قلم، در چند سال اخیر با افزایش جمعیت، تردد وسایل نقلیه، افزایش وسایل حمل‌ونقل‌عمومی در سطح شهر و همچنین تغییر ساختار زندگی شهری برای حل مشکل ترافیک ارائه شده اند.تهران به عنوان پایتخت و یکی از کلانشهرهای بزرگ دنیا، دارای جمعیت زیادی است که در زمینه حملونقل عمومی با معضلات ترافیکی متعددی دست و پنجه نرم می کند.بروز ترافیک در این کلانشهر به عنوان بزرگ‌ترین مشکل چندین بار از سوی مسئولان شهری مطرح و راهکارهای گوناگونی برای برطرف شدن آن مطرح شده است. در این میان یکی از مهم‌ترین راهکارهای کاهش حجم ترافیک و کوتاه کردن مسیرها که به فکر مسئولان مربوطه خطور کرد احداث تونل و بزرگراه در نقاط مختلف و البته پر ترافیک پایتخت بود.بعد از کشورهای چین و ژاپن، ایران سومین کشوری است که اقدام به احداث تونل‌های طویل جاده‌ای کرده و در این زمینه جزو کشورهای پیشرو در این قاره به حساب می‌آید.اعضای شورای شهر تهران پیشنهاد کردند، نرخ عوارض تردد در ساعات مختلف به شکل شناور تعیین شود. در همین راستا تشویق به استفاده از حملونقل عمومی و افزایش درآمدهای پایدار شهرداری، اهداف چهارم و پنجم از طراحی عوارض جدید عنوان شده است.البته قابل ذکر است شهروندانی که خودرو ندارند، نباید هزینه تردد کسانی را بدهند که می‌خواهند با خودروهایشان در خیابان‌ها تردد کنند.به همین دلیل بهتر است افراد استفاده کننده از این معبر‌ها، مالیات یا عوارض راه را پرداخت کنند که امیدواریم این امر در زمان اجرایی شدن این لایحه در نظر گرفته شود.
دریافت عوارض از تونل‌ها دست در جیب مردم کردن است
این پیشنهاد شورای شهر تهران واکنش نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس نهم را در پی داشت که وی در زمینه لایحه اخذ عوارض از مسیرهای بزرگراهی و معابر خاص دست در جیب مردم کردن است، می‌گوید:« مدیریت شهری هر جا کم آورده دستش را در جیب مردم کرده است. افزایش تعرفه خدمات عمومی زیربنایی در کنار مالیات‌های سنگین، رکود و تورم، بخش بزرگی از جامعه را به ستوه آورده است و حالا شهرداری ول کن مردم نیست.این کار، کار درستی نیست. شهرداری و شورای شهر تهران به جای آنکه در پی یافتن منابع پایدار درآمدی غیر از جیب مردم باشد راحت‌ترین مسیر را دنبال می‌کنند» علوی تاکید می‌کند:« این لایحه علاوه بر افزایش هزینه‌های مالی موجب تشدید دردسرهای ترافیکی و وقفه در عبور و مرور مردم در معابر جایگزین تونل‌ها و بزرگراه‌ها می‌شود. افزون بر آن در صورت پرداخت نشدن عوارضی مثلا ۳۰۰ تومانی مجبور به پرداخت جریمه‌های ریالی سنگین‌تر می‌شوند. آیا این اقدام شهرداری و شورای شهر تهران بر خلاف اخلاق و منافع مردم نیست؟» نماینده مردم سنندج تسری قواعد حاکم بر جاده‌های برون شهری به معابر و بزرگراه‌های شهری را ظلم به مردم دانست، افزود: اگر استدلال شهرداری برای تصویب لایحه اخذ عوارض از مسیرهای بزرگراهی و معابر خاصی این باشد که چون وزارت راه و شهرسازی از خودروهای عبوری از برخی جاده‌های برون‌شهری عوارض می‌گیرد پس این سازمان نیز به بهانه سرمایه گذاری بخش خصوصی از شهروندان عوارض بگیرد به هیچ وجه درست و منصفانه نیست. مگر چقدر می‌توان به مردم فشار آورد تا بودجه شهرداری جبران شود؟ آیا افزایش مشارکت مردم در اداره شهر به معنای برداشت بیشتر از جیب مردم است؟ آیا راه دیگری برای افزایش مشارکت مردم در اداره شهر وجود ندارد؟وی تصمیم اخیر شهرداری را با شائبه سیاسی دانست وتاکید کرد: شهرداری تهران به دلیل ناموفق بودن در جذب منابع دولتی به دنبال تصویب لایحه اخذ عوارض از مسیرهای بزرگراهی و معابر خاص از جیب مردم است. شهرداری تهران در میان مدت و بلند مدت نمی‌تواند به هر بهانه‌ای سیاست افزایش فشار مالی بر مردم را دنبال کند.
