هر آنچه که باید در رابطه با بلاک چین بدانید

بلاک چین چیست؟

در سطح بسیار ابتدایی می‌توان بلاک چین را فقط زنجیره‌ای از بلاک‌ها (همان بلوک) دانست، اما نه در معنای سنتی این واژه‌ها. هنگامی‌که در این زمینه از دو کلمه «بلاک» و «چین» سخن به میان می‌آید، در واقع منظور ما اطلاعات دیجیتالی (بلاک) است که در یک پایگاه عمومی اطلاعاتی (چین) نگهداری می‌شوند. همچنین لازم به ذکر است که بگوییم ساتوشی ناکاموتو نیز در بیانیه خود، این دو واژه را جدا از هم استفاده می‌کرد، اما بعدا مردم تمایل پیدا کردند که این دو را در کنار یکدیگر به‌کار ببرند. بلاک‌های این زنجیره از اطلاعات دیجیتال تشکیل شده و دارای سه بخش هستند:

• بلاک‌ها اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها از قبیل تاریخ، زمان و مقدار ارزی آخرین خریدهای شما را در خود نگهداری می‌کنند.
• بلاک‌ها اطلاعات مرتبط با افراد شریک در یک تراکنش را به ثبت می‌رسانند. مثلا در هنگام خرید از یک فروشگاه اینترنتی، هم نام شما و هم نام آن فروشگاه ذخیره می‌شود. البته در این فرآیند نام حقیقی شما به کار گرفته نشده و به جای آن از امضاهای دیجیتالی شبیه به نام کاربری استفاده می‌شود.
• بلاک‌ها از طریق اطلاعاتی که هش (hash) نامیده می‌شود، از یکدیگر متمایز خواهند شد. هش‌ها کدهایی رمزنگاری‌شده بوده که توسط الگوریتمی خاص ایجاد می‌شوند. در زنجیره بلاک بیت‌کوین، هر بلاک می‌تواند تا سقف یک مگابایت اطلاعات را در خود جای دهد. با این اوصاف بسته به حجم تراکنش‌ها، هر بلاک می‌تواند چندین هزار تراکنش را در خود ذخیره کند. 

تاریخچه بلاک چین

۱۹۹۱ الی ۲۰۰۸: سال‌های اول و ظهور این فناوری

بلاک چین چگونه ظهور کرد؟ در سال ۱۹۹۱ میلادی دو نفر به نام‌های استوارت هابر (Stuart Haber) و دابلیو اسکات استورنتا (W. Scott Stornetta) مفاهیم اولیه آنچه که امروزه مردم آن را به‌عنوان بلاک چین می‌شناسند، پایه‌ریزی کردند. آن‌ها در ابتدا بر روی زنجیره بلوکی امن و رمزنگاری‌شده‌ای کار می‌کردند که در آن فعالیت اشخاص منجر به ایجاد نشانک‌های زمانی می‌شد.

در سال ۱۹۹۲، این دو محقق سیستم خود را به‌گونه‌ای ارتقاء دادند که می‌توانست سازوکار درختان مرکل را نیز در خود جای دهد، بنابراین این بهبود کارایی موجب می‌شد که بتوان اسناد بیشتری را بر روی یک بلاک ذخیره کرد. سرانجام در سال ۲۰۰۸ بود که این فناوری توانست با سایر سازوکارهای دیگر نیز ارتباط برقرار کند و این مهم نیز به لطف زحمات شخص و یا گروهی به نام ساتوشی ناکاموتو بود.

ناکاموتو را به‌عنوان مغز متفکر فناوری بلاک چین می‌شناسند. اطلاعات کمی از این شخص یا گروه در دسترس قرار دارد. بسیاری از مردم تصور می‌کنند که ناکاموتو همانی است که منجر به پیدایش ارز دیجیتال بیت‌کوین شده است. بیت‌کوین را می‌توان اولین کاربرد فناوری دفتر کل دیجیتال به شمار آورد.

