«مهدی شجاعی» اظهار کرد: سیب‌زمینی از محصولات غده‌ای است که نقش مهمی در تغذیه مردم جهان دارد و از نظر مقدار تولید، چهارمین محصول جهان پس از گندم، برنج و ذرت است که تقریباً در همه نقاط کره زمین کشت می‌شود. این در حالی است که به دلیل عملکرد مناسب در واحد سطح، انرژی و مقدار پروتئین تولیدی در واحد سطح سیب‌زمینی بیشتر از گندم و برنج است.
این کارشناس ادامه داد: متأسفانه این محصول استراتژیک برخی موارد در طول دوران رشد و پس از برداشت با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌شود که از جمله آن‌ها بیماری‌های باکتریایی است که می‌تواند عامل محدودکننده کاشت گیاهان یک گونه در منطقه محسوب شده و زمینه نابودی آن‌ها را فراهم کند.
وی افزود: پوسیدگی قهوه‌ای در ابتدا ممکن است به‌صورت علائم پژمردگی در قسمت‌هایی از یک برگ یا شاخه بروز کند که معمولاً با زردی خفیف همراه بوده و در نهایت به پژمردگی شدید، قهوه‌ای شدن و ریزش برگ‌ها و در نهایت مرگ بوته منجر شود. این در حالی است که بذر آلوده باعث پژمردگی بسیار شدید و گسترش بیماری به خاک‌های غیر آلوده می‌شود.
شجاعی تصریح کرد: این بیماری از طریق آب آبیاری از مزرعه‌ای به مزرعه دیگر منتشر می‌شود و تماس ریشه‌های آلوده نیز زمینه انتقال آن را فراهم می‌کند. هم‌چنین بقای این باکتری بر روی آثار و بقایای گیاهی در خاک بوده و غده‌هایی که از قبل در مزرعه باقی مانده‌اند نیز در افزایش بقا موثرند.
این کارشناس، ساق‌سیاه و پوسیدگی نرم را بیماری مهم دیگر سیب‌زمینی دانست و گفت: بیماری مذکور به‌ویژه در اقلیم‌های مرطوب بسیار گسترش دارد و در هر مرحله از رشد گیاه، در زمان‌هایی که رطوبت بسیار بالا است رخ می‌دهد. در واقع بیشتر اوقات زخم‌های لزج سیاه رنگی از غده مادری پوسیده و نرم به سمت ساقه گسترش می‌یابد و گاهی در غده‌های جدید، محل اتصال استولون به غده پوسیده می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: کشت نکردن در خاک‌های مرطوب و پرهیز از آبیاری شدید، برداشت غده‌ها زمان رسیدگی، حمل و نقل آن‌ها با احتیاط زیاد و قرار ندادن در معرض نور خورشید، خشک کردن پیش از انبار و بارگیری و در نهایت استفاده از ارقام مقاوم، راه‌های کنترل پوسیدگی نرم محسوب می‌شود.
شجاعی، پوسیدگی حلقوی را از دیگر بیماری‌های سیب‌زمینی دانست و خاطرنشان کرد: این بیماری مختص نواحی معتدل بوده و در صورت کشت بذور آلوده در نواحی گرمسیری، گسترش می‌یابد. علائم آن نیز معمولاً در اواسط یا اواخر فصل به‌صورت پژمردگی ظاهر می‌شود و اغلب فقط برخی ساقه‌های یک بوته را درگیر می‌کند. هم‌چنین برگ‌های پائین‌تر بی‌حال بوده و نواحی بین رگ‌برگ‌های اصلی زرد کم‌رنگ می‌شود.
وی یادآور شد: علاوه‌بر این ممکن است حاشیه برگ‌ها به سمت بالا پیچ خورده و موجب از بین رفتن برگ شود. این در حالی است که در برش عرضی غده‌ها و ساقه‌ها، حلقه‌های آوندی به رنگ قهوه‌ای دیده می‌شود و در صورت فشار دادن غده، ترشحات باکتریایی از آن خارج می‌شود. البته کاشت بذر سالم، حذف بوته‌های حاصل از رشد غدد سال‌های قبل که در مزرعه باقی مانده‌اند قبل از کشت، رعایت بهداشت زراعی و ضد عفونی وسایل و ادوات کشاورزی و وسایل حمل و نقل، استفاده از کیسه‌های نو و کشت غدد بذری به‌صورت کامل از راه‌های کنترل پوسیدگی قهوه‌ای بشمار می‌رود.
این کارشناس هم‌چنین جرب(اسکب) معمولی را از دیگر بیماری‌های رایج غده در اکثر نواحی کشت سیب‌زمینی دانست و تصریح کرد: باکتری عامل این بیماری در اکثر خاک‌های مزارع سیب‌زمینی وجود داشته و روی کیفیت محصول تأثیر منفی می‌گذارد. در واقع اسکب روی غده چند نوع زخم تشکیل می‌دهد که ممکن است سطحی یا مشبک، عمیق یا فرو رفته و متورم باشد. این در حالی است که با نگهداری آب در سطح بالا در طول تشکیل و بزرگ شدن غده، جلوگیری از کاشت غدد آلوده، هم‌چنین پرهیز از کاشت مکرر سیب‌زمینی، کاشت ارقام مقاوم، نگهداری PH خاک در محدوده اندکی اسیدی و ضدعفونی بذر با سموم شیمیایی مانند مانکوزب می‌توان از بیماری مذکور جلوگیری کرد. / ایسنا
