جهانگیر عابدی کوپایی عصر روز شنبه در نشست تخصصی کنسرسیوم مراکز علمی پژوهشی استان اصفهان در حوزه محیط‌زیست با موضوع “احیای زاینده رود؛ راهکارها و چالش‌ها” با بیان اینکه برخی صحبت‌ها بیست سال است تکرار می‌شود اما هنوز مسأله پا برجاست، اظهار داشت: برخی جمع بندی‌ها حاصل تحقیقات ما در دانشگاه صنعتی اصفهان در طول سالهای گذشته است.
وی با اشاره به اینکه افزایش جمعیت موجب کاهش سرانه آب تجدیدپذیر کشور شده است، افزود: منابع آب کشور ۴۱۳ میلیارد متر مکعب بوده که به ۸۹ میلیارد متر مکعب رسیده است و
بر اساس شاخص سازمان ملل، هم اکنون در تنش آبی به سر می‌بریم.
استاد تمام گروه مهندسی آب دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه در دنیا ۳۶ درصد آب آشامیدنی وابسته به آب زیرزمینی است، اضافه کرد: ۵۵ درصد آب آشامیدنی در ایران وابسته به آب زیرزمینی است و کشور در ۴۳ سال گذشته پنج میلیارد مترمکعب از ذخایر استاتیک و تجدید ناپذیر خود را مصرف کرده است.
عابدی کوپایی با بیان اینکه ۵۶ درصد ظرفیت سدهای کشور خالی است، خاطرنشان کرد: این وضعیت باعث هجوم به آب‌های زیرزمینی شده است درحالی که آبی برای برداشت وجود ندارد.
وی تصریح کرد: بزرگترین صنعت آب بر کشور مجتمع فولاد در استان اصفهان استقرار یافته است که بیش از ۶۰ درصد فولاد کشور را تأمین می‌کند و به جز فولاد ۱۵ صنعت آلاینده در استان اصفهان وجود دارد و این استان دومین منطقه مهاجر پذیر کشور است.
این استاد دانشگاه با اشاره به ۲ برابر شدن سطح زیر کشت در بالادست و پایین دست سد زاینده رود در دهه‌های گذشته، گفت: تبعات برداشت آب‌های زیرزمینی افت شدید آب‌خوان‌ها، شوری آب‌های زیرزمینی، شوری خاک، افزایش مصرف انرژی به دلیل پمپاژ و در نهایت فرونشست زمین خواهد بود.
کوپایی، تهدید امنیت آبی، بیکاری، مهاجرت، تخریب میراث فرهنگی و ایجاد شکاف عمیق در دشت‌های استان را از پیامدهای فرونشست زمین برشمرد و گفت: مسدود کردن چاه‌ها و ساماندهی شرکت‌های حفار و تقویت گروه‌های گشت و بازرسی می‌تواند به کاهش برداشت‌ها و کنترل فرونشست زمین کمک کند.
آمایش سرزمین یک اصطلاح گُنگ است
همچنین مسعود نصری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان واحد خوراسگان در این نشست خشکسالی را یکی از موانع اصلی آمایش سرزمین و اشتغال پایدار دانست و گفت: راهکارهای حل این بحران، ایجاد شهرک‌های کشاورزی، تصفیه پساب، استحصال آب باران و بومی سازی قوانین است.
وی با بیان اینکه روزگاری آب موجب پدیدار شدن فرهنگ و تمدن بود اما امروز برای مصرف آب نیاز به فرهنگ مصرف داریم، اضافه کرد: آمایش سرزمین یک اصطلاح گنگ است و عملیات اجرایی آن در همه مناطق موجود نیست زیرا برخی مناطق بر اساس صنعت و کشاورزی پیشرفت کرده‌اند؛ همچنین قوانین دائمی و مرتبط با محیط زیست در مجلس زیاد بوده است اما یکی از آنها قابلیت اجرا ندارد و هیچ سند اجرایی برای آن تدوین نشده است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه ما باید فرهنگ و الگوی زندگی را تغییر دهیم، ابراز داشت: اصلاح صنایع آب بر تنها یک شعار بوده و بسیاری از صنایع در مناطق کویری کشور قرار گرفته است ضمن اینکه تصفیه پساب و استفاده مجدد از آن نیز هزینه بر است، از این رو بهتر است از همین پساب در محل مخصوص خودش استفاده شود.
نصری با اشاره به اینکه گذشتگان ما با دانش بومی از منابع آب باران استفاده می‌کردند اما ما در مسائلی که در زمینه استحصال آب باران و استفاده از آب‌های سطحی است مستاصلیم، گفت: باید با استفاده از سلول‌های خورشیدی و انرژی تجدید پذیر معیشت مردم را تأمین کنیم و راه‌های کسب درآمد باید تغییر کند و به روز شود.