واکنش فرمانداری تهران به پولی‌شدن تونل‌ها
معاون فنی و عمرانی فرمانداری تهران با اشاره به اینکه لایحه اخذ عوارض تردد از معابر خاص شهری همچون تونل‌ها در نوبت بررسی شورای اسلامی شهر تهران است، گفت: گذشته از نظر فرمانداری تهران درخصوص تصویب احتمالی این لایحه، هرگونه اخذ عوارض جدید در هر شهری باید به تایید وزارت کشور برسد.به گفته غلامحسین آرام، این لایحه پس از بحث و بررسی در شورای شهر به فرمانداری ارسال می شود و در مرحله بعد در کمیته انطباق توسط اعضای بررسی می‌شود. اگر خلاف قانون باشد به شورا ابلاغ و اگر مغایرتی وجود نداشته باشد به قانون تبدیل می‌شود.به گفته وی، این لایحه در شورا به تصویب اعضا نخواهد رسید، چرا که تردد را با مشکلاتی مواجه خواهد کرد. این موضوع هنگامی می‌تواند کاربرد داشته باشد که بخش خصوصی در امر ساخت مشارکت داشته باشد و نهایتا توسط دولت یا شهرداری اجازه بهره‌برداری در مدت محدود به بخش خصوصی واگذار شود و بعد از این نیز در اختیار مردم قرار گیرد.به گفته آرام، اخذ عوارض برابر قانون شرایطی دارد که باید ابتدا به تایید وزارت کشور برسد و پروسه قانونی مختص خود را دارد. در حقیقت فارغ از نظر فرمانداری و کمیته انطباق باید برای اخذ عوارض جدید تایید وزارت کشور گرفته شود و فرمانداری نیز پس از ارسال مصوبه و انجام بررسی‌های لازم نظر خود را اعلام خواهد کرد.
اخذ عوارض از معابر خاص پایتخت
چندی پیش اعضای شورای شهر تهران از بررسی یک فوریت لایحه اخذ عوارض از معابرخاص پایتخت صحبت هایی به میان آوردند که براساس این لایحه قرار بود برای رفت و آمد از تمامی تونل‌ها و بزرگراه‌های پایتخت هزینه ای دریافت شود که شهرداری تهران نیز در لایحه «اخذعوارض‌از‌معابرخاص» پیشنهاد دریافت ۳۰۰ تومانی را ارائه کرد. گرفتن عوارض از خودروهای عبوری در بزرگراه‌ها، تونل‌ها و پل‌ها در بسیاری از کشورها رایج است و این در حالی است احداث این تونل‌ها و بزرگراه ها در کشورهای اروپایی با هزینه بخش خصوصی ساخته می شود.مدیریت شهری تهران براساس ماده‌ای از برنامه پنج ساله شهرداری، مکلف شده بود تا پایان سال دوم برنامه و انتهای سال ۹۴ با تدوین سامانه قیمت‌گذاری برای عبور و مرور وسایل نقلیه شخصی در بزرگراه‌ها، مجموعه‌ای از اهداف چهارگانه در دو حوزه حملونقل و محیط‌زیست پایتخت را محقق کند.به گفته مسئولان، شهرداری تهران قصد دارد از محل درآمد حاصل از عوارض تردد روزانه خودرو، ظرفیت حملونقل عمومی را با اولویت تخصیص منابع به «مترو»، حمل ونقل ریلی را توسعه دهد.
چه خودروهایی مشمول پرداخت هزینه می شوند؟
خودروهای حملونقل عمومی از جمله تاکسی‌های تحت نظارت سازمان تاکسیرانی، خودروهای تحت نظارت شرکت واحد اتوبوسرانی و مینی‌بوسرانی تهران، آژانس‌ها و موسسات اتومبیل کرایه در صورت دارا بودن مجوز از شهرداری تهران مشمول پرداخت عوارض موضوع این مصوبه نیستند.آن‌طور که بیان شده است، درآمدهای حاصل از اجرای این مصوبه پس از واریز به خزانه شهرداری تهران برای تامین هزینه‌های ساخت، نگهداری، تامین زیرساخت‌ها، توسعه ریلی و پاک درنظر گرفته خواهد شد.به گفته وی،با پولی کردن تونل ها معاون حملونقل و ترافیک شهردار تهران در زمینه پولی شدن تونل ها می‌گوید: طبق برنامه پنج ساله دوم شهرداری مکلف بود، لایحه اخذ عوارض از مسیرهای بزرگراهی و معابر خاص را ارائه دهد. بنابراین شهرداری تهران در گام اول یک تکلیف قانونی برای ارائه این لایحه داشت.به گفته سید جعفر تشکری هاشمی، بسترهای الکترونیکی اجرای این طرح فراهم است و با اجرای این پیشنهاد، می توان سفر مردم در معابر بزرگراهی و تونل‌ها را مدیریت کرد. رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران درباره جزئیات این طرح می‌گوید: نظر کمیسیون برنامه و بودجه این است که تونل‌ها باید اولویت بندی شوند و درآمد حاصل از عوارض حتما برای توسعه مترو در شهر تهران هزینه شود.به گفته علیرضا دبیر،در کمیسیون سلامت و خدمات شهری ابهاماتی را درباره ساز و کار اجرایی کردن این لایحه مطرح کرده و پیشنهاد داده این طرح برای ۲ سال به صورت پایلوت در برخی از تونل‌ها اجرا شود.به گفته وی،دریافت عوارض از سه تونل نیایش، توحید و رسالت و همچنین پل ۲ طبقه صدر در کمیسیون برنامه و بودجه در حال بررسی است اکنون در حال بررسی نرخ هستیم،چرا که نرخ پیشنهادی شهرداری برای اخذ عوارض بالا بوده و شورا این نرخ را قبول نکرده است.به گفته دبیر،لایحه پیش از این به شهرداری عودت داده شده بود وتیم کارشناسی کمیسیون برنامه و بودجه در حال بررسی زوایای مختلف این لایحه است چرا که برای تصویب این لایحه و اخذ عوارض باید به سوالات مختلفی پاسخ داده شود./قانون
