فرادید| “شب‌های مافیا” که هر هفته، سه شنبه ساعت ۸ صبح از فیلیمو پخش می‌شود، ساخته سعید ابوطالب بوده و تاکنون مخاطبان بسیاری را به خود جذب کرده است. پس از بررسی آماری دقایق تماشای سریال‌ها و رئالیتی‌شو‌ها در هفته اول انتشار، “شب‌های مافیا” تا ساعت ۲۴ روز دوشنبه سوم آذرماه، به رکورد شگفت انگیز ۱۹ میلیون دقیقه تماشا دست یافت و این رکورد، رفتار متفاوتی را در “فیلیمو” به ثبت رساند.
فرادید، در هر فصل از “شب‌های مافیا” محمدرضا علیمردانی که نقش “گاد” یا “برگزارکننده” بازی را برعهده دارد به همراه ۱۲ نفر از بازیگران سینما و تلویزیون، بازی را رئال و بدون دخالت گروه کارگردانی انجام می‌دهند. سعید ابوطالب پیش از ساخت “شب‌های مافیا” ، تهیه کنندگی و کارگردانی «رالی ایرانی ۱و ۲»، «سرزمین دانایی»، «هفت روز و هفت ساعت»، «دستم را بگیر» و «شام ایرانی» را در قالب رئالیتی‌شو در تلویزیون و شبکه نمایش خانگی بر عهده داشته است.
بازی مافیا یک بازی دسته جمعی است و با دو گروه مافیا و شهروند قابل انجام است در ابتدای بازی با رای گیری همه بازیکنان یک نفر به عنوان حاکم یا خدا انتخاب می‌شود. در این بازی افراد به دو گروه مافیا و شهروندان تقسیم شده و نبرد میان دو گروه آگاه و ناآگاه شبیه‌سازی می‌شود. در این مسابقه افراد به صورت پنهانی تعیین نقش می‌شوند و اکثریت شهروند این فرصت را پیدا می‌کنند تا افراد مافیا را شناسایی و برای حذف آن‌ها رأی دهند.
این بازی در دو فاز شب و روز صورت می‌گیرد. داور اعلام می‌کند که شب شده و همه افراد با این فرمان باید بخوابند و چشم هایشان را ببندند. با اعلام داور، مافیا چشمانشان را باز می‌کنند و با همکاری یکدیگر یک نفر را می‌کشند. پس از اعلام داور، مافیا نیز می‌خوابند و صبح آغاز می‌شود و همه افراد بیدار می‌شوند در این لحظه با توجه به اینکه در شب گذشته چه کسی کشته شده بحث بر سر این موضوع که مافیا کیست اتفاق می‌افتد.
در هر مرحله با رای گیری، یک نفر حذف می‌شود. این بازی دوباره در بخش‌های صبح و شب تکرار می‌شود تا یکی از دو گروه پیروز این رقابت شوند. این بازی بسیار پر هیجان و درگیرکننده است. به‌طور خلاصه، هدف نهایی بازی مافیا از بین بردن یا به عبارت بهتر، از بازی به‌در کردن “شهروندها” توسط گروه مافیا یا برعکس آن از بین بردن “مافیا‌های بازی” توسط شهروندها است. البته، در بین اعضای مافیا و شهروندان نقش‌های مختلفی همچون دکتر، پلیس، حرفه ای و… نیز وجود دارند.
نقد وبررسی “شب های مافیا”
مخالفان
آرش پارساپور روزنامه نگار و منتقد سینما و تلویزیون است. او قسمت اول “شب ها مافیا” را مورد نقد و بررسی قرار داده و گفته “برنامه شب‌های مافیا با اجرای «محمدرضا علیمردانی» به VODها آمده و ۱۲ بازیگر در قسمت اول آن حضور دارند؛ ۱۲ بازیگر مرد که برخی از آن‌ها هنرپیشگانی محبوب، اما کم‌کار در سال‌های اخیر هستند (مانند رضا شفیعی جم و بیژن بنفشه خواه) و البته در این بین یکی دو هنرمند دیگر (مانند عماد طالب زاده خواننده) حضور دارد.”
