روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس پنجمین فصل از کاوش های باستان شناسی و برنامه مطالعات تل آجری در حریم شهر پارسه، با حضور هیات مشترکی از باستان شناسان ایرانی و ایتالیایی در منطقه تاریخی تل آجری واقع در شمال غربی تخت گاه تخت جمشید، آغاز شده است.
در این رابطه علیرضا عسکری چاوردی سرپرست ایرانی گروه کاوش تل آجری گفت: در این فصل کاوش، نقشه و ساختار بنای تل آجری بر اساس بخش‌های مشخص شده و همچنین نتایج به دست آمده از بررسی ژئوفیزیک، ژئو مغناطیسی و الکتریسیته بازسازی شد که بر اساس اطلاعات مقدماتی به دست آمده، پلان یک ساختمان چهارگوش کشف شد.
این عضو هیات امنای تحت جمشید بیان کرد: در حال حاضر ۱۲ بنای باستانی دوره هخامنشیان در حریم تخت جمشید شناسایی شده که به دلیل وجود شباهت زیاد بین آجرهای لعابدار کشف شده دروازه‌ها با نقوش اسطوره های بین النهرین، به نظر می رسد شهر پارسه در دوره کوروش هخامنشی نیز وجود داشته است.
عسکری با بیان این که آجرهای لعابدار و منقوش مکشوفه در این محل قابلیت بازسازی دارند به طوری که حیوانات و نقوشی که در این آجرها دیده می‌شود جزو مهم ترین و بی‌سابقه‌ترین نقوش در ایران هستند. این نقوش بیشتر گاوهای بالداری هستند که در نقوش برجسته شوش و تخت جمشید دیده می‌شوند اما نقش حیوانات ترکیبی نیز در این محوطه کشف شده که تا کنون در هیچ منطقه‌ای دیده نشده است. این نقوش حیوانات ترکیبی هستند که نقشی از مار، عقاب و پنجه شیر دارند که برای نخستین بار در این محوطه کشف شده اند.
وی مهم‌ترین کشفیات این محل کاوش را کتیبه‌هایی دانست که به زبان بابلی کلمه دروازه بر روی آنها حک شده است. با توجه به این کشفیات بی شک تل آجری دروازه ورودی شهر پارسه بوده که به کاخ بزرگ و پردیس های اطراف آن معطوف می شده است. ابعاد این دروازه ۳۰ در ۴۰ متر مربع بوده و ارتفاع آن به ۱۵ متر می‌رسیده که طبق شواهد موجود این بنا به آجرهای لعابدار مزین شده بوده است.
عسکری گفت: این بنا در دوره هخامنشیان و زمان حکومت کورش و یا کمبوجیه ساخته شده است و کاوش‌های باستان شناسی در این محوطه می تواند به کشف حلقه گمشده تاریخ کشور در این منطقه کمک کند. وی با بیان این که طی ۵ سال اخیر ۱۳ گمانه در محوطه تل آجری زده شده است افزود: این محوطه تاریخی یکی از مهم ترین محوطه های باستان شناسی است که قابلیت تبدیل به یک سایت موزه تخصصی را دارد و می تواند به یکی از جاذبه ها برای گردشگران ورودی به استان تبدیل شود.
استراحتگاهی برای اجرای مراسم رسمی ورود افراد به شهر
همچنین پروفسور «پیرو فرانچسکو کالیری» سرپرست تیم ایتالیایی کاوش تل آجری به تشریح نتایج به دست آمده و مطالعات انجام شده در فصل‌‌های گذشته کاوش و گمانه‌زنی‌های مرتبط با محوطه تاریخی تل آجری، پرداخت و گفت :عملیات کاوش این محوطه تاریخی تا ۱۲ آبان ماه ادامه خواهد داشت و از بعد اهداف باستان شناسی در این محل کاوش رسیدن به پرسش هایی است که قبل از عملیات کاوش طرح کرده ایم.
وی به وجود سکوهایی در کنار دیوارهای دروازه (تل آجری) اشاره کرد و گفت: این سکوها در واقع استراحتگاهی برای اجرای مراسم رسمی ورود افراد به شهر بوده است. تل آجری در واقع دروازه شهر هخامنشی پارسه بوده که در زمان کورش اما با فکر و معماری و فرهنگ بابلی ها ساخته شده است.
وی ادامه داد: این دروازه تزئینات مختلفی داشته و بسیار زیبا طراحی و ساخته شده است که هم اکنون بسیاری از نقوش و آجرهای لعابدار و کتیبه های مکتوب در این محل به موزه تخت جمشید منتقل شده است تا مورد بررسی بیشتر و مرمت و حفاظت قرار گیرد.
سال گذشته با کشف بخش هایی از پی دروازه، آجرهای لعابدار و منقوشی از این محوطه تاریخی به دست آمد که به گنجینه موزه تخت جمشید منتقل شد. در حال حاضر تعداد بناهای کشف شده در شهر پارسه تخت جمشید تا کنون به عدد ۲۰ رسیده است. در فصل های گذشته، عملیات باستان شناسی در منطقه تل آجری، چندین اثر و بناهای تاریخی، دارای آجرهای لعاب دار با تصاویری از اسطوره‌های ایران که قابل مقایسه با بین النهرین و شوش است، کشف شد. محوطه تاریخی تل آجری در نزدیکی تخت جمشید قرار دارد و یکی از بناهای متعلق به دوران هخامنشیان است که به ثبت ملی رسیده و به لحاظ ارزش‌های تاریخی و هویت محتوایی، میراثی ارزشمند است.
بناهایی که در این محوطه کشف شده به احتمال زیاد پیش از بنای تختگاه تخت جمشید ساخته شده و در واقع کشفیات اخیر، خلاء های تاریخی شهر پارسه به ویژه در دوره حکومت کوروش و کمبوجیه و پیش از به قدرت رسیدن داریوش هخامنشی در سال ۵۲۱ پیش از میلاد را پر می‌کند.
