اتفاقاتی که در بیمارستان‌ها می‌افتد با همکاران پرستار نیست.
در مرحله اول وظیفه یک پرستار حضور بر بالین بیمار و بررسی وضعیت مشکلات اوست که بر اساس آن مشکلات برنامه‌ریزی‌های لازم انجام می‌شود که در یک شیفت کاری و حتی در چندین شیفت متوالی اقدامات پرستاری برای بیمار انجام شده و در نهایت ارزیابی صورت می‌گیرد. برای مثال در ابتدای شیفت وقتی همکار پرستار ما علائم حیاتی بیمار را کنترل کرده و متوجه تب بالای او می‌شود بخشی از انجام اقدامات لازم برای کاهش تب بیمار به عهده همکار پرستار بوده و بخشی هم بین حرفه‌ای و نیازمند حضور پزشک است.
بنابراین در بیمارستان‌ها فعالیت‌های بین حرفه‌ای و اجرای این نوع اقدامات به وسیله پرستاران صورت گرفته و روند بهبودی بیمار حاصل می‌شود. گاهی اوقات کاستی‌هایی نیز اتفاق می‌افتد که مسئولیت آن بر عهده پرستار نیست، گروه پرستاران در طول ۲۴ ساعت شبانه روز در حال ارائه خدمت هستند و در بیمارستان خالصانه و با انرژی مضاعف به فعالیت ادامه می‌دهند.
در طول اپیدمی کرونا نحوه ارائه خدمات درمانی پرستاران به بیماران کرونایی چگونه بود؟
برای ارائه خدمات به بیماران کرونایی طبق دستورالعمل‌ها و پروتکل‌های کشوری ورود همراه به بیمارستان‌ها ممنوع شد و دلیل اصلی این بود که زنجیره انتقال بیماری کووید ۱۹ را قطع کنیم. گاهی اوقات در سرکشی به بیمارستان‌ها شاهد بودم همراهان بیمار اصرار زیادی برای حضور در بیمارستان دارند و این اتفاق حاکی از فرهنگ محبت و نوع دوستی خانواده‌های ایرانی است.
در همه گیری ویروس کرونا در بیمارستان‌ها تلاش کردیم خانواده‌ها را راضی کنیم که پرستاران تمام وقت در کنار بیمار آنها هست و از آنها مراقبت می‌شود، خوشبختانه در حال حاضر آمار بیماران بستری کرونایی در بیمارستان‌ها کاهش پیدا کرده است اما همچنان انتظار می‌رود که خانواده‌ها و همراه بیمار در مراکز درمانی و بیمارستان حضور خود را کاهش دهند. در اپیدمی کرونا در بیمارستان‌ها ملاقات نداریم و باید خانواده‌ها این اجازه را به پرستاران بدهند تا بتوانند با حداکثر تلاش مراقبت و ارائه خدمات بهینه به بیماران را انجام دهند.
خانواده‌های دارای بیمار کرونایی توجه به کدام موارد را برای بهبودی بیمار در اولویت قرار دهند؟
نکته حائز اهمیت فاصله گذاری اجتماعی با بیمار کرونایی و قرار دادن او در یک فضا و اتاق جداگانه است. با توجه به اینکه در فصل سرما خانواده معمولاً در و پنجره‌ها را بسته و درجه حرارت بخاری را زیاد می‌کنند و این اتفاق باعث می‌شود که تهویه به درستی اتفاق نیفتد پس توصیه می‌شود تهویه اتاق بیمار کرونایی در خانه مناسب بوده تا خروج هوا صورت گیرد. خانواده‌ای که از بیمار کرونایی مراقبت می‌کند، ضروری است در هنگام تماس با بیمار و بردن ظرف آب و غذا برای او حتماً از ماسک استفاده کرده و کمترین مدت زمان را در اتاق بیمار کرونایی سپری کند و بعد از رفع نیازهای او سریع از آن محیط خارج شود.
فرد مراقب و بیمار باید از ماسک استفاده کنند، علائم حیاتی بیمار مرتب کنترل شود و سوال‌هایی مانند «آیا تنفس خوبی داری» یا «در نفس کشیدن مشکلی نداری» و موارد دیگر را از بیمار کرونایی پرسیده و کنترل تب را نیز مرتب انجام دهند. همچنین توجه ویژه‌ای به نوع تغذیه بیمار کرونایی داشته باشند، مصرف مایعات به خصوص مایعات گرم برای بیمار کرونایی سرفه فراوانی دارد و می‌تواند کمک کننده و تخفیف دهنده سرفه باشد.
برای کاهش تب بالای بیمار استفاده از بدن شویه‌ها بسیار کمک کننده بوده و علائم تب را کاهش می‌دهد. علاوه بر رعایت این موارد تاکید بر این است که حتماً بیمار کرونایی تحت نظر یک پزشک ویزیت شده و درمان‌های مناسب را دریافت کرده و بعد در خانه تحت مراقبت قرار بگیرد. اصراری برای بستری شدن همه بیماران کرونایی در بیمارستان‌ها نداریم و گاهی اوقات حتی حضور بیمار کرونایی در منزل می‌تواند در روند بهبودی زودتر او کمک کننده باشد به شرطی که احتیاط‌های لازم را خانواده رعایت کنند و ضدعفونی و شستشوی مرتب دست‌ها را مدنظر قرار دهند.