آرش پارساپور ادامه داد “به زبان خودمانی اگر بگوییم، در واقع در طول برنامه شب‌های مافیا بازی بسیار لوس اجرا می‌شود و به جز یکی دو مورد هیچ هیجانی به وجود نمی‌آید. اصل حال بازی مافیا به کل کل بین بازیکنان و شلوغ‌کاری‌هایشان است که در اینجا اولاً با «نوبتی صحبت کردن» و گردانندگی علیمردانی لوث شده (هرچند می‌توان گفت دلیل این امر تدوین آسان‌تر و عدم به وجود آمدن هیاهوی بیش از حد بوده، اما دلیل خوبی نیست) و ثانیا بازیگران دل به کار نمی‌دهند.
به عنوان مثال در قسمت اول، «محمدرضا هدایتی» نازنین به عنوان پدرخوانده مافیا شناخته می‌شود و هربار که نوبتش می‌شود، صحبت‌هایی عاری از هیجان می‌کند. او یا حواسش خیلی به اینست که چطور بازی کند و یا مانند بسیاری از بازیگران، در این بخش که قرار نیست «نقشی بازی کند و خود واقعی‌اش را نشان دهد» آدم توداری است. هرچه که هست، مسلما انتخاب خوبی برای حضور در بازی دورهمی مافیا نخواهد بود.
همچنین، او به اجرای ضعیف مجری و بازیگران اشراه کرده و گفته “اما جدا از اجرای بد مجری، بازی بد بازیکنان و منفعل بودن بسیاری از آن‌ها و عدم توضیحات درست، آیا نکته مثبتی هم در این برنامه جدید وجود دارد؟ بله. طراحی صحنه و لباس بازیگران پر زرق و برق بوده و می‌تواند از لحاظ بصری در همان دقایق اول، چشمان مخاطب را بدزدد و هوش و حواسش را به کار بگیرد. باید اعتراف کرد به جز این دکوراسیون قوی و خوب، تقریبا هیچ نکته مثبت دیگری در این قسمت از برنامه وجود ندارد.
آنطور که در رسانه‌ها گفته شده، قرار است قسمت زنانه‌ای نیز برای این برنامه وجود داشته باشد و بازیگران خانم در آن به انجام مافیا بپردازند. جدا از این مساله تقریبا جنسیت زده و تبدیل کردن یک بازی دورهمی به یک عنوان «زنانه و مردانه» باید دید که آیا بانوان بازیگر می‌توانند طلسم «یخی» را بشکنند و بازی را با هیجان بیشتری اداره کنند؟ لااقل ترکیب اسامی بازیگران زن روی کاغذ بهتر از ترکیب بازیگران این قسمت است و وزنه ترازو به سمت بازیگران کمدی پیش نرفته و تنوع خوبی در آن‌ها برقرار است.”
بعد از پخش قسمت سوم شب‌های مافیا شائبه تقلب و چشم باز کردن بازیکنان شدت گرفت، تا جایی که برخی مخالفان قسمت سوم را دروغ آشکار به مخاطبان خوانده و اجرایی کم ارزش خوانده‌اند.
موافقان
فاطمه آذری تهیه کننده سینما و تلویزیون با نگاهی مثبت به نقد این سریال پرداخته و گفته “در تجربه اول، خیلی‌ها نسبت به این موضوع گارد دارند و شاید بگویند «چه کار مسخره‌ای!»، اما فقط کافی‌ست با یک گیمر خوب و یک بازی هیجان‌انگیز آن را تجربه کنند… آن وقت است که اصطلاحا «طعمش زیر دندون می‌مونه» و هرازگاهی هوس تکرار این تجربه به سرشان می‌زند.”