ازآنجایی‌که فناوری بلاک چین در سال ۲۰۰۸ توانسته بود راه خود را به سایر زمینه‌ها (علاوه بر ارزهای دیجیتال) هموار کند، ناکاموتو نیز مباحث مفهومی اولین زنجیره بلوکی را در سال ۲۰۰۸ به میان آورد. ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ اولین بیانیه مرتبط با این فناوری را منتشر کرد و در آن اشاره کرده بود که به دلیل عدم تمرکز این سازوکار، به‌کارگیری مناسب آن می‌تواند موجب افزایش اعتماد در فضای دیجیتال شود. عدم تمرکز بدین معنا است که هیچ‌کسی نمی‌تواند کنترل هیچ چیزی را در دست بگیرد. در نهایت می‌توان گفت که فناوری بلاک چین در سال ۱۹۹۱ ظهور کرد.

۲۰۰۸ الی ۲۰۱۳: بلاک چین ۱٫۰ و ظهور بیت‌کوین

بسیاری از مردم تصور می‌کنند که بلاک چین و بیت‌کوین یک چیز هستند، اما باید به شما بگوییم که این‌گونه نیست. اولی بستر فعالیت بسیاری از سازوکارها و موارد کاربردی بوده، درحالی‌که دومی تنها یکی از موارد کاربرد مورد اول است.

بیت‌کوین در سال ۲۰۰۸ ظهور کرد و می‌توان آن را اولین زمینه کاربرد بلاک چین به حساب آورد. ناکاموتو در بیانیه خود، بیت‌کوین را یک سیستم نظیر به نظیر خواند. وی اولین بلوک این ارز دیجیتال را شکل داد و بدین ترتیب سایر بلوک‌ها نیز می‌توانستند از بلوک اولیه استخراج شوند. این قضیه باعث می‌شود تا زنجیره بسیار بزرگی از بلوک‌ها شکل گرفته و این سازوکار بتواند اطلاعات و تراکنش‌های متفاوتی را در خود جای دهد. در کل، تاریخ بلاک چین پر از مواردی است که هرکدام به نوبه خود سعی در تکامل این فناوری داشته‌اند.

۲۰۱۳ الی ۲۰۱۸: بلاک چین ۲٫۰ و توسعه اتریوم و Hyperledger

در دنیایی که اختراعات در آن به سرعت به ثبت می‌رسیدند، ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) یکی از آن افرادی بود که توانست از تمامی پتانسیل‌ها و قابلیت‌های فناوری بلاک چین استفاده کند. بوترین محدودیت‌های بیت‌کوین را درک کرده بود و حال قصد داشت تا با استفاده از فناوری بلاک چین، سازوکاری را ایجاد کند که علاوه بر شبکه نظیر به نظیر، توانایی انجام کارهای دیگری را نیز داشته باشد. این‌گونه بود که اتریوم ظهور کرد و باعث ایجاد تغییراتی محوری در تاریخ بلاک چین شد.

بوترین با ایجاد قابلیت‌هایی به مردم اجازه داد تا همانند قراردادها، به ثبت شعارهای تبلیغاتی (slogan) نیز بپردازند. این ویژگی جدید باعث شد تا اتریوم از یک ارز دیجیتال به پلتفرمی جهت توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز تبدیل شود.

اتریوم در سال ۲۰۱۵ به‌صورت رسمی عرضه شد و با توجه به پشتیبانی از قراردادهای هوشمند و همچنین وجود جامعه فعال توسعه‌دهندگان، می‌توان این پلتفرم را یکی از بزرگ‌ترین کاربردهای فناوری بلاک چین به شمار آورد.

در سال ۲۰۱۵ بنیاد لینوکس از پروژه Umbrella خود رونمایی کرد. هدف از این پروژه، اقدام در زمینه توسعه مشترک دفتر کل‌های توزیع‌شده است. هدف پروژه Hyperledge ارتقای عملکرد و قابلیت اتکای سیستم‌های موجود است تا بتواند توسط بلاک چین از تراکنش‌های تجاری جهانی پشتیبانی به عمل آورد.