در حال حاضر علائم ویروس کرونا در بین بیماران چه تغییراتی داشته است؟
از ابتدای شروع این همه گیری علائم بیماری کووید ۱۹ مرتب در حال تغییر است. علائم این بیماری ابتدا با تب و مشکلات تنفسی شروع شد و بعد به علائم گوارشی تبدیل شده، سپس در تعدادی از بیماران با مشکلات و تظاهر پوستی نمایان شد. هر علامتی ممکن است نشان دهنده ابتلاء به بیماری کووید ۱۹ باشد اما علائم شایع و بسیار مهم این ویروس این بوده که شخص اگر در وضعیت نرمال می‌توانست فعالیت‌های روزانه را به خوبی انجام دهد با ابتلاء به این بیماری احساس ضعف و بی‌حالی دارد، افزایش درجه حرارت بدن بالای ۳۸ درجه و تنگی نفس از دیگر علائم رایج این ویروس است که فرد مبتلا احساس سنگینی در قفسه سینه و تنفس دارد. گروه‌های حساس پرخطر مانند افراد مسن، کودکان و خانم‌های باردار، همچنین افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای دیابت، فشارخون بالا و بیماران قلبی و عروقی باید به بروز این علائم بیشتر دقت داشته باشند.
در بحران کرونا پرستاران چه مشکلاتی را بیشتر تجربه کردند؟
در روزهای ابتدایی ابتلاء به بیماری کرونا با انجام اقداماتی برای بیمار کرونایی می‌توان اثرگذاری بهتری در روند درمان او داشت، اما یکی از مشکلات اصلی در بحران کرونا مراجعه دیرهنگام بیمار کرونایی به مراکز درمانی بود و این اتفاق باعث از دست دادن زمان طلایی برای بهبودی بیمار را به دنبال داشت. بنابراین لازم است افراد به تغییراتی که در سیستم ایمنی بدن دارند توجه لازم را داشته باشند. حتی مراجعه به یک متخصص داخلی، ریه و عفونی می‌تواند دغدغه و نگرانی آنها را برطرف کرده و به راحتی در منزل تحت مراقبت و درمان قرار بگیرند.
باید خانواده دقت کنند بیماری کووید ۱۹ در بین اشخاص علائم متفاوتی ایجاد می‌کند و این اتفاق وابسته به شرایط ایمنی، میزان مقاومت بدن و بیماری‌های زمینه‌ای افراد دارد. بنابراین هر بیمار مبتلا به کرونا وقتی به پزشک مراجعه کرده و تحت درمان قرار گرفته و دارو برای او تجویز می‌شود به طور یقین بهبود این وضعیت به شرایطی وابسته بوده که آن بیمار تجربه می‌کند و استفاده‌ها از داروها به صورت مشترک در خانواده‌ها کار اشتباهی است و نباید اقدام برای درمان خودسرانه صورت بگیرد. مصرف مواد حاوی ویتامین سی میوه‌های فصل مانند لیمو شیرین و پرتقال، مایعات گرم، سوپ و آش‌ها نیز در روند بهبودی بیمار کرونایی بسیار کمک کننده است.
توصیه‌های پرستاری شما به مردم برای کاهش ابتلاء به کرونا چیست؟
ابتدا تلاش کنند اگر کار ضروری ندارند از منزل خارج نشوند، با توجه اینکه در حال حاضر شرایط آلودگی هوا نیز وجود دارد به خصوص برای افراد سالمند علائم تنفسی ایجاد می‌شود که می‌تواند به بروز بیماری کرونا کمک کند. نکته دیگر اینکه فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کرده، حتماً از ماسک استفاده کنند و توجه به بهداشت دست‌ها را زمانی که از منزل خارج شدند در اولویت قرار دهند. برای شستشوی دست‌ها از محلول‌های ضد عفونی کننده استفاده کنند و این موارد نکات بسیار ساده و مهمی بوده که در صورت رعایت آنها از انتشار بیماری کووید ۱۹ جلوگیری می‌کنند.
در همه گیری ویروس کرونا انتظار پرستاران از خانواده‌ها چیست؟
همه گیری ویروس کرونا فرصتی را برای پرستاران ایجاد کرد، پرستاران با تمام وجود دور بودن افراد خانواده را احساس کردند، اما در این بحران که همه مردم با اجبار در خانه و در قرنطینه خانه اوقات را با سرگرمی‌های خانوادگی سپری کردند، پرستاران با توجه به قسم نامه حرفه‌ای که خورده بودند در این اپیدمی با شجاعت کامل ایستادگی کرده و از بیماران به صورت شبانه روزی مراقبت کردند. پرستاری تنها مخصوص به بیمارستان‌ها نیست و پرستاران مدرس و استاد دانشگاه هم هستند، آنها در منزل هم ارائه خدمت می‌کنند، این قشر زحمت کش کارهای پژوهشی هم انجام می‌دهند، پرستاران در حوزه‌های مدیریتی در نظام سلامت هم تصمیم گیری می‌کنند و در هر بخشی که پرستار صادقانه خدمت کرده آن حوزه رونق پیدا کرده است. پرستاران به دنبال شأن و جایگاه اجتماعی خود بوده و دوست دارند همان طور که به مردم صادقانه خدمت می‌کنند این احترام متقابل را از سوی مردم هم داشته باشند.