این منتقد گفته “در واقع به همین دلیل است که پلتفرم‌های استریم گیم مثل آپارات‌گیم و توییچ اینقدر پرطرفدار می‌شوند و مخاطب‌های پروپاقرصی دارند که روزانه ساعت‌ها به تماشای گیم می‌نشینند و حتی از گیمر‌ها حمایت مادی (دونیت) می‌کنند.حالا این بازی را به رقابت دو گروه تبدیل کنید: علاوه‌بر بیشتر شدن هیجان، حس همذات‌پنداری با یکی از گروه‌ها را هم اضافه می‌کند؛ تماشای بازی فوتبال را تصور کنید، فارغ از طرفداری، بیشتر افراد بازی‌های مهمی مثل دربی، ال کلاسیکو، فینال جام جهانی و … را تماشا می‌کنند تا صرفا سرگرم شوند و همپای بازیکنان هیجان بُرد را تجربه کنند.
رئالیتی‌شوی شب‌های مافیا دقیقا در همین دسته‌بندی قرار می‌گیرد. تماشای یک بازی رقابتیِ مدرن که خیلی از موقعیت‌ها و درگیری‌های روزانه زندگی را به چالش می‌کشد؛ مفاهیمی مثل دروغ، صداقت، رفاقت و سیاست در این رقابت حضور پررنگ دارند و برای همین است که خیلی‌ها بازی مافیا را «بازی آموختنِ زندگی» می‌دانند.
آن‌ها که تجربه این بازی را دارند، می‌دانند که بازی کردن در نقش گاد (گرداننده) لذت خاص خودش را دارد: لذت این که می‌توانی دو روی سکه را همزمان ببینی و از تماشای چالش‌های پیش‌روی شرکت‌کننده‌ها متعجب و متحیر شوی. البته که بازی در نقش شهروند و مافیا هم بسیار جذاب و لذت‌بخش است؛ حتی زمانی که از بازی خارج یا اصطلاحا کشته می‌شوی و می‌توانی با تماشای ادامه بازی، جنس دیگری از تجربه چالش‌ها را داشته باشی.
بسیاری از رئالیتی‌شو‌های مسابقهای به‌واسطه تدوین و کارگردانی آنقدر که باید واقعی و رئال نیستند و طبیعتا بخشی از ماجرا به تصویر کشیده می‌شود؛ اما شب‌های مافیا به‌خاطر نوع قوانین بازی نمی‌تواند دست‌خوش کارگردانی یا حذف و تقطیع شود. از این رو، مثل تماشای یک بازی مهم فوتبال می‌تواند هیجان‌انگیز و تجربه بصری نابی باشد. با همان فاکتور‌هایی که تماشای فوتبال را جذاب می‌کند: شادی و عصبانیت. سوای این موضوع، تجربه موفقی که برنامه خندوانه در معرفی بازی‌های دسته جمعی داشته می‌تواند پیش‌زمینه خوبی برای دیدنِ شب‌های مافیا باشد. بازی‌ای که این روز‌ها می‌توان در کنار دوستان و خانواده تجربه کرد.”
بازیگران “شب های مافیا”
تاکنون سه قسمت از این برنامه با حضور بازیگران مردی همچون “سیدجواد هاشمی، هادی کاظمی، بیژن بنفشه خواه، محمدرضا هدایتی، حامد آهنگی، رضا شفیعی جم، کاوه خداشناس، هومن حاج عبدالهی، عماد طالب زاده، مجید واشقانی، میرطاهر مظلومی و بهرنگ علوی پخش شده است.”
نسرین مقانلو، فریبا نادری، بهاره رهنما، مریم مومن، نسیم ادبی، شبنم فرشادجو، خاطره حاتمی، سمیرا حسن پور، سیما تیرانداز، سارا خوئینی ها، آزیتا ترکاشوند و روشنک گرامی بازیگران زن “شب‌های مافیا”هستند که در فصل آینده باهم رقابت می کنند.”
همچنین، شقایق دهقان، رویا میرعلمی، سمانه پاکدل، گلوریا هاردی و شهرزاد کمال زاده بازیگران جدیدی هستند که به “شب‌های مافیا” پیوسته اند.